صحاح سته: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
ویکی‌سازی
(درج الگوی درجه بندی) |
Hasanejraei (بحث | مشارکتها) جز (ویکی‌سازی) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{مهمترین کتاب‌های حدیثی فریقین}} | {{مهمترین کتاب‌های حدیثی فریقین}} | ||
[[پرونده:صحاح سته.jpg|بندانگشتی|صحاح سته]] | [[پرونده:صحاح سته.jpg|بندانگشتی|صحاح سته]] | ||
''' | '''صِحاحِ سِتّه،''' عنوان شش مجموعه بزرگ از کتب حدیثی معتبر در نظر [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] است. این کتاب‌ها نزد اهل سنت اعتبار بسیاری دارند؛ به‌گونه‌ای که پس از [[قرآن کریم]] مهمترین منابع دینی آنان به شمار می‌رود. هر چند تنها دو کتاب با عنوان صحیح و چهار کتاب دیگر، با عنوان سنن است، اما به همه آنها صحاح به (معنای صحیح‌ها) گفته می‌شود. این منابع عبارتند از [[صحیح البخاری (کتاب)|صحیح بخاری]]، [[صحیح مسلم (کتاب)|صحیح مسلم]]، [[سنن ابی‌داوود]]، [[سنن ابن‌ماجه]]، [[سنن ترمذی]] و [[سنن نسائی]]. | ||
بر اساس معیارهای حدیث‌شناختی علمای [[شیعه]] و حتی برخی از علمای اهل سنت، برخی از [[حدیث|احادیث]] این | بر اساس معیارهای حدیث‌شناختی علمای [[شیعه]] و حتی برخی از علمای اهل سنت، برخی از [[حدیث|احادیث]] این منابع [[حدیث ضعیف|ضعیف]] و حتی ساختگی است. | ||
==صحیح بخاری== | ==صحیح بخاری== | ||
{{اصلی|صحیح بخاری}} | {{اصلی|صحیح بخاری}} | ||
نام کامل | صحیح بخاری، با نام کامل «اَلْجامعُ المُسْنَد الصّحیح المُخْتَصَر مِنْ اُمورِ رَسولِ اللّه(ص) و سُنَنه و اَیامه»، معتبرترین کتاب [[حدیث|حدیثی]] در نزد [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] پس از [[قرآن|قرآن کریم]] است که توسط [[محمد بن اسماعیل بخاری]] (۱۹۴-۲۵۶ق) طی شانزده سال و از میان ششصد هزار [[حدیث]] انتخاب و نقل شده است.<ref>ابن‌حجر عسقلانی، فتح الباری، ۱۴۰۸ق، ص۴۹۰.</ref> این کتاب موضوعات عقیدتی و [[فقه|فقهی]] را دربردارد.{{مدرک}} | ||
[[صحیح بخاری]] در ۹۷ کتاب و ۳۴۵۰ باب تدوین شده است. تعداد احادیث صحیح بخاری در روایات مختلف، متفاوت است.<ref> نک:حاجی‌خلیفه، ج۱، | [[صحیح بخاری]] در ۹۷ کتاب و ۳۴۵۰ باب تدوین شده است. تعداد احادیث صحیح بخاری در روایات مختلف، متفاوت است.<ref>نک: حاجی‌خلیفه، کشف الظنون، ۱۴۱۰ق، ج۱، ستون ۵۴۵.</ref> تعداد احادیث صحیح بخاری با احتساب احادیث تکراری، به‌گفتهٔ ابن‌صلاح، ۷۲۷۵ حدیث،{{مدرک}} با حذف موارد تکراری، به گفتهٔ او و [[یحیی بن شرف نووی]] حدود چهار هزار حدیث،{{مدرک}} اما به عقیدهٔ [[ابن‌حجر عسقلانی]] ۲۷۶۱ حدیث است.<ref>ابن‌حجر عسقلانی، فتح الباری، ۱۴۰۸ق، ص۴۶۵ و ۴۷۸.</ref> | ||
