پرش به محتوا

امام محمد باقر علیه‌السلام: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
ویکی سازی
جز (ویکی سازی)
خط ۱۴: خط ۱۴:
| مدفن = [[قبرستان بقیع|بقیع]]، [[مدینه]]
| مدفن = [[قبرستان بقیع|بقیع]]، [[مدینه]]
| محل زندگی = مدینه
| محل زندگی = مدینه
| القاب = باقر، شاکر، هادی
| القاب = [[باقر (لقب)|باقر]]، شاکر، هادی
| پدر = [[امام سجاد(ع)]]
| پدر = [[امام سجاد(ع)]]
| مادر = [[فاطمه دختر امام حسن|فاطمه]]
| مادر = [[فاطمه دختر امام حسن|فاطمه]]
خط ۳۰: خط ۳۰:
امام باقر(ع) فرزند [[امام سجاد(ع)]]  و [[فاطمه دختر امام حسن(ع)]] است.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۵۵.</ref> چون نسب او هم به امام حسن(ع) و هم به [[امام حسین(ع)]] می‌رسد، به او لقب هاشمیٌ بین هاشمیَین، علویٌ بین علویَین و فاطمیٌ بین فاطمیَین داده‌اند.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۵۸.</ref>
امام باقر(ع) فرزند [[امام سجاد(ع)]]  و [[فاطمه دختر امام حسن(ع)]] است.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۵۵.</ref> چون نسب او هم به امام حسن(ع) و هم به [[امام حسین(ع)]] می‌رسد، به او لقب هاشمیٌ بین هاشمیَین، علویٌ بین علویَین و فاطمیٌ بین فاطمیَین داده‌اند.<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۵۸.</ref>


بر پایه [[حدیث لوح]] که [[جابر بن عبدالله انصاری]] روایت کرده، پیامبر اسلام پیش از به دنیا آمدن امام باقر(ع)، نام او را محمد و لقبش را باقر(شکافنده) گذاشته بود.<ref>قمی رازی، کفایة الاثر، ۱۴۰۱ق، ص۱۴۴-۱۴۵.</ref> او ملقب به «باقرالعلم»، «شاکر»، «هادی» و «امین» بود؛<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۲۱۰.</ref> اما مشهورترین لقبش «باقر» (شکافنده) است.<ref>مجلسی، جلاء العیون، ۱۳۸۲ش، ص۸۴۹.</ref> یعقوبی می‌نویسد: «بدان سبب باقر نامیده شد که علم را شکافت.»<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ۱۳۷۸ش، ج۲، ص۲۸۹.</ref> به گفته [[شیخ مفید]]، امام باقر(ع) در علم، [[زهد]] و بزرگواری از همه برادرانش برتر و قدر و منزلتش بیشتر بود و همه او را به عظمت می‌ستودند.<ref> مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۵۷.</ref>
بر پایه [[حدیث لوح]] که [[جابر بن عبدالله انصاری]] روایت کرده، پیامبر اسلام پیش از به دنیا آمدن امام باقر(ع)، نام او را محمد و لقبش را باقر(شکافنده) گذاشته بود.<ref>قمی رازی، کفایة الاثر، ۱۴۰۱ق، ص۱۴۴-۱۴۵.</ref> او ملقب به «باقرالعلم»، «شاکر»، «هادی» و «امین» بود؛<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۲۱۰.</ref> اما مشهورترین لقبش «[[باقر (لقب)|باقر]]» (شکافنده) است.<ref>مجلسی، جلاء العیون، ۱۳۸۲ش، ص۸۴۹.</ref> یعقوبی می‌نویسد: «بدان سبب باقر نامیده شد که علم را شکافت.»<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ۱۳۷۸ش، ج۲، ص۲۸۹.</ref> به گفته [[شیخ مفید]]، امام باقر(ع) در علم، [[زهد]] و بزرگواری از همه برادرانش برتر و قدر و منزلتش بیشتر بود و همه او را به عظمت می‌ستودند.<ref> مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۵۷.</ref>


