شیخ مفید: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
Khoshnoudi (بحث | مشارکتها) (←منابع) |
Khoshnoudi (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات عالمان شیعه | {{جعبه اطلاعات عالمان شیعه | ||
| عنوان | | عنوان = شیخ مفید | ||
| تصویر | | تصویر =شیخ مفید.jpg | ||
| توضیح تصویر | | توضیح تصویر =مقبره شیخ مفید در حرم کاظمین | ||
| اندازه تصویر | | اندازه تصویر =200px | ||
| سرشناسی | | سرشناسی = [[محدث]]، [[متکلم]] و [[فقیه]] [[امامیه]] | ||
| نام کامل | | نام کامل = محمد بن محمد بن نُعمان | ||
| لقب | | لقب = ابن المعلم • شیخ مُفید | ||
| نسب | | نسب = | ||
| تاریخ تولد | | تاریخ تولد = [[۱۱ ذیالقعده]] سال [[سال ۳۳۶ هجری قمری|۳۳۶ق]] یا [[سال ۳۳۸ هجری قمری|۳۳۸ق]] | ||
| شهر تولد | | شهر تولد = عُکبَری نزدیکی [[بغداد]] | ||
| کشور تولد | | کشور تولد = | ||
| محل زندگی | | محل زندگی = | ||
| تاریخ وفات | | تاریخ وفات = [[روز جمعه]]، [[۳ رمضان]] سال [[سال ۴۱۳ هجری قمری|۴۱۳ق]] | ||
| شهر وفات | | شهر وفات = بغداد | ||
| محل دفن | | محل دفن = [[حرم کاظمین]] | ||
| خویشاوندان سرشناس = [[ابویعلی جعفری]] (داماد شیخ مفید) | | خویشاوندان سرشناس = [[ابویعلی جعفری]] (داماد شیخ مفید) | ||
| استادان | | استادان = [[شیخ صدوق]] • [[ابن جنید اسکافی]] • [[ابن قولویه قمی]] | ||
| شاگردان | | شاگردان = [[شیخ طوسی]] • [[سید مرتضی]] • [[سید رضی]] • [[احمد بن علی نجاشی]] | ||
| محل تحصیل | | محل تحصیل = بغداد | ||
| اجازه روایت از | | اجازه روایت از = | ||
| اجازه اجتهاد از | | اجازه اجتهاد از = | ||
| اجازه روایت به | | اجازه روایت به = | ||
| اجازه اجتهاد به | | اجازه اجتهاد به = | ||
| تالیفات | | تالیفات = [[المقنعة (کتاب)|المقنعه]] • [[اوائل المقالات (کتاب)|اوائل المقالات]] • [[الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد (کتاب)|الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد]] [[فهرست آثار شیخ مفید|ادامه..]] | ||
| سایر | | سایر = | ||
| سیاسی | | سیاسی = | ||
| اجتماعی | | اجتماعی = | ||
| امضا | | امضا = | ||
| وبگاه رسمی | | وبگاه رسمی = | ||
}} | }} | ||
'''محمد بن محمد بن نُعمان''' مشهور به '''شیخ مُفید'''([[سال ۳۳۶ هجری قمری|۳۳۶ق]] یا [[سال ۳۳۸ هجری قمری|۳۳۸ق]] ـ [[سال ۴۱۳ هجری قمری|۴۱۳ق]]) [[کلام|متکلم]] و [[فقیه]] [[شیعه اثنی عشری|امامیه]] در قرنهای [[قرن ۴ هجری قمری|چهارم]] و | '''محمد بن محمد بن نُعمان''' مشهور به '''شیخ مُفید'''([[سال ۳۳۶ هجری قمری|۳۳۶ق]] یا [[سال ۳۳۸ هجری قمری|۳۳۸ق]] ـ [[سال ۴۱۳ هجری قمری|۴۱۳ق]]) [[کلام|متکلم]] و [[فقیه]] [[شیعه اثنی عشری|امامیه]] در قرنهای [[قرن ۴ هجری قمری|چهارم]] و [[قرن ۵ هجری قمری|پنجم]] قمری بود. درباره شیخ مفید گفته شده او با تدوین علم [[اصول فقه]]، روشی جدید در [[اجتهاد]] فقهی ارائه داد که راه میانهای بود در برابر دو روش عقلگرایی افراطی و اکتفاکردن به [[روایت|روایات]] بدون توجه به عقل. [[شیخ صدوق]]، [[ابن جنید اسکافی]] و [[ابن قولویه]] مشهورترین استادان شیخ مفید بودند. [[شیخ طوسی]]، [[سید مرتضی]]، [[سید رضی]] و [[احمد بن علی نجاشی|نَجاشی]] نزد او درس خواندهاند. [[المقنعة (کتاب)|المُقنِعَة]] در علم [[فقه]]، [[اوائل المقالات (کتاب)|اوائل المقالات]] در دانش کلام و [[الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد (کتاب)|الاِرشاد]] در شرححال [[امامان شیعه]] معروفترین آثار شیخ مفید است. | ||
