سادات رضوی: تفاوت میان نسخه‌ها

 

'''سادات رضوی''' به سادات منسوب به [[امام رضا (ع)]] گفته می‌شود. این شاخه از سادات پس از مهاجرت موسی مبرقع در قم وارد شده و از این شهر به شهرهای مشهد و همدان نیز عزمیت کردند، در مشهد به موقعیت های بزرگ اجتماعی دست یافته از آنجا به نقاط دیگر پراکنده شدند.

از آنجا که امام رضا (ع) به جز امام جواد فرزندی دیگری نداشته<ref>ارشاد، ص 464.</ref> و نسل [[امام جواد (ع)]] نیز از [[امام هادی (ع)]] و [[موسی مبرقع]] بجای مانده، می‌توان امام جواد را اولین جد مشترک تمام سادات رضوی دانست.

==نسل امام هادی (ع)==

شاخه‌ای از سادات رضوی از نسل امام هادی (ع) هستند، امام هادی فرزندی به نام جعفر داشت، وی به دلیل کثرت اولاد به جعفر کرین معروف بود.<ref>المعقبون، ج2، ص 32</ref> وی 18 فرزند پسر داشته که نسلش از 15تن از آنان باقی ماند، آنان عبارتند از:

*[[ابوالحسن علی الاشقر]] بزرگ نقبا در [[بغداد]]

*[[ابوالحسن یحیی صوفی]]، از حجاز به بغداد آمد

*ادریس که اولادش بیشتر از برادرانش بوده و در مدینه می زیسته است.

*عباس نسابه در نیشابور می زیسته است. <ref>منیه الراغبین ص 149</ref>

*عبیدالله در بغداد می زیسته است.

*اسحاق<ref>المعقبون، ج 2ص 33</ref>

سابقه سادات رضوی قم به سکومت [[موسی مبرقع]] به قم بر می گردد، طبق شهادت [[تاریخ قم]] موسی بن محمد یعنی همان موسی مبرقع از [[کوفه]] به قم آمد <ref>تاریخ قم، ص 215</ref> وی در سال 256به قم آمده و از آنجا که پیوسته نقاب بر صورت داشت <ref>تاریخ قم، ص 216</ref> وی را مبرقع گویند. <ref>حسن بن علی حرانی، تحف العقول،ص476</ref><ref>عطاردی، عزیز الله،مسند الامام الجواد، صص84و85</ref> پس از آن فرزندان و اقوم وی از سادات رضوی به قم آمدند و قم مامن سادات رضوی شد.

سادات رضوی از [[قم]] به دیگر نقاط از جمله مشهد عزیمت کردند، اولین کس از سادات رضوی مشهدمير شمس‏الدين محمد نام داشته که در زمان [[شاهرخ تيموري]] (807 تا 850 ه) از قم به مشهد آمده است، <ref>شجره‏ي طيبه، صص 63-62</ref> که نسب وي با 19 واسطه به [[امام رضا(ع)]] می رسد.

زماني که مير شمس‏الدين از قم به مشهد آمد، فرد متشخصي بود و مدتي هم ظاهرا حکومت ولايت تبريز بدو مفوض شد.<ref>مجالس المؤمنين، به نقل از شجره‏ي طيبه، ص 63.</ref>

وی پس از حضور در مشهد [[تولیت]] آستان قدس که تا آن زمان درست [[سادات موسوی]] بود بر عهده می گیرد.<ref>سفرنامه‏ي ابن‏بطوطه،ج 1، ص 441</ref> <ref>خوافي، ج 3، صص 153،17 و 260</ref>

وی موقوفات زیادی برای سادات رضوی از نسل خود احداث نمود.<ref>شجره‏ي طيبه، صص 64 و 103</ref> این موقوفات تا هم اکنون موجود می باشد.

در رابطه بااین سادات کتاب مستقلی به نام سادات رضوی در مشهد از آغاز تا پایان قاجاریه نوشته شده است.<ref> سادات رضوی مشهد، ص1-550</ref>

اعتقاد سلاطین صفوی به استفاده از علماء مذهبی و یا سادات، این گروه را به عنوان نمایندگان حكومت در [[مشهد]] مطرح نمود و در یك دوره آن چنان نفوذی در مشهد و حتی ایران به دست آوردند كه نظیر آن بعدها تكرار نگردید. منصب صدر مهمترین پست حكومتی سادات رضوی در دوره صفویه می باشد. [[میرزا ابوطالب رضوی]] فرزند محمد باقر رضوی توانست در مدت 21 سال این منصب را در اختیار داشته باشد<ref>حسینی خاتون آبادی، 1352</ref>

كه با توجه به شرح وظائف صدر خاصه قدرت زیادی در نظارت بر موقوفات و... دارا بود <ref>میرزا رفیعا،1385</ref> طولانی بودن مدت صدارت وی نیز دال بر جایگاه محكم در دربار صفویه بوده و تا هنگام مرگ در سال 1099 آن را در اختیار داشت <ref>فلور، 1381 </ref>

علاوه بر آن در كنار این منصب رسمی آنان همواره مورد اعتماد شاهان صفوی بوده و طرف مشورت آن ها در امور مختلف قرار می گرفته اند. آنان منصب تولیت شرعی حضرت عبدالعظیم را نیز بر عهده داشتند. <ref>حسینی خاتون آبادی، ص 536</ref>

دوره [[صفویه]] ،زمان شكل گیری و گسترش تشكیلات اداری [[آستان قدس رضوی|آستان قدس]] بوده است <ref>حسن آبادی، 1382</ref> همزمان با به حكومت رسیدن [[شاه عباس]] و توجه وی به امر وقف، موقوفات زیادی بر آستانه وقف شد <ref>حسن آبادی، 1387</ref>سادات رضوی در این دوره مشاغلی مانند تولی ، نظارت، سركشیك ، خادمباشی و نیز مشاغلی مانند خادمی، فراشی و ... را در آستانه به عهده داشته اند <ref>حسن آبادی، 1385</ref>

