کاربر ناشناس
محقق حلی: تفاوت میان نسخه‌ها
منبع یابی، اصلاح پاورقی و منابع
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
imported>M.r.seifi (منبع یابی، اصلاح پاورقی و منابع) |
||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
| وب‌گاه رسمی = | | وب‌گاه رسمی = | ||
}} | }} | ||
'''ابوالقاسم نجم الدین جعفر بن حسن بن یحیی بن سعید حلی'''([[سال ۶۰۲ هجری قمری|۶۰۲]]-[[سال ۶۷۶ هجری قمری|۶۷۶]]ق)، مشهور به '''محقق حلی''' و '''محقق اول'''، [[فقیه]]، [[علم اصول|اصولی]] و شاعر [[شیعه]] در قرن هفتم بود. | '''ابوالقاسم نجم الدین جعفر بن حسن بن یحیی بن سعید حلی'''([[سال ۶۰۲ هجری قمری|۶۰۲]]-[[سال ۶۷۶ هجری قمری|۶۷۶]]ق)، مشهور به '''محقق حلی''' و '''محقق اول'''، [[فقیه]]، [[علم اصول|اصولی]] و شاعر [[شیعه]] در قرن هفتم بود. در آثار فقها، استفاده از کلمه «محقق» بدون قرینه و نشانه، اشاره به ایشان است. | ||
علمایی چون [[علامه حلی]]، [[ابن داود حلی]]، [[سید عبدالکریم بن احمد حلی|سید عبدالکریم بن طاووس]] و [[ابن سعید حلی]] از شاگردان اویند. وی نزد [[خواجه نصیرالدین طوسی]] محترم بود. [[شرایع الاسلام]] و [[المختصر النافع فی فقه الامامیة]] از آثار اوست. | علمایی چون [[علامه حلی]]، [[ابن داود حلی]]، [[سید عبدالکریم بن احمد حلی|سید عبدالکریم بن طاووس]] و [[ابن سعید حلی]] از شاگردان اویند. وی نزد [[خواجه نصیرالدین طوسی]] محترم بود. [[شرایع الاسلام]] و [[المختصر النافع فی فقه الامامیة]] از آثار اوست. | ||
==ولادت و تحصیلات== | ==ولادت و تحصیلات== | ||
محقق حلی در سال [[سال ۶۰۲ هجری قمری|۶۰۲ق]] در شهر [[حله]] به دنیا آمد. ادبیات عرب را که زبان مادری‌اش بود به‌خوبی فراگرفت، | محقق حلی در سال [[سال ۶۰۲ هجری قمری|۶۰۲ق]] در شهر [[حله]] به دنیا آمد. ادبیات عرب را که زبان مادری‌اش بود به‌خوبی فراگرفت، علوم هیئت، ریاضیات، منطق و [[کلام]] را به مقدار لازم تحصیل نمود. آنگاه فقه و اصول را پیش پدرش [[حسن بن یحیی حلی|حسن بن یحیی]] و از محضر فقهای مشهور حله مانند [[محمد بن جعفر ابن نما]] و [[سید فخار موسوی]]، شاگردان [[فقیه]] نامی [[ابن ادریس حلی]] تکمیل نمود. او در صبح پنج شنبه [[۱۳ ربیع‌الاول|۱۳ ربیع الاول]] [[سال ۶۷۶ هجری قمری|۶۷۶ق]] از بالاترین نقطه منزلش افتاد و در سن هفتاد و چهار سالگی درگذشت و در [[حله]] به خاک سپرده شد.<ref>مدرس، ریحانه الادب، ۱۳۶۹ش، ج۵، ص۲۳۶؛ فرطوسی، تاریخچه آستان مطهر امام علی(ع)، ۱۳۹۳ش، ص۳۳۱.</ref> | ||
==اساتید== | ==اساتید== | ||
| خط ۳۷: | خط ۳۷: | ||
* پدرش شمس الدین [[حسن بن یحیی حلی]]. | * پدرش شمس الدین [[حسن بن یحیی حلی]]. | ||
* [[محمد بن جعفر ابن نما]]. | * [[محمد بن جعفر ابن نما]]. | ||
* [[ابن زهره|ابوالمکارم ابن زهره]]. البته اینکه او شاگرد ابن زهره باشد محل تردید است. [[استاد مطهری]] می‌نویسد محقق در سال | * [[ابن زهره|ابوالمکارم ابن زهره]]. البته اینکه او شاگرد ابن زهره باشد محل تردید است. [[استاد مطهری]] می‌نویسد محقق در سال ۶۷۶ق درگذشته است و قطعا نمی‌توانسته درس ابن زهره را که در سال ۵۸۵ق درگذشته است درک کرده باشد.<ref>مطهری، آشنایی با علوم اسلامی، ۱۳۷۲ش، ص۲۹۹.</ref> | ||
* ابوحامد [[نجم الاسلام محمد حلبی]]. | * ابوحامد [[نجم الاسلام محمد حلبی]]. | ||
* شمس الدین ابوعلی [[فخار بن معد موسوی]]. | * شمس الدین ابوعلی [[فخار بن معد موسوی]]. | ||
* سید مجد الدین [[علی بن حسن عریضی]]. | * سید مجد الدین [[علی بن حسن عریضی]]. | ||
* تاج الدین [[حسن بن علی بن دربی]].<ref> امین، | * تاج الدین [[حسن بن علی بن دربی]].<ref>امین، اعیان الشیعة، ۱۴۰۶ق، ج۴، ص۹۱؛ خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، ج۲، ص۱۸۸.</ref> | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
| خط ۷۸: | خط ۷۸: | ||
#[[المسائل المصریة]] | #[[المسائل المصریة]] | ||
#[[المسلک فی اصول الدین]] | #[[المسلک فی اصول الدین]] | ||
#[[نکت النهایة]]<ref> مدرس، | #[[نکت النهایة]]<ref>مدرس، ریحانه الادب، ۱۳۶۹ش، ج۵، ص۲۳۵.</ref> | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
== شعر و ادب== | == شعر و ادب== | ||
محقق حلی از گروه [[فقیهان]] شاعر است. اشعار او حاوی نکات اخلاقی، عرفانی، حکمت‌آمیز و به صورت مشاعره، مکاتبه و خطاب به پدر و دوستانش سروده است.<ref> امین، | محقق حلی از گروه [[فقیهان]] شاعر است. اشعار او حاوی نکات اخلاقی، عرفانی، حکمت‌آمیز و به صورت مشاعره، مکاتبه و خطاب به پدر و دوستانش سروده است.<ref>امین، اعیان الشیعة، ۱۴۰۶ق، ج۴، ص۸۹.</ref> | ||
== از نگاه دیگران== | == از نگاه دیگران== | ||
[[