گفته شده است که بخاری وقتی کتابِ خود را به پایان رساند، آن را به بزرگان و ائمهٔ حدیث [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]]، مانند [[احمد بن حنبل]]، [[علی بن مدینی|علی بن مَدینی]] و [[یحیی بن معین]] عرضه کرد و آنها به صحت و درستی آن، جز چهار [[حدیث]]، گواهی دادند.<ref>ابن‌حجر عسقلانی، فتح الباری، ۱۴۰۸ق، ص۴۹۱.</ref> | |||
اهل سنت در این باور اتفاق‌نظر دارند که صحیح‌ترین کتاب پس از [[قرآن]]، صحیح بخاری و پس از آن [[صحیح مسلم (کتاب)|صحیح مسلم]] است.<ref>حاجی‌خلیفه، کشف الظنون، ۱۴۱۰ق، ج۱، ستون ۵۴۱؛ قسطلانی، ارشاد الساری، ۱۳۰۵ق، ج۱، ص۱۹؛ ابن‌حجر هیتمی، الصواعق المحرقه، ۱۳۸۵ق، ص۹؛ نووی، شرح صحیح مسلم، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۱۲۰.</ref> | |||
اهل سنت در این | |||
===شرح‌ها و تعلیق‌ها=== | ===شرح‌ها و تعلیق‌ها=== | ||
بیش از | بیش از صد شرح و تعلیقه بر [[صحیح بخاری]] نگاشته شده است<ref>ضمیری، کتاب‌شناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، ۱۳۸۲ش، ص۳۸۶.</ref> که برخی از مهمترین آنها عبارتند از: | ||
*[[فتح الباری فی شرح صحیح البخاری]] تألیف [[ | * [[فتح الباری فی شرح صحیح البخاری]]، تألیف [[ابن‌حجر عسقلانی]]. | ||
*تغلیق التعلیق علی صحیح بخاری، نوشته | * تغلیق التعلیق علی صحیح بخاری، نوشته ابن‌حجر عسقلانی. | ||
*عمدة القاری فی شرح صحیح | * عمدة القاری فی شرح صحیح البخاری، نوشته عینی حنفی. | ||
*الکواکب الدراری فی شرح صحیح | * الکواکب الدراری فی شرح صحیح البخاری، تألیف یکی از علمای [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] ملقب به کرمانی. | ||
*ارشاد الساری إلی صحیح | * ارشاد الساری إلی صحیح البخاری، تألیف شهاب‌الدین قسطلانی<ref>حسینی میلانی، جواهر الکلام، ۱۳۸۹ش، ص۷۲.</ref> | ||
==صحیح مسلم== | ==صحیح مسلم== | ||
{{ اصلی|صحیح مسلم}} | {{ اصلی|صحیح مسلم}} | ||
صحیح مسلم که با اسامی گوناگونی چون «المسند الصحیح»، و «الجامع الصحيح» شناخته می‌شود، به دست [[مسلم بن حجاج نیشابوری|مسلم بن حجّاج نیشابوری]] (۲۶۱ق) نگاشته شده است.<ref>طبسی، درسنامه رجال مقارن، ۱۳۸۵ش، ص۱۹۹.</ref> صحیح مسلم پس از صحیح بخاری مهمترین کتاب [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] به شمار می‌آید.<ref>حاجی‌خلیفه، کشف الظنون، ۱۴۱۰ق، ج۱، ستون ۵۴۱؛ قسطلانی، ارشاد الساری، ۱۳۰۵ق، ج۱، ص۱۹؛ ابن‌حجر هیتمی، الصواعق المحرقه، ۱۳۸۵ق، ص۹؛ نووی، شرح صحیح مسلم، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۱۲۰.</ref> این اثر با آنکه در زمان [[امام هادی علیه‌السلام|امام هادی(ع)]] و [[امام حسن عسکری علیه‌السلام|امام حسن عسکری(ع)]] نوشته شده، از آنان، آثار و اخباری نقل نکرده است.<ref>شفیعی مازندرانی، [http://www.hawzah.net/fa/magazine/magart/4210/4221/27680 «صحاح سته»]، مجله پیام حوزه.</ref> | |||