ناظریان: از نسل امیر محمد رضوی این سادات به دو شاخه تقسیم می شوند:

سرکشیشیان: از نسل میر شمس الدین، اینان نیز در دو سده اخیر به دو شاخه تقسیم شده اند:

از نسل «محسن بن محمد بن علی بن محمد بن حسین بن فادشاه (پادشاه) بن ابوالقاسم بن امیره بن ابوالفضل بن بندار بن عیسی بن محمد بن احمد بن موسی بن ابی عبدالله احمد نقیب بن محمد الاعرج بن احمد بن موسی مبرقع بن امام محمد تقی بن علی بن موسی‌الرضا» هستند. اینان به علت سکونت در محله کبابیان این شهر، به سادات کبابیان شهرت یافته‌اند، <ref>خاتون‌آبادی،529</ref> <ref>شوشتری، 1/518</ref><ref>مدرس رضوی، 98-99</ref>

در دوسده اخیر، شاخه هایی از خاندان های [[سادات رضوی امام جمعه]]، [[سادات رضوی شریعتمدار|شریعتمدار]]، [[سادات رضوی ساجدی|ساجدی]]، [[سادات رضوی مبرقع|مبرقع]]، در این شهر پدید آمد.<ref>دایرالمعارف تشیع، ج 9ص8</ref>

سر دودمان این سادات [[محمد جواد رضوی]] است، از این دودمان در دو سده اخیر، خاندانهای مجتهد و قاضی در این شهر پدید آمد.<ref>دایره المعارف تشیع، ج8ص 8</ref>

سادات رضوی در بسیاری از شهرهای ایران بلکه دیگر کشورها پراکنده شده اند، در شهرهای [[تهران]]، [[شیراز]]، [[کرمان]]، [[یزد]]، [[کاشان]] و [[کشمیر]] شاخه های کوچکی از سادت رضوی وجود دارند.<ref>دایره المعارف تشیع، ج9ص 8</ref>

{{پانویس|2}}

*ابن بطوطه، سفرنامه‏، ترجمه‏ي دکتر محمد علي موحد،تهران، علمي و فرهنگي، 1361.

*الحرانی، محمد حسن بن علی بن حسین، تحف العقول عن آل الرسول، تصحیح علی اکبر غفاری، قم، موسسه النشر الاسلامی، 1416ق.

*حسن آبادی، ابوالفضل، سیدجلال قیامی‌میرحسینی، سادات رضوی در مشهد از آغاز تا پایان قاجاریه، مشهد، آستان قدس رضوی، بنیاد پژوهشهای اسلامی، 1388.

*خاتون‌آبادی،عبدالحسین، وقایع‌السنین‌والاعوام، تصحیح محمدباقر بهبودی، تهران، کتابفروشی اسلامیه، 1352ش.

*خوافي، فصيح احمد، مجمل فصيحي، تصحيح محمود فرخ، مشهد، باستان.

*رضوي (مدرس اول) ميرزا محمد باقر، شجره‏ي طيبه، به سعي و اهتمام سيد محمد تقي مدرس رضوي،بي‏جا، 1352 شمسي، صص 63-62.

*سیدجوادی احمد صدر، کامران فانی، بهاءالدین خرمشاهی، دایره المعارف تشیع، نشر شهیدسعیدمحبی، تهران، 1381.

*شوشتري، قاضي نورالله، مجالس المؤمنين، تهران، چاپ سنگي، 1299.

*عطاردی، عزیز الله، مسند الامام الجواد، قم، الموتمر العالمی للامام الرضا، 1410ق.

*فلور، ویلم (1381). نظام قضایی عصر صفویه. قم: پژوهشكده حوزه و دانشگاه.

*قمی، حسن بن محمد بن حسن(نوشته در 378)، تاريخ قم، ترجمه حسن بن على بن حسن عبد الملك قمى (در 805)، تحقيق سيد جلال الدين تهرانى، تهران، توس، 1361ش.

*مدرس رضوی، محمد باقر، شجره طیبه در انساب سلسله سادات علویه رضویه،تصحیح محمدتقی رضوی، ویرایش مهدی سیدی ،مشهد، آهنگ قلم، 1384ش.

*مفید، محمد بن محمد بن نعمان، الارشاد فی معرفة حجج الله علی العباد، قم: سعید بن جبیر، 1428ق.

*میرزا رفیعا، محمد رفیع بن حسن (1385). دستورالملك. به كوشش محمد اسماعیل مارچینكوفسكی. تهران، وزارت امورخارجه.

کتاب شجره طیبه شجره طیبه در انساب سلسله سادات علویه رضویه، میرزا محمد باقرالرضوی، مدرس اول آستان قدس رضوی. تصحیح: سید محمد تقی مدرس رضوی. ویرایش و بازنگری: مهدی سیدی. ناشر: مشهد، اهنگ قلم، ۱۳۸۴٫ کتاب مذکور در سال ۴- ۱۳۳۳قمری( ۴- ۱۲۹۳خورشیدی) تالیف شده است و اصل آن با خط نسخ مؤلف با شماره ۱۱۸۱۱در گنجینه کتب خطی کتابخانه مرکزی آستان قدس رضوی نگهداری می گردد. در سال ۱۳۵۲خورشیدی سید محمد تقی مدرس رضوی فرزند مؤلف , کتاب را با توضیحات و اضافاتی به چاپ رساند.