[[کنیه]] معروفش «ابوجعفر» است<ref>طبری، دلائل الامامة، ۱۴۱۳ق، ص۲۱۶.</ref> در منابع روایی بیشتر با عنوان ابوجعفر اول یاد می‌شود،<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۴۹۷.</ref> تا با [[ابوجعفر ثانی]] ([[امام جواد(ع)]]) اشتباه نشود.<ref>اربلی، کشف الغمه، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۸۵۷.</ref>  
[[کنیه]] معروفش «ابوجعفر» است<ref>طبری، دلائل الامامة، ۱۴۱۳ق، ص۲۱۶.</ref> در منابع روایی بیشتر با عنوان ابوجعفر اول یاد می‌شود،<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ج۱، ص۴۹۷.</ref> تا با [[ابوجعفر ثانی]] ([[امام جواد(ع)]]) اشتباه نشود.<ref>اربلی، کشف الغمه، ۱۴۲۱ق، ج۲، ص۸۵۷.</ref>  
خط ۳۷: خط ۳۷:


=== ولادت و شهادت ===
=== ولادت و شهادت ===
{{جعبه نقل قول| عنوان = امام باقر(ع) در کربلا| نقل‌قول = امام باقر(ع):{{سخ}}من چهارساله بودم که جدم حسین بن علی کشته شد. من شهادت وی و آنچه در آن وقت بر ما گذشت را به یاد دارم.|تاریخ بایگانی| منبع = <small>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۲۸۹.</small>| تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| اندازه خط = ۱۲px|رنگ پس‌زمینه=#ffeebb| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}
{{جعبه نقل قول| عنوان = امام باقر(ع) در کربلا| نقل‌قول = امام باقر(ع):{{سخ}}من چهارساله بودم که جدم [[حسین بن علی]] کشته شد. من شهادت وی و آنچه در آن وقت بر ما گذشت را به یاد دارم.|تاریخ بایگانی| منبع = <small>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ج۲، ص۲۸۹.</small>| تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| اندازه خط = ۱۲px|رنگ پس‌زمینه=#ffeebb| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}}


امام باقر(ع) در [[۱ رجب]] [[سال ۵۷ قمری]] در [[مدینه]] به دنیا آمد.<ref>طبری، دلائل الإمامة، ۱۴۱۳ق، ص۲۱۵؛ طبرسی، إعلام الورى، ۱۴۱۷ق، ج‏۱، ص۴۹۸.</ref> برخی  ولادتش را [[۳ صفر]] همان سال نقل کرده‌اند.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۶، ص۲۱۲.</ref> او در [[واقعه کربلا]] در حالی که خردسال بود، حضور داشت.<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ۱۳۷۸ش، ج۲، ص۲۸۹.</ref>
امام باقر(ع) در [[۱ رجب]] [[سال ۵۷ قمری]] در [[مدینه]] به دنیا آمد.<ref>طبری، دلائل الإمامة، ۱۴۱۳ق، ص۲۱۵؛ طبرسی، إعلام الورى، ۱۴۱۷ق، ج‏۱، ص۴۹۸.</ref> برخی  ولادتش را [[۳ صفر]] همان سال نقل کرده‌اند.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۶، ص۲۱۲.</ref> او در [[واقعه کربلا]] در حالی که خردسال بود، حضور داشت.<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ۱۳۷۸ش، ج۲، ص۲۸۹.</ref>
خط ۴۳: خط ۴۳:
[[شهادت]] امام باقر(ع) را در ۵۷ سالگی<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۵۸؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۲۱۰.</ref> و در [[۷ ذی‌الحجه]] [[سال ۱۱۴ هجری قمری]] دانسته‌اند؛<ref>نوبختی، فرق الشیعة، ۱۴۰۴ق، ص۶۱.</ref> البته برخی به جای [[ذی‌الحجه]] از [[ربیع الاول]] یا [[ربیع الثانی]] نام برده‌اند.<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۲۱۰؛ جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۳ش، ص۲۸۶.</ref> همچنین نقل‌های دیگری مبنی بر شهادتش در سال‌های ۱۱۵ق، ۱۱۶ق و ۱۱۸ق وجود دارد.<ref> جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۳ش، ص۲۸۶.</ref>  
[[شهادت]] امام باقر(ع) را در ۵۷ سالگی<ref>مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۵۸؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۲۱۰.</ref> و در [[۷ ذی‌الحجه]] [[سال ۱۱۴ هجری قمری]] دانسته‌اند؛<ref>نوبختی، فرق الشیعة، ۱۴۰۴ق، ص۶۱.</ref> البته برخی به جای [[ذی‌الحجه]] از [[ربیع الاول]] یا [[ربیع الثانی]] نام برده‌اند.<ref>ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۲۱۰؛ جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۳ش، ص۲۸۶.</ref> همچنین نقل‌های دیگری مبنی بر شهادتش در سال‌های ۱۱۵ق، ۱۱۶ق و ۱۱۸ق وجود دارد.<ref> جعفریان، حیات فکری و سیاسی امامان شیعه، ۱۳۸۳ش، ص۲۸۶.</ref>  


