شب ضربت‌خوردن امام علی(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

'''شب ضربت‌خوردن امام علی(ع)''' به شامگاه [[۱۸ رمضان]] و شب [[۱۹ رمضان]] گفته می‌شود. در سحرگاه ۱۹ رمضان [[سال ۴۰ هجری قمری|سال ۴۰ق]] امام علی(ع)، امام اول [[شیعه|شیعیان]] با ضربه شمشیر زخمی شد. این واقعه در [[مسجد کوفه]] توسط [[ابن ملجم مرادی|ابن‌ملجم مرادی]] اتفاق افتاد و به [[شهادت]] امام علی(ع) در روز [[۲۱ رمضان]] انجامید.

== ضربت خوردن امام علی(ع)==

[[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] در شب [[۱۹ رمضان]] میهمان دخترش [[ام‌کلثوم دختر امام علی(ع)|ام کلثوم]] بود.<ref>حسینی مطلق، شهید تنها، ۱۳۸۶ق، ص۱۱۴</ref> ابن‌سعد از [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|امام حسن مجتبی(ع)]]  نقل کرده است که امام علی(ع)، در این شب [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] را در خواب دید و از ظلم‌هایی که به او شده بود، گلایه کرد. پیامبر(ص) به او سفارش کرد که مردم را نفرین کن و علی(ع) نیز چنین دعا کرد: خدایا به‌جاى ايشان بهترين اشخاص را به من بده و به‌جاى من بدترين كس را بر آنها بگمار»<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص ۲۶</ref> سید رضی این روایت را در [[نهج البلاغه|نهج‌البلاغه]] نقل کرده است.<ref>فيض الاسلام اصفهانى، على‌نقى، نهج البلاغه، ج۱، ص۱۶۵، قصار ۶۹</ref>

به گزارش ابن‌سعد در الطبقات الکبری [[ابن ملجم مرادی|ابن‌ملجم مرادی]] با بَرَک بن عبیدالله تمیمی و عمرو بن بکر تمیمی قرار گذاشتند که امام علی(ع)، [[معاویة بن ابی‌سفیان|معاویه]] و [[عمرو بن عاص سهمی|عمرو بن عاص]] را به قتل برسانند. ابن‌ملجم به [[کوفه]] آمد و با زنی به نام [[قطام بنت شجنة بن عدی|قطام دختر شجنه بن عدی]] آشنا شد و از او خواستگاری کرد. قطام بخشی از [[مهریه]] خود را قتل امام علی(ع) قرار داد و ابن‌ملجم نیز گفت که به همین منظور به کوفه آمده است. او شب ۱۹ را در منزل [[اشعث بن قیس کندی]] گذراند. شمشیر خود را زهرآلود کرد و در سحرگاه ۱۹ رمضان، در [[مسجد کوفه]] امام علی را مضروب کرد. در این کار شبیب بن بجره اشجعی نیز ابن‌ملجم را همراهی می‌کرد.<ref>ابن سعد، الطبقات الکبری، ۱۴۱۸ق، ج۳، ص ۲۵-۲۸</ref> بنا به روایتی که در کتاب کشف الغمه نقل شده است ضربت ابن‌ملجم به همان جایی از سر امام خورد که در [[غزوه خندق|جنگ خندق]] ضربت شمشیر [[عمرو بن عبدود]] اصابت کرده بود.<ref>اربلی، كشف الغمة، ج۱، ص۴۱۶.</ref>