صحیح مسلم دارای ۵۴ کتاب است که | صحیح مسلم دارای ۵۴ کتاب است که ظاهراً باب‌بندی آن به دست نویسندۀ آن صورت نگرفته است. این کتاب ۷۲۷۵ [[حدیث]] را در بر دارد که از میان سیصد هزار حدیث انتخاب شده است.<ref>طبسی، درسنامه رجال مقارن، ۱۳۸۵ش، ص۲۰۲.</ref> | ||
در صحیح مسلم | در صحیح مسلم بر خلاف بخاری، احادیثی در منقبت [[اهل البیت عليهم السلام|اهل بیت(ع)]] و تأیید عقاید و احکام [[شیعه]] نیز آمده است که برخی از این احادیث عبارتند از: | ||
* حدیث | * حدیث اثنی‌عشر خلیفة کلهم من قریش | ||
* [[حدیث رایت]] در [[غزوه خیبر|جنگ خیبر]] | * [[حدیث رایت]] در [[غزوه خیبر|جنگ خیبر]] | ||
* [[حدیث منزلت]] | * [[حدیث منزلت]] | ||
* شأن نزول [[آیه مباهله]] | * شأن نزول [[آیه مباهله]] | ||
* روایاتی دال بر صحت [[ازدواج موقت]]<ref>طبسی، ص۲۰۳</ref> | * روایاتی دال بر صحت [[ازدواج موقت]].<ref>طبسی، درسنامه رجال مقارن، ۱۳۸۵ش، ص۲۰۳.</ref> | ||
===شرح‌ها=== | ===شرح‌ها=== | ||
برخی از مهمترین شرح‌هایی که بر صحیح مسلم نگاشته شده عبارتند از: | برخی از مهمترین شرح‌هایی که بر صحیح مسلم نگاشته شده عبارتند از: | ||
*المنهاج شرح صحیح مسلم بن الحجاج، | * المنهاج شرح صحیح مسلم بن الحجاج، نوشته یحیی بن شرف نووی، در محافل علمی مورد اعتماد قرار می‌گیرد.<ref>حسینی میلانی، جواهر الکلام، ۱۳۸۹ش، ص۷۲.</ref> | ||
* دیباج نوشته [[سیوطی]] | * دیباج نوشته [[سیوطی]] | ||
* منهاج الابتهاج نویسنده قسطلانی | * منهاج الابتهاج نویسنده قسطلانی. | ||
===تلخیص‌ها=== | ===تلخیص‌ها=== | ||
* تلخیص المسلم، نوشتۀ قرطبی | * تلخیص المسلم، نوشتۀ قرطبی. | ||
* مختصر المسلم نوشتۀ منذری<ref> درسنامه | * مختصر المسلم نوشتۀ منذری.<ref>طبسی، درسنامه رجال مقارن، ۱۳۸۵ش، ص۲۰۴.</ref> | ||
===اشکالات و ایرادات=== | ===اشکالات و ایرادات=== | ||
صحیح مسلم از ایرادات سندی و متنی خالی نیست در برخی اسناد، واسطه میان مؤلف و راوی حذف گردیده | صحیح مسلم از ایرادات سندی و متنی خالی نیست در برخی اسناد، واسطه میان مؤلف و راوی حذف گردیده و در برخی موارد سخنان راوی نیز درج گردیده است.<ref>طبسی، درسنامه رجال مقارن، ۱۳۸۵ش، ص۲۰۰-۲۰۱.</ref> ابن‌حجر عسقلانی کتاب [[وقوف علی ما فی صحیح المسلم من الموقوف]] را در این زمینه تألیف کرده و در آن ۱۹۲ روایت موقوف یا [[حدیث مقطوع|مقطوع]] را ذکر کرده است.<ref>طبسی، درسنامه رجال مقارن، ۱۳۸۵ش، ص۲۰۰.</ref> | ||