== تبار و زندگی == | == تبار و زندگی == | ||
خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
در منابع تاریخی دو فرزند برای مفید ذکر شده است؛ یکی ابوالقاسم علی و دیگری دختری که اسمش در منابع نیامده و همسر [[ابویعلی جعفری]] بوده است.<ref>شبیری، گذری بر حیات شیخ مفید، ۱۴۱۳ق، ص۳۷؛ شبیری، ناگفتههایی از حیات شیخ مفید، ۱۴۱۳ق، ص۱۱۸.</ref><br> | در منابع تاریخی دو فرزند برای مفید ذکر شده است؛ یکی ابوالقاسم علی و دیگری دختری که اسمش در منابع نیامده و همسر [[ابویعلی جعفری]] بوده است.<ref>شبیری، گذری بر حیات شیخ مفید، ۱۴۱۳ق، ص۳۷؛ شبیری، ناگفتههایی از حیات شیخ مفید، ۱۴۱۳ق، ص۱۱۸.</ref><br> | ||
شیخ مفید در [[جمعه]]، [[۲ رمضان|دوم]] | شیخ مفید در [[جمعه]]، [[۲ رمضان|دوم]] یا [[۳ رمضان|سوم]] ماه [[رمضان]] سال [[سال ۴۱۳ هجری قمری|۴۱۳ق]] درگذشت.<ref>شبیری، گذری بر حیات شیخ مفید، ۱۴۱۳ق، ص۳۹.</ref> [[شیخ طوسی]]، ازدحام مردم از همه مذاهب برای نماز گزاردن و گریستن در مرگ او را بیسابقه توصیف کرده است.<ref>طوسی، الفهرست، ۱۴۱۷ق، ص۲۳۹.</ref> او چند سالی در خانهاش مدفون بود و سپس به سوی مقابر [[قریش]]، نزدیک قبر [[امام جواد(ع)]] برده شد.<ref>نجاشی، رجال، ۱۴۰۷ق، ص۴۰۳-۴۰۲.</ref> مقبره وی اکنون در [[حرم کاظمین]] قرار دارد. | ||
== تحصیلات == | == تحصیلات == | ||
مفید [[قرآن]] و علوم مقدماتی را نزد پدر فراگرفت. سپس برای ادامه تحصیل همراه او به [[بغداد]] رفت و توانست از [[حدیث|محدثان]]، [[کلام|متکلمان]] و [[فقیه|فقهای]] برجسته [[شیعه]] و [[سنی]] بهره ببرد.<ref>گرجی، تاریخ فقه و فقها، ۱۳۸۵ش، ص۱۴۳.</ref> | مفید [[قرآن]] و علوم مقدماتی را نزد پدر فراگرفت. سپس برای ادامه تحصیل همراه او به [[بغداد]] رفت و توانست از [[حدیث|محدثان]]، [[کلام|متکلمان]] و [[فقیه|فقهای]] برجسته [[شیعه]] و [[سنی]] بهره ببرد.<ref>گرجی، تاریخ فقه و فقها، ۱۳۸۵ش، ص۱۴۳.</ref> | ||
خط ۵۰: | خط ۵۰: | ||
== ویژگیهای اخلاقی== | == ویژگیهای اخلاقی== | ||
گفتهاند شیخ مفید بسیار [[صدقه]] میداد، فروتن بود، بسیار [[نماز]] میخواند و [[روزه]] میگرفت و لباس خشن بر تن میکرد؛ تا آنجا که وی را «شیخ مشایخ الصوفیه» (استاد استادان صوفیان) خواندند.<ref>شبیری، گذری بر حیات شیخ مفید، ۱۴۱۳ق، ص۲۶.</ref> | گفتهاند شیخ مفید بسیار [[صدقه]] میداد، فروتن بود، بسیار [[نماز]] میخواند و [[روزه]] میگرفت و لباس خشن بر تن میکرد؛ تا آنجا که وی را «شیخ مشایخ الصوفیه» (استاد استادان صوفیان) خواندند.<ref>شبیری، گذری بر حیات شیخ مفید، ۱۴۱۳ق، ص۲۶.</ref> | ||
