حضرت مریم(س): تفاوت میان نسخه‌ها

  | تصویر        =  

  | اندازه تصویر =  

  | توضیح تصویر  =  

  |سرشناسی      ='''مادر حضرت عیسی(ع) یکی از چهار زن برتر بهشتی'''

  |نام          =  

  |نام کامل      =  

  |نام مستعار    =  

  |لقب/کنیه      = عَذراء (پاکدامن)‌ و [[بتول]]

  |مذهب          = یکتا‌پرست

  |شهرت          =  

  |نسب          =  

  |زادگاه        =  

  |محل زندگی    =  

  |وفات          =  

  |شهادت        =  

  |محل دفن      =  

  |تحصیلات        =  

  |محل تحصیل    =  

  |استادان      =  

  |شاگردان      =  

  |آثار          =  

  |تخصص          =  

  |مهارت        =  

  |پیشه          =  

  |زمینه فعالیت  =  

  |فعالیت‌ها      =  

  |منصب          =  

  |جوایز        =  

  |وبگاه        =  

  |مرتبط        = اشاره برخی آیات [[سوره آل عمران]] و [[سوره مریم]] درباره مریم و فرزندش عیسی(ع)  

'''مریم دختر عمران''' مادر [[حضرت عیسی(ع)]] که بارداری او به شکل [[اعجاز]] انجام گرفت. [[قرآن]] در [[سوره مریم]] زندگی او را از تولد خودش تا تولد عیسی(ع) حکایت کرده است. در روایات [[شیعه]] و [[اهل سنت]]، مریم در کنار [[فاطمه زهرا(س)]]، [[خدیجه]] و [[آسیه]]، چهار زن برتر بهشتی معرفی شده‌اند.

==جایگاه==

[[قرآن]]، مریم مادر [[عیسی(ع)]] را بانویی پاکدامن و برگزیده از میان زنان خوانده<ref>سوره آل عمران، آیه ۴۲.</ref> و او را الگوی [[ایمان|مومنان]] قرار داده است.<ref>سوره تحریم، آیه ۱۲.</ref> از آیات قرآن برمی‌آید که فرشتگان چند بار با مریم سخن گفته‌اند.<ref>سوره آل عمران، آیات ۴۲ - ۴۵.</ref>

تنها زنی که نام او در قرآن آمده، مریم است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۱۹، ص۳۴۵.</ref>  

همچنین قرآن پرورش مریم را به خدا نسبت داده است:  

:::«خدا او را به نیکویی پذیرفت و او را نیکو پرورش داد... هر زمان زکریا وارد محراب او می‌شد، غذای مخصوصی در آن‌جا می‌دید. از او پرسید: «ای مریم! این را از کجا آورده‌ای؟!» گفت: «این از سوی خداست. خداوند به هر کس بخواهد، بی‌حساب روزی می‌دهد.»</big><ref>سوره آل عمران، آیه ۳۷.</ref> {{یادداشت| فَتَقَبَّلَهَا رَ‌بُّهَا بِقَبُولٍ حَسَنٍ وَأَنبَتَهَا نَبَاتًا حَسَنًا وَکفَّلَهَا زَکرِ‌یا ۖ کلَّمَا دَخَلَ عَلَیهَا زَکرِ‌یا الْمِحْرَ‌ابَ وَجَدَ عِندَهَا رِ‌زْقًا ۖ قَالَ یا مَرْ‌یمُ أَنَّیٰ لَک هَٰذَا ۖ قَالَتْ هُوَ مِنْ عِندِ اللَّهِ ۖ إِنَّ اللَّهَ یرْ‌زُقُ مَن یشَاءُ بِغَیرِ‌ حِسَابٍ.(سوره آل‌عمران، آیه۳۷)}}

در روایات شیعه و [[اهل سنت]] نام مریم در کنار [[فاطمه زهرا]] و [[خدیجه]] و [[آسیه]]، به عنوان چهار زن برتر بهشتی ذکر شده است.<ref>ابن عبدالبر، الاستیعاب، ۱۴۱۲ق،‌ ج۴، ص۱۸۲۲؛ مجلسی، بحار الأنوار، ۱۴۰۳ق، ج۸، ص۱۷۸.</ref> برخی از مفسران براساس آیه ۴۲ سوره آل عمران، قائل به عصمت مریم شده‌اند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۳۹۰ق، ج۳، ص۱۸۸؛ آلوسی، روح المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۲، ص۱۴۹.</ref>