روایات زمان ضربت‌خوردن امام علی متفاوت است بنا بر روایاتی امام هنگامی که وارد مسجد شد مورد حمله واقع شد،<ref>ابن ابی الدنیا، مقتل امام امیرالمومنین، ۱۴۱۱ق، ص۲۹، ۳۵.</ref> نقل‌های دیگری حاکی از آن است که امام در حال بیدارکردن مردم برای نماز بود.<ref>ابن ابی الدنیا، مقتل امام امیرالمومنین، ۱۴۱۱ق، ص ۲۸، ۳۳</ref> در مقابل از [[میثم تمار]] نقل شده که امام علی در حال نماز بود که ابن‌ملجم بر سر او ضربه زد و جعدة بن هبیره{{یادداشت|جعدة بن هبیره مخزومی، خواهرزاده امیرمؤمنان [پسر‌ ام‌هانی] و از افراد مورد اعتماد امام و از کارگزاران حضرت بود. او را فقیهى دانشمند، سلحشورى دلیر، وناطقى زبردست برشمرده‌اند. امام علی (علیه‌السّلام) پس از نبرد بصره جعده را به سمت کارگزاری به خراسان فرستاد. گفته شده اُم‌حسن دختر امیرمؤمنان همسر جعده بوده است نامش در کنار بزرگان از صحابه حاضر در جنگ صفین نیز ذکر شده است. المحمدي الري شهري، موسوعة الإمام عليّ بن أبي طالب (ع) في الكتاب و السُّنَّة و التّاريخ، ج۳، ص۲۷۲ 272http://shiastudies.com/fa/73292/%D8%AC%D8%B9%D8%AF%D9%87-%D8%A8%D9%86-%D9%87%D8%A8%DB%8C%D8%B1%D9%87/ }} یا نواده او به جای امام نماز را ادامه داد.<ref>ابن ابی الدنیا، مقتل امام امیرالمومنین، ۱۴۱۱ق، ص ۳۰</ref>[[شیخ طوسی]] از عالمان شیعه، [[متقی هندی]]، ابن‌عساکر به نقل از کتاب فضائل [[احمد بن حنبل]] و ابن‌عبدالبر در استیعاب از علمای [[اهل سنت و جماعت|اهل‌سنت]] نیز چنین روایاتی را نقل کرده‌اند.<ref>.جعفریان، تاریخ خلفا، ۱۳۸۷ش، ص ۳۳۹</ref>

بنابر آنچه در کتاب‌های تاریخی آمده این جمله را امام علی(ع) پس از وارد آمدن ضربه شمشیر بر سرش گفته است. [[ابن ابی الدنیا|ابن‌ابی‌الدنیا]] در کتاب [[مقتل امیرالمؤمنین (کتاب)|مقتل الامام امیرالمومنین]]<ref>ابن ابی الدنیا، مقتل امام امیرالمومنین، ۱۴۱۱ق، ص۳۹</ref> این روایت را نقل کرده و ابن‌عساکر در تاریخ مدینه دمشق <ref>ابن عساکر، تاریخ مدینه دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۴۲، ص۵۶۱</ref> و [[سید رضی]] در [[خصائص الائمة (کتاب)|خصائص الائمه]]<ref>سید رضی، خصائص الائمه، ۱۴۰۶ق، ص۶۳</ref> نیز این جمله را نقل کرده‌اند.

شب ۱۹ رمضان یکی از شب‌هایی است که شیعیان احتمال می‌دهند [[شب قدر]] باشد. شیعیان در این شب، هم اعمال شب قدر را انجام می‌دهند و هم برای امام علی(ع) [[سوگواری|عزاداری]] می‌کنند. یکی از اعمال خاص شب ۱۹ رمضان، صد بار تکرار کردن این جمله است: {{حدیث|اللهم الْعَنْ قَتَلَةَ اَمیرِالمؤمنین|ترجمه= خدایا قاتلان امیرالمؤمنین را لعنت کن|17px}}.<ref>عباس قمی، مفاتیح الجنان، بخش اعمال شب قدر، اعمال مخصوص شب ۱۹.</ref>

*ابن ابی الدنیا، عبدالله بن محمد، مقتل الامام امیرالمومنین علی بن ابیطالب، قم، مجمع احیاء الثقافة الاسلامیة، ۱۴۱۱ق.

*ابن سعد، الطبقات الکبری، بیروت، دار الکتب العلمیة، ۱۴۱۸ق.  

*ابن عساکر، علی بن حسن، تاریخ مدینه دمشق، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۵ق.

*قمی، عباس، [[مفاتیح الجنان]].