[[ابویعلی جعفری]] داماد وی | [[ابویعلی جعفری]] داماد وی گزارش کرده است که او شبها کم میخوابید و بیشتر وقتش صرف مطالعه و [[نماز]] و [[تلاوت قرآن]] و یا تدریس میشد.<ref>شبیری، گذری بر حیات شیخ مفید، ۱۴۱۳ق، ص۲۶-۲۷.</ref>در نامه ای که امام زمان(ع) برای شیخ مفید نوشته او را با عناوین مانند: سدید(استوار و راست)، ولیِّ رشید خطاب کرده است.<ref> طبرسی، الإحتجاج، ۱۳۸۶ق، ج۲، ص۳۲۲. </ref> | ||
== جایگاه علمی == | == جایگاه علمی == | ||
[[پرونده:نقشه حرم كاظمین.jpg|بندانگشتی|300px|مقبره شیخ مفید در [[حرم کاظمین]]]] | [[پرونده:نقشه حرم كاظمین.jpg|بندانگشتی|300px|مقبره شیخ مفید در [[حرم کاظمین]]]] | ||
[[شیخ طوسی]] در کتاب [[الفهرست (شیخ طوسی)|الفهرست]]، مفید را فردی تیزفهم و حاضرجواب و پیشتاز در دانشهای | [[شیخ طوسی]] در کتاب [[الفهرست (شیخ طوسی)|الفهرست]]، مفید را فردی تیزفهم و حاضرجواب و پیشتاز در دانشهای [[کلام]] و [[فقه]] معرفی کرده است.<ref>طوسی، الفهرست، ۱۴۱۷ق، ص۲۳۸.</ref> [[ابن ندیم]] از مفید با عبارت رئیس متکلمان شیعه یاد کرده، در [[کلام امامیه|علم کلام]] بر دیگران مقدم دانسته و بیهمتا توصیف کرده است.<ref>ابن ندیم، الفهرست، ۱۳۵۰ش، ص۲۲۶ و ص ۲۴۷.</ref> | ||
شیخ مفید را نماینده [[مکتب کلامی بغداد]] و برجستهترین شخصیت آن شمردهاند که به نقد اندیشههای [[مکتب کلامی قم]] میپرداخت.<ref>جعفری، «مقایسهای میان دو مکتب فکری شیعه در قم و بغداد در قرن چهارم هجری»، ص۱۴ و۱۵.</ref> گفته شده مکتب فکری بغداد در شیخ مفید به اوج رسید.<ref>جعفری، «مقایسهای میان دو مکتب فکری شیعه در قم و بغداد در قرن چهارم هجری»، ص۱۵.</ref> گفته شده شیخ مفید، نه عقلگرای افراطی بود و نه حدیثگرای افراطی، بلکه وی، رویکردی اعتدالی و میانه داشت.<ref>فرمانیان و صادقی کاشانی، نگاهی به تاریخ تفکر امامیه، ۱۳۹۴ش، ص۶۱؛ جبرئیلی، سیر تطور کلام شیعه، ۱۳۸۹ش، ص۱۹۸ و ۱۹۹.</ref> | شیخ مفید را نماینده [[مکتب کلامی بغداد]] و برجستهترین شخصیت آن شمردهاند که به نقد اندیشههای [[مکتب کلامی قم]] میپرداخت.<ref>جعفری، «مقایسهای میان دو مکتب فکری شیعه در قم و بغداد در قرن چهارم هجری»، ص۱۴ و۱۵.</ref> گفته شده مکتب فکری بغداد در شیخ مفید به اوج رسید.<ref>جعفری، «مقایسهای میان دو مکتب فکری شیعه در قم و بغداد در قرن چهارم هجری»، ص۱۵.</ref> گفته شده شیخ مفید، نه عقلگرای افراطی بود و نه حدیثگرای افراطی، بلکه وی، رویکردی اعتدالی و میانه داشت.<ref>فرمانیان و صادقی کاشانی، نگاهی به تاریخ تفکر امامیه، ۱۳۹۴ش، ص۶۱؛ جبرئیلی، سیر تطور کلام شیعه، ۱۳۸۹ش، ص۱۹۸ و ۱۹۹.</ref> | ||
خط ۱۰۴: | خط ۱۰۴: | ||
== منابع == | == منابع == | ||
{{منابع}} | {{منابع}} | ||
* | * «[http://www.donyayecinema.ir/detail/50703 خورشید شب در آی فیلم]»، تارنمای خبری دنیای سینما، تاریخ بازدید: ۷ مرداد ۱۳۹۸، تاریخ درج: ۲۹ مهر۱۳۹۷. | ||
* ابن الندیم، محمد بن ابییعقوب اسحاق، الفهرست، تحقیق رضا تجدد، تهران، بیتا، ۱۳۵۰ش. | * ابن الندیم، محمد بن ابییعقوب اسحاق، الفهرست، تحقیق رضا تجدد، تهران، بیتا، ۱۳۵۰ش. | ||
* ابنتغری بردی، النجوم الزاهرة فی ملوک مصر و القاهرة، قاهره، وزارة الثقافة و الارشاد القومی، بیتا. | * ابنتغری بردی، النجوم الزاهرة فی ملوک مصر و القاهرة، قاهره، وزارة الثقافة و الارشاد القومی، بیتا. |