شهادت امام باقر(ع) در دوران [[خلافت]] هشام بن عبد الملک رخ داده است:<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ۱۳۷۸ش، ج۲، ص۲۸۹. </ref> چرا که هشام از سال ۱۰۵ تا سال ۱۲۵ قمری خلیفه بود<ref>اخبار الدوله عباسیه،‌ ۱۳۹۱ق، ص۴۱۲.</ref> و آخرین سالی که مورخان در شهادت امام باقر(ع) نقل کرده‌اند [[۱۱۸ق]] است. <ref>الأمين، السيد محسن، أعيان الشيعة، ج۱، ص۴۱۲.</ref>  در اینکه چه فرد یا افرادی در قتل وی دست داشته‌اند، نقل‌های مختلفی وجود دارد. بعضی از منابع، شخص [[هشام بن عبدالملک]] را عامل شهادت او دانسته‌اند.<ref>کفعمی، المصباح، ۱۴۱۴ق، ص۶۹۱.</ref> و برخی [[ابراهیم بن ولید]] را عامل مسمومیت وی معرفی کرده‌اند.<ref> طبری، دلائل الامامة، ۱۴۱۳ق، ص۲۱۶؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۲۱۰.</ref>
[[شهادت]] امام باقر(ع) در دوران [[خلافت]] هشام بن عبد الملک رخ داده است:<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ۱۳۷۸ش، ج۲، ص۲۸۹. </ref> چرا که هشام از سال ۱۰۵ تا سال ۱۲۵ قمری خلیفه بود<ref>اخبار الدوله عباسیه،‌ ۱۳۹۱ق، ص۴۱۲.</ref> و آخرین سالی که مورخان در شهادت امام باقر(ع) نقل کرده‌اند [[۱۱۸ق]] است. <ref>الأمين، السيد محسن، أعيان الشيعة، ج۱، ص۴۱۲.</ref>  در اینکه چه فرد یا افرادی در قتل وی دست داشته‌اند، نقل‌های مختلفی وجود دارد. بعضی از منابع، شخص [[هشام بن عبدالملک]] را عامل شهادت او دانسته‌اند.<ref>کفعمی، المصباح، ۱۴۱۴ق، ص۶۹۱.</ref> و برخی [[ابراهیم بن ولید]] را عامل مسمومیت وی معرفی کرده‌اند.<ref> طبری، دلائل الامامة، ۱۴۱۳ق، ص۲۱۶؛ ابن شهرآشوب، مناقب آل ابی طالب(ع)، ۱۳۷۹ق، ج۴، ص۲۱۰.</ref>


امام باقر(ع) وصیت کرده بود در لباسی که در آن [[نماز]] می‌خوانده [[دفن]] شود.<ref>شبراوى، الإتحاف بحب الأشراف، ۱۴۲۳ق، ص۲۸۷.</ref> وی در  [[بقیع|قبرستان بقیع]]، کنار مرقد پدرش [[امام سجاد(ع)]] و عموی پدرش [[امام حسن(ع)]] دفن شد.<ref>نوبختی، فرق الشیعة، ۱۴۰۴ق، ص ۶۱؛ کلینی، الکافی، ۱۳۸۸ق، ج۲، ص۳۷۲؛ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۵۷ و ۱۵۸؛ طبری، دلائل الامامة، ۱۴۱۳ق، ص۲۱۶؛ سبط ابن جوزی، تذکرة الخواص، ۱۳۷۶ش، ص۳۰۶؛ کفعمی، المصباح، ۱۴۱۴ق، ص۶۹۱.</ref> امام وصیت کرد ده سال در [[سرزمین منا|منا]] برای وی مراسم [[عزاداری]] بر پا کنند.<ref>شیخ صدوق، من لا يحضره الفقيه، ۱۴۱۳ق، ج‏۱، ص۱۸۲.</ref>
امام باقر(ع) [[وصیت]] کرده بود در لباسی که در آن [[نماز]] می‌خوانده [[دفن]] شود.<ref>شبراوى، الإتحاف بحب الأشراف، ۱۴۲۳ق، ص۲۸۷.</ref> وی در  [[بقیع|قبرستان بقیع]]، کنار مرقد پدرش [[امام سجاد(ع)]] و عموی پدرش [[امام حسن(ع)]] دفن شد.<ref>نوبختی، فرق الشیعة، ۱۴۰۴ق، ص ۶۱؛ کلینی، الکافی، ۱۳۸۸ق، ج۲، ص۳۷۲؛ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۱۵۷ و ۱۵۸؛ طبری، دلائل الامامة، ۱۴۱۳ق، ص۲۱۶؛ سبط ابن جوزی، تذکرة الخواص، ۱۳۷۶ش، ص۳۰۶؛ کفعمی، المصباح، ۱۴۱۴ق، ص۶۹۱.</ref> امام وصیت کرد ده سال در [[سرزمین منا|منا]] برای وی مراسم [[عزاداری]] بر پا کنند.<ref>شیخ صدوق، من لا يحضره الفقيه، ۱۴۱۳ق، ج‏۱، ص۱۸۲.</ref>