===در مسیحیت===

گذشته از آن، در برخی جوامع از جمله در میان مسیحیان [[جزیرة العرب]]، اعتقاد به تثلیث و پرستش مریم در کنار خدا و عیسی رواج داشته است.<ref>مونتگمری وات، ویلیام، برخورد آرای مسلمانان و مسیحیان، ترجمه محمدحسین آریا، ص۳۹</ref> گفته‌اند تا قرن شانزدهم میلادی نیز برخی از شهرهای اروپایی به پرستش مریم باکره مشهور بوده‌اند.<ref>لین، تونی، تاریخ تفکر مسیحی، ترجمه روبرت آسریان، ص۲۷۷ </ref> در قرآن این اعتقاد مسیحیان نکوهش شده است.<ref>[[سوره مائده]]، ۱۱۶</ref> {{یادداشت| در آیه ۱۱۶ [[سوره مائده]] به این نکته اشاره شده که گروهی از مسیحیان به الوهیت عیسی(ع) و مریم(س) معتقدند. [[آیت‌الله مکارم شیرازی]] این آیه را به شرک عبادی گروهی از مسیحیان نسبت به عیسی(ع) و مریم(س) تفسیر می‌کند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۵، ص۱۳۶-۱۳۷.</ref>}}

==زندگینامه==

نام پدر او در منابع مسیحی، «یواقیم»<ref> The Protevangelium Of James-The gospel Of Pseudo-Matthew</ref> و در قرآن<ref>[[سوره آل عمران]]، ۳۵</ref> و روایات اسلامی، «عمران» ذکر شده است. در روایتی از [[امام باقر(ع)]] آمده است عمران از پیامبران [[بنی‌اسرائیل| بنی اسرائیل]] بود.<ref>مجلسی، بحار الأنوار،(۱۴۰۳ق)، ج۱۴، ص۲۰۲</ref> طبق گزارش ابن اسحاق، نسب‌ او به [[داوود (پیامبر)|داود(ع)]] می‌رسد.<ref>ابن کثیر، البدایة و النهایة، ج۲، ص۵۶</ref> عمران پیش از تولد مریم از دنیا رفت.<ref>مقدسی، البدء و التاریخ، ج۳، ص۱۱۹</ref>

نام مادرش را حَنَّة دختر فاقود گفته‌اند.<ref>تاریخ طبری، (۱۳۸۷ق)، ج۱، ص۵۸۵ ؛ابن کثیر، البدایة و النهایة، (دار الفکر)،‌ ج۲، ص۵۶</ref> در روایتی [[امام موسی کاظم علیه‌السلام|امام کاظم(ع)]] نام مادر مریم را «مَرثا» و به عربی «وَهیبه» دانسته است. <ref>بحرانی، البرهان فی تفسیر القرآن، الناشر: مؤسسة البعثة، ج۵، ص۹.

</ref>

در متون اسلامی نیز از عَذراء (پاکدامن)‌ و [[بتول]] به عنوان لقب‌های مریم یاد شده است.<ref>ابن هشام، السیرة النبویة، (دار المعرفة)، ج۱، ص۳۳۷</ref>

===خدمتکاری معبد===

در منابع آمده است حنه مادر مریم، نازا بود و تا سی سال صاحب فرزندی نشد. او به درگاه خداوند[[نذر]] و [[دعا]] کرد تا اگر به او فرزندی عطا کند فرزندش خدمتکار معبد [[بیت المقدس|بیت‌المقدس]] باشد.<ref> تاریخ ابن‌ خلدون، ۱۴۰۱ق، ج۲، ص۱۶۸</ref> {{یادداشت|وكانت حنة أم مريم لا تحبل، فنذرت للَّه إن حملت لتجعلن ولدها حبيسا ببيت المقدس على خدمته على عاداتهم في نذر مثله}} در آیات ۳۵ تا ۳۷ [[سوره آل عمران]] به نذر حَنّه و پذیرفته شدن آن از سوی [[خدا]] اشاره شده است.