همچنین برخی روایات جعلی در صحیح مسلم وجود دارد که اعتبار آن را | به گفته نجم‌الدین طبسی، چهارده مورد تعلیق در آن وجود دارد و در مواردی تدلیس نیز در صحیح مسلم دیده می‌شود.<ref>طبسی، درسنامه رجال مقارن، ۱۳۸۵ش، ص۲۰۰.</ref> به بیان طبسی، همچنین برخی روایات جعلی در صحیح مسلم وجود دارد که اعتبار آن را به‌صورت جدی زیر سؤال می‌برد.<ref>برای دیدن این روایات: نک: طبسی، درسنامه رجال مقارن، ۱۳۸۵ش، ص۲۰۰-۲۰۱.</ref> | ||
== سنن ابوداود== | == سنن ابوداود== | ||
نویسنده این کتاب سلیمان بن اشعث معروف به [[ابو داوود سجستانی]] (۲۷۵ق) است. | نویسنده این کتاب سلیمان بن اشعث معروف به [[ابو داوود سجستانی]] (۲۷۵ق) است. این کتاب دربردارندۀ ۵۲۷۴ حدیث و ۴۰ کتاب [[فقه|فقهی]] است و در آن عناوینی چون المهدی، [[ملاحم]] و بحث رضاع کبیر آمده است.<ref>طبسی، درسنامه رجال مقارن، ۱۳۸۵ش، ص۲۰۳.</ref> | ||
این کتاب دربردارندۀ ۵۲۷۴ حدیث ۴۰ کتاب [[فقه|فقهی]] است و در آن عناوینی چون المهدی، [[ملاحم]] و بحث رضاع کبیر آمده است.<ref> طبسی، ص۲۰۳</ref> | |||
بسیاری از [[حدیث|احادیثی]] که در کتاب | بسیاری از [[حدیث|احادیثی]] که در کتاب ابی‌داوود نقل شده است از سوی دیگر عالمان سنّی مورد قدح و جرح قرار گرفته است. به اعتراف برخی از بزرگان [[اهل سنت و جماعت|اهل سنّت]] [[حدیث ضعیف|احادیث ضعیف]] بلکه جعلی در سنن ابوداوود بسیار فراوان است. ابن‌جوزی بخشی از این احادیث را در کتاب الموضوعات ذکر کرده است، محمّد ناصرالدین البانی کتابی به نام ''ضعیف سنن ابی داوود'' تألیف کرده است و در آن به شناسایی احادیث ضعیف کتاب ابوداوود پرداخته است. وی بیش از هشتصد حدیث را ضعیف می‌داند، از نظر وی حدود پنجاه حدیثِ منکر و پنجاه حدیثِ شاذ در سنن ابی داوود وجود دارد.<ref>حسینی میلانی، جواهر الکلام، ۱۳۸۹ش، ص۹۷.</ref> | ||
===شرح ها=== | ===شرح ها=== | ||
از مهمترین شرح‌های سنن ابی داوود می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد: | از مهمترین شرح‌های سنن ابی داوود می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد: | ||
* غایة المقصود نوشتۀ محمد شمس الدین<ref> طبسی، ص۲۰۳</ref> | * غایة المقصود نوشتۀ محمد شمس الدین<ref>طبسی، درسنامه رجال مقارن، ۱۳۸۵ش، ص۲۰۳.</ref> | ||
* معالم السنن، نوشتۀ احمد بن محمد خطابی | * معالم السنن، نوشتۀ احمد بن محمد خطابی | ||
* مرقاة الصعود، تألبف جلال‌الدین سیوطی<ref> ضمیری، ص۳۹۲</ref> | * مرقاة الصعود، تألبف جلال‌الدین سیوطی<ref>ضمیری، کتاب‌شناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، ۱۳۸۲ش، ص۳۹۲.</ref> | ||