=== همسران و فرزندان ===
=== همسران و فرزندان ===
خط ۶۱: خط ۶۱:


==دوره امامت ==
==دوره امامت ==
امام باقر در [[سال ۹۵ قمری]] پس از [[شهادت]] پدرش به [[امامت]] رسید<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ص۴۸۱.</ref> و تا زمان شهادت ([[سال ۱۱۴ هجری قمری|سال ۱۱۴ق]]) امامت را بر عهده داشت.<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ص۴۹۸.</ref> احادیث برجا مانده از پیامبر(ص) که در آنها به امامت وی پس از امام زین العابدین اشاره شده، از دلایل امامت او به شمار می‌آید.<ref> قمی رازی، کفایة الاثر، ۱۴۰۱ق، ص۱۴۴-۱۴۵.</ref> امام سجاد(ع) نیز به وی زیاد اهمیت می‌داد و در پاسخ سؤالی در این باره فرمود: «این بدان سبب است که [[امامت]] در فرزندان او باقی خواهد ماند تا روزی که [[حضرت مهدی|قائم]] ما قیام کند و دنیا را پر از [[عدل]] و قسط نماید. پس او هم امام است و هم پدر امامان».<ref> قمی رازی، کفایة الاثر، ۱۴۰۱ق، ص۲۳۷.</ref>
امام باقر(ع)  در [[سال ۹۵ قمری]] پس از [[شهادت]] پدرش به [[امامت]] رسید<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ص۴۸۱.</ref> و تا زمان شهادت ([[سال ۱۱۴ هجری قمری|سال ۱۱۴ق]]) امامت را بر عهده داشت.<ref>طبرسی، اعلام الوری، ۱۴۱۷ق، ص۴۹۸.</ref> احادیث برجا مانده از پیامبر(ص) که در آنها به امامت وی پس از امام زین العابدین اشاره شده، از دلایل امامت او به شمار می‌آید.<ref> قمی رازی، کفایة الاثر، ۱۴۰۱ق، ص۱۴۴-۱۴۵.</ref> امام سجاد(ع) نیز به وی زیاد اهمیت می‌داد و در پاسخ سؤالی در این باره فرمود: «این بدان سبب است که [[امامت]] در فرزندان او باقی خواهد ماند تا روزی که [[حضرت مهدی|قائم]] ما قیام کند و دنیا را پر از [[عدل]] و قسط نماید. پس او هم امام است و هم پدر امامان».<ref> قمی رازی، کفایة الاثر، ۱۴۰۱ق، ص۲۳۷.</ref>
{{حاکمان زمان امام باقر}}
{{حاکمان زمان امام باقر}}
{{-}}
{{-}}
===خلفای معاصر===
===خلفای معاصر===
دوران امامت وی همزمان با پنج تن از خلفای [[بنی امیه]]  بود:
دوران [[امامت]] وی همزمان با پنج تن از خلفای [[بنی امیه]]  بود:
{{ستون|۲}}
{{ستون|۲}}
#[[ولید بن عبدالملک]] (۸۶-۹۶ق)
#[[ولید بن عبدالملک]] (۸۶-۹۶ق)
confirmed، templateeditor
۱۱٬۶۵۴

ویرایش