===تولد عیسی===

ماجرای تولد [[عیسی(ع)]] در [[قرآن]] در [[سوره آل عمران]] آیات ۴۵-۴۷ و ۵۹ و [[سوره مریم]] آیات ۱۶-۳۶ آمده است. براساس آنچه در قرآن آمده، [[فرشته]] الهی به شکل انسانی بر مریم ظاهر می‌شود و به او بشارت فرزندی می‌دهد:

:::«پس روح خود را به سوی او فرستادیم تا [به شکل‌] بشری خوش‌اندام بر او نمایان شد. مریم‌ گفت: «اگر پرهیزگاری، من از تو به خدای رحمان پناه می‌برم.» گفت: «من فقط فرستاده پروردگار توام، برای اینکه به تو پسری پاکیزه ببخشم.» گفت: «چگونه مرا پسری باشد با آنکه دست بشری به من نرسیده و بدکار نبوده‌ام؟» گفت: «[فرمان‌] چنین است، پروردگار تو گفته که آن بر من آسان است.»<ref>سوره مریم، آیه۱۷- ۲۱.</ref>

:::«از جانب خدا... فرستاده شد، نزد باکره‌ای... و نام آن باکره مریم‌(س) بود. پس فرشته نزد او داخل شد و گفت:...‌ای مریم! ترسان مباش، زیرا نزد خداوند نعمت یافته‌ای و اینک حامله شده‌ پسری خواهی زایید و او را عیسی‌(ع) خواهی نامید... مریم به فرشته گفت: این چگونه می‌شود و حال آنکه مردی را نشناخته‌ام؟ فرشته در جواب وی گفت: [[روح القدس]] بر تو خواهد آمد و قوت حضرت اعلی بر تو سایه خواهد افکند...»<ref>لوقا، ۱: ۲۷- ۳۴.</ref>

درباره اینکه مدت بارداری مریم چقدر بوده، گزارش‌های متفاوتی وجود دارد و از چند ساعت تا چند ماه نقل شده است.<ref>مجلسی، بحار الأنوار، (۱۴۰۳ق)، ج۱۴، ص۲۲۵</ref>  

مریم کنار نخل خشکیده‌ای وضع حمل می‌کند و سپس آن درخت را تکان می‌دهد. درخت به اعجاز، سبز می‌شود و به بار می‌نشیند و مریم از رطب تازه‌ای که پایین می‌افتد می‌خورد. او در برخورد با قوم خود مامور به روزه سکوت می‌شود.<ref>علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، ج۲، ص۴۹</ref> وقتی مریم، عیسی را نزد قوم خود می‌برد و با سرزنش آنها روبرو می‌گردد، عیسی به سخن می‌آید و از نبوت خویش خبر می‌دهد.<ref>[http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/21720/%d8%aa%d9%88%d9%84%d8%af-%d8%b9%db%8c%d8%b3%db%8c-(%d8%b9)-%d8%af%d8%b1-%d9%82%d8%b1%d8%a2%d9%86?q=%D8%AA%D9%88%D9%84%D8%AF%20%D8%B9%DB%8C%D8%B3%DB%8C&score=385.09955&rownumber=2 برای آشنایی بیشتر رجوع کنید به: میرعبداللهی، تولد عیسی در قرآن، صحیفه مبین، شماره ۵، ص۵۳-۶۳]</ref>

===ازدواج یا دوشیزگی===

درباره اینکه مریم پس از تولد عیسی، با یوسف نجار که از او به عنوان نامزد مریم یاد شده، ازدواج کرده است یا برای همیشه باکره مانده، میان فرقه‌های مسیحی اختلاف است و به دنبال آن در اینکه آیا غیر از عیسی، فرزندان دیگری داشته نیز اختلاف وجود دارد. در انجیل‌های لوقا<ref>۸، ۱۹-۲۰</ref> و مَتّی<ref>۱۲، ۴۶-۴۷</ref> مطلبی در مورد برادران و خواهران حضرت عیسی وجود دارد. حتی در انجیل مرقس<ref>۶، ۳</ref> نام برادران ذکر شده و به خواهران نیز اشاره شده است. با این حال بخشی از مسیحیان این مطالب را مردود دانستند و کلیسا نیز از قرن پنجم میلادی به بعد، رأی به باکره‌بودن دائمی حضرت مریم داد و اعلام کرد مریم هرگز با یوسف ازدواج نکرده است.<ref> Cross, F. L. (ed.), The Oxford dictionary of the Christian Church, p.1047</ref> از نگاه کلیساهای کاتولیک و ارتدوکس، مراد کتاب مقدس از برادران و خواهران، اقوام نزدیک و خویشان حضرت عیسی هستند.<ref>میشل، توماس، کلام مسیحی، ترجمه حسین توفیقی، ص۶۷</ref>

===وفات یا صعود به آسمان===

در برخی از منابع مسیحی، وفات مریم حدود سال ۳۵ میلادی دانسته‌ شده<ref>- K. Flinn, Frank, Encyclopedia of Catholicism, p.441</ref> و عمر او را ۵۱ سال گفته‌اند.<ref>غریغوریوس ملطی، تاریخ مختصرالدول، ص۶۶</ref> محل [[دفن]] وی مشخص نیست.