===تلخیص ها=== | ===تلخیص ها=== | ||
* مختصر سنن ابوداود نوشتۀ منذری | * مختصر سنن ابوداود نوشتۀ منذری | ||
* تهذیب السنن نوشتۀ | * تهذیب السنن نوشتۀ ابن‌قیم<ref>طبسی، درسنامه رجال مقارن، ۱۳۸۵ش، ص۲۰۳.</ref> | ||
==سنن ترمذی== | ==سنن ترمذی== | ||
این اثر توسط [[محمد بن عیسی ترمذی]] (درگذشته۲۷۹ق)، از شاگردان [[صحیح بخاری|بخاری]] نگاشته شده است و دارای ۴۶ کتاب است.<ref> طبسی، ص۲۰۴</ref> | این اثر توسط [[محمد بن عیسی ترمذی]] (درگذشته۲۷۹ق)، از شاگردان [[صحیح بخاری|بخاری]] نگاشته شده است و دارای ۴۶ کتاب است.<ref>طبسی، درسنامه رجال مقارن، ۱۳۸۵ش، ص۲۰۴.</ref> | ||
برخی از احادیث نقل شده در کتاب ترمذی مجعول و حاکی از نسبت [[دروغ]] به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] است. حافظ [[ | برخی از احادیث نقل شده در کتاب ترمذی مجعول و حاکی از نسبت [[دروغ]] به [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] است. حافظ [[ابن‌جوزی]] و برخی دیگر از بزرگان [[اهل سنت و جماعت|اهل سنّت]]، به صراحت تعدادی از احادیث این کتاب را جعلی معرفی کرده‌اند.<ref>حسینی میلانی، جواهر الکلام، ۱۳۸۹ش، ص۹۴.</ref> | ||
در کتاب ترمذی، [[حدیث ثقلین]]، شأن نزول [[آیه تطهیر]] و مناقب [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] و [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|امام حسن(ع)]] و [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] آمده است.<ref> طبسی، ص۲۰۴</ref> وجود این دسته از احادیث در آن موجب شده تا [[ | در کتاب ترمذی، [[حدیث ثقلین]]، شأن نزول [[آیه تطهیر]] و مناقب [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] و [[امام حسن مجتبی علیه‌السلام|امام حسن(ع)]] و [[امام حسین علیه‌السلام|امام حسین(ع)]] آمده است.<ref>طبسی، درسنامه رجال مقارن، ۱۳۸۵ش، ص۲۰۴.</ref> وجود این دسته از احادیث در آن موجب شده تا [[ابن‌تیمیه حرانی|ابن‌تیمیه]] بر آن بتازد، و این کتاب اعتبار خود را نزد [[وهابیت|وهابیان]] و طرفداران ابن‌تیمیه از دست بدهد.<ref>حسینی میلانی، جواهر الکلام، ۱۳۸۹ش، ص۹۴.</ref> | ||
در احادیث مربوط به فضایل امیرالمؤمنین(ع) در کتاب ترمذی تحریف واقع شده، حدیث «انا مدینة العلم و علی بابها» که در کتاب جامع الاصول به نقل از سنن ترمذی آمده است که در کتاب ترمذی موجود نیست.<ref> میلانی، ص۹۴</ref> | در احادیث مربوط به فضایل امیرالمؤمنین(ع) در کتاب ترمذی تحریف واقع شده، حدیث «انا مدینة العلم و علی بابها» که در کتاب جامع الاصول به نقل از سنن ترمذی آمده است که در کتاب ترمذی موجود نیست.<ref>حسینی میلانی، جواهر الکلام، ۱۳۸۹ش، ص۹۴.</ref> | ||