از روایتی در کتاب [[کافی]] چنین برمی‌آید که مریم قبل از عروج عیسی(ع) از دنیا رفته و خود عیسی او را غسل داده است.<ref>کلینی، الکافی، (۱۳۶۲ش.)، ج۱، ص۴۵۹</ref>

==مریم در آثار هنری==

*'''[[مریم مقدس (فیلم)|فیلم سینمایی مریم مقدس]]''': این فیلم به کارگردانی «شهریار بحرانی» محصول سال ۱۳۷۹ است. در این مجموعه که از تولد مریم تا تولد عیسی مسیح به تصویر درآمده، به زندگی مریم و رابطه‌اش با حضرت زکریا پرداخته شده است. در این فیلم بیش از ۹۰ بازیگر به ایفای نقش پرداختند. نقش حضرت مریم را «شبنم قلی خانی» برعهده داشت.<ref>[http://www.sourehcinema.com/Title/Title.aspx?id=138109262034 سوره سینما]</ref> بعدها عوامل این فیلم نسخه تلویزیونی آن را هم در یازده قسمت تولید کردند که در این [[مریم مقدس (مجموعه تلویزیونی)|مجموعه تلویزیونی]] همزمان موقعیت دینی و اجتماعی یهودیان همراه با زندگی مریم مبنا قرار گرفته بود.<ref>[http://www1.jamejamonline.ir/newstext.aspx?newsnum=100004221261 جام جم،مروری بر سریال تلویزیونی مریم مقدس، بازدید،۱۳۸۰/۱۱/۹]</ref>

*'''مریم در اشعار فارسی''': در بسیاری از اشعار فارسی به ماجرای اعجازآمیز بارداری مریم و همچنین پاکدامنی او پرداخته شده است. در دفتر سوم از مثنوی معنوی ماجرای «پیدا شدن [[روح القدس]] به صورت آدمی بر مریم...» به نظم درآمده است. در «دیوان شمس» نیز بارها به حضرت مریم اشاره شده است از جمله:

شاعرانی همچون نظامی، عطار، سنایی و دیگر شاعران پارسی‌سرا نیز نام حضرت مریم را در اشعار خود آورده‌اند.<ref>[http://ganjoor.net/page/2/?s=%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%85&author=0 گنجور]</ref>

==پانویس==

==منابع==

*قرآن کریم

*انجیل‌های لوقا و مرقس و متی

* ابن کثیر، اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، بیروت،‌ دار الفکر، بی‌تا.

* ابن عبد البر، الاستیعاب فی معرفة الأصحاب، تحقیق علی محمد البجاوی، بیروت،‌ دار الجیل، ۱۴۱۲ق.

* ابن هشام، عبدالملک بن هشام، السیرة النبویة، بیروت،‌ دار المعرفة.

* طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسه الاعلمی، چاپ دوم،‌۱۳۹۰ق.

*عروسی حویزی، عبدعلی بن جمعه، تفسیر نور الثقلین، تحقیق: سید هاشم رسولی محلاتی، قم، اسماعیلیان، چاپ چهارم، ۱۴۱۵ق.

* غریغوریوس ملطی(ابن عبری)، تاریخ مختصر الدول، تحقیق انطون صالحانی یسوعی، سوم، بیروت، دارالشرق، ۱۹۹۲م.

* قمی، علی بن ابراهیم، تفسیر القمی، قم،‌ دار الکتاب، ۱۴۰۴ق.

* مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار، بیروت،‌ دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.

*K. Flinn, Frank, Encyclopedia of Catholicism Facts on File, New York, 2007

*Cross, F. L. (ed.), The Oxford dictionary of the Christian Church, Oxford, 1997, 3rd ed.

==پیوند به بیرون==

*[http://pajoohe.ir/%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%85-%D9%85%D9%82%D8%AF%D8%B3--Saint-Mary__a-42974.aspx مریم مقدس - پژوهشگاه باقرالعلوم]

{{زنان تاثیرگذار از نگاه شیعه}}

  | توضیحات =  

[[ar:مريم بنت عمران]]