== سنن نسائی== | == سنن نسائی== | ||
سنن نسائی که به سنن کبیر نسائی و سنن کبیر نیز معروف است توسط [[احمد بن علی بن شعیب نسائی|ابو عبدالرحمن احمد بن علی بن شعیب نسائی]] (۳۰۳ق) نگاشته شد.<ref> طبسی، ص۲۰۲</ref> | سنن نسائی که به سنن کبیر نسائی و سنن کبیر نیز معروف است توسط [[احمد بن علی بن شعیب نسائی|ابو عبدالرحمن احمد بن علی بن شعیب نسائی]] (۳۰۳ق) نگاشته شد.<ref>طبسی، درسنامه رجال مقارن، ۱۳۸۵ش، ص۲۰۲.</ref> | ||
[[حدیث ضعیف|روایات ضعیف]] در کتاب نسائی فراوان است. [[ | [[حدیث ضعیف|روایات ضعیف]] در کتاب نسائی فراوان است. [[ابن‌قیم]] در کتاب زاد المعاد فی هدی خیر العباد احادیثی از کتاب نسائی نقل کرده که بزرگان [[اصحاب حدیث|اهل حدیث]] در سند، دلالت و یا به هر دو جهت در آنها خدشه وارد کرده‌اند. | ||
ناصرالدین ألبانی نیز در کتاب ''صحیح و ضعیف سنن نسائی'' بیش از هشتاد حدیث را ضعیف الاسناد دانسته و بیش از ۳۰۰ [[حدیث]] را ضعیف شمرده است.<ref> طبسی، ص۲۰۲</ref> | ناصرالدین ألبانی نیز در کتاب ''صحیح و ضعیف سنن نسائی'' بیش از هشتاد حدیث را ضعیف الاسناد دانسته و بیش از ۳۰۰ [[حدیث]] را ضعیف شمرده است.<ref>طبسی، درسنامه رجال مقارن، ۱۳۸۵ش، ص۲۰۲.</ref> | ||
نسائی، در پاسخ به استفسار مردم در بارۀ درستی همۀ احادیث سنن خود می‌گفت: «همۀ احادیث آن صحیح نیست و آن گاه احادیث صحیح را از مجموعۀ کتاب، نخست استخراج و جدا کرده و آن را مجتبی یا سنن صغیر نامید.»<ref>[http://www.hawzah.net/fa/magazine/magart/4210/4221/27680 صحاح سته، مجله پیام حوزه، تابستان ۱۳۷۷ش، شماره ۱۸، انتشار: ۳ مهر ۱۳۸۶، بازبینی: ۱۷ اسفند ۱۳۹۵.]</ref> | نسائی، در پاسخ به استفسار مردم در بارۀ درستی همۀ احادیث سنن خود می‌گفت: «همۀ احادیث آن صحیح نیست و آن گاه احادیث صحیح را از مجموعۀ کتاب، نخست استخراج و جدا کرده و آن را مجتبی یا سنن صغیر نامید.»<ref>[http://www.hawzah.net/fa/magazine/magart/4210/4221/27680 صحاح سته، مجله پیام حوزه، تابستان ۱۳۷۷ش، شماره ۱۸، انتشار: ۳ مهر ۱۳۸۶، بازبینی: ۱۷ اسفند ۱۳۹۵.].</ref> | ||
==سنن | ==سنن ابن‌ماجه== | ||
نویسنده آن محمد بن یزید بن ماجه قزوینی معروف به [[ | نویسنده آن محمد بن یزید بن ماجه قزوینی معروف به [[ابن‌ماجه]] (درگذشت۲۷۳ق) است.<ref>البته برخی معتقدند به جای سنن ابن‌ماجه، موطا مالک جزو صحاح سته است. نک: جامع‌الاصول، ج۱، ص۱۹-۱۸۰ به نقل از حسینی میلانی، جواهر الکلام، ۱۳۸۹ش، ص۷۰.</ref> | ||
این کتاب حدود ۴۰۰۰ حدیث را دربردارد که در میان آنها ۴۲۸ حدیث صحیح، ۱۹۹ حدیث حسن، ۶۱۳ حدیث ضعیف و ۹۹ حدیث منکر وجود دارد.<ref> طبسی، ص۲۰۴</ref> | این کتاب حدود ۴۰۰۰ حدیث را دربردارد که در میان آنها ۴۲۸ حدیث صحیح، ۱۹۹ حدیث حسن، ۶۱۳ حدیث ضعیف و ۹۹ حدیث منکر وجود دارد.<ref>طبسی، درسنامه رجال مقارن، ۱۳۸۵ش، ص۲۰۴.</ref> | ||
به اعتقاد سندی نویسنده حاشیه سنن | به اعتقاد سندی نویسنده حاشیه سنن ابن‌ماجه: در کتاب ابن‌ماجه حدود ۴۰۰ حدیثِ ضعیف الاسناد وجود دارد. روایات ضعیف و موضوعه(جعلی) به قدری در کتاب ابن‌ماجه فراوان است که برخی از بزرگان [[اهل سنت و جماعت|اهل سنّت]] این کتاب را از جرگه صحاح سته خارج دانسته‌اند و معتقدند سنن ابن‌ماجه لیاقت آن را ندارد که از صحاح به شمار آید و کتاب موطأ مالک را به عنوان کتاب ششم معرفی می‌کنند.<ref>حسینی میلانی، جواهر الکلام، ۱۳۸۹ش، ص۹۸.</ref> | ||
به اعتقاد بسیاری از عالمان سنّی کتاب | به اعتقاد بسیاری از عالمان سنّی کتاب ابن‌ماجه مشحون از احادیث موضوعه و ضعیف است! البانی در کتاب ضعیف سنن ابن‌ماجه و عبدالباقی در کتاب مفتاح السنن سنن ابن‌ماجه را نقد کرده‌اند.<ref>طبسی، درسنامه رجال مقارن، ۱۳۸۵ش، ص۲۰۴.</ref> | ||
==اعتبار نزد اهل سنت== | ==اعتبار نزد اهل سنت== | ||
این کتاب‌ها در حوزه [[عقاید]]، [[احکام شرعی|احکام]]، [[تفسیر]]، و تاریخ صدر [[اسلام]]، به عنوان معتبرترین منابع [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] به شمار می‌آیند. به طوری که آنان در همه مباحث خود به احادیث این کتاب‌ها استناد کرده و به آنها اعتماد می‌کنند. از این رو، مشهور شده که هر آنچه در صحاح سته آمده صحیح است. | این کتاب‌ها در حوزه [[عقاید]]، [[احکام شرعی|احکام]]، [[تفسیر]]، و تاریخ صدر [[اسلام]]، به عنوان معتبرترین منابع [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] به شمار می‌آیند. به طوری که آنان در همه مباحث خود به احادیث این کتاب‌ها استناد کرده و به آنها اعتماد می‌کنند. از این رو، مشهور شده که هر آنچه در صحاح سته آمده صحیح است. | ||
نزد آنان صحیح بخاری و مسلم نسبت به چهار کتاب دیگر از اعتبار بیشتری برخوردارند<ref> میلانی، ص۷۰</ref>، به گونه‌ای که تمام احادیث این دو کتاب را صحیح و مورد قبول دانسته و تردید در صحت آن را مخالف [[اجماع]] می‌دانند. | نزد آنان صحیح بخاری و مسلم نسبت به چهار کتاب دیگر از اعتبار بیشتری برخوردارند<ref>حسینی میلانی، جواهر الکلام، ۱۳۸۹ش، ص۷۰.</ref>، به گونه‌ای که تمام احادیث این دو کتاب را صحیح و مورد قبول دانسته و تردید در صحت آن را مخالف [[اجماع]] می‌دانند. | ||
البته برخی از علمای [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] معتقدند در صحاح سته احادیث ضعیف و موضوعه وجود دارد و بدین جهت کتاب‌هایی در این باره تألیف نموده‌اند.<ref> میلانی، ص۹۹-۱۰۰</ref> | البته برخی از علمای [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] معتقدند در صحاح سته احادیث ضعیف و موضوعه وجود دارد و بدین جهت کتاب‌هایی در این باره تألیف نموده‌اند.<ref>حسینی میلانی، جواهر الکلام، ۱۳۸۹ش، ص۹۹-۱۰۰.</ref> | ||
==علمای شیعه== | ==علمای شیعه== | ||
از نظر عالمان [[شیعه]] در این کتاب‌ها، هم احادیث معتبر وجود دارد، هم احادیث غیر معتبر، و حتی برخی از احادیث آنها با مسلّمات [[عقل]] و [[نص]] [[قرآن]] نیز منافات دارند. بنابراین نسبت به احادیث آنها باید پس از بررسی سند و متن اظهار نظر کرد. | از نظر عالمان [[شیعه]] در این کتاب‌ها، هم احادیث معتبر وجود دارد، هم احادیث غیر معتبر، و حتی برخی از احادیث آنها با مسلّمات [[عقل]] و [[نص]] [[قرآن]] نیز منافات دارند. بنابراین نسبت به احادیث آنها باید پس از بررسی سند و متن اظهار نظر کرد. | ||
اگر همۀ احادیث این کتاب‌ها صحیح باشد، باید همه آنها در یک رتبه قرار گیرند.<ref> میلانی، ص۷۰</ref> | اگر همۀ احادیث این کتاب‌ها صحیح باشد، باید همه آنها در یک رتبه قرار گیرند.<ref>حسینی میلانی، جواهر الکلام، ۱۳۸۹ش، ص۷۰.</ref> | ||
== جستارهای وابسته== | == جستارهای وابسته== | ||
| خط ۱۲۵: | خط ۱۱۳: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{ستون-شروع|۲}} | {{ستون-شروع|۲}} | ||
* | * ابن‌حجر عسقلانی، فتح الباری فی شرح صحیح البخاری، با مقدمهٔ هدی الساری، بیروت، ۱۴۰۸ق/۱۹۸۸م. | ||
* ابن‌حجر هیتمی، الصواعق المحرقة، تحقیق عبدالوهاب عبداللطیف، قاهره، ۱۳۸۵ق/۱۹۶۵م. | |||
*مصطفی بن | * حاجی‌خلیفه، مصطفی بن عبدالله، کشف الظنون عن اسامی الکتب والفنون، بیروت، ۱۴۱۰ق/۱۹۹۰م. | ||
* | * حسینی میلانی، سید علی، جواهر الکلام في معرفة الامامة والامام، قم، الحقائق، ۱۳۸۹ش. | ||
* | * ضمیری، محمدرضا، کتاب‌شناسی تفصیلی مذاهب اسلامی، مؤسسه آموزشی و پژوهشی مذاهب اسلامی، قم، ۱۳۸۲ش. | ||
*طبسی، | * طبسی، نجم‌الدین، درسنامه رجال مقارن (آشنایی اجمالی با علم رجال و علمای رجالی شیعه و سنی)، گردآوری سید حمیدرضا روحانی، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی مذاهب اسلامی، ۱۳۸۵ش. | ||
*یحیی بن | * قسطلانی، احمد بن محمد، ارشاد الساری فی شرح البخاری، بولاق، ۱۳۰۵ق. | ||
* نووی، یحیی بن شرف، شرح صحیح مسلم، ج۱، تحقیق خلیل میس، بیروت، ۱۴۰۷ق/ ۱۹۸۷م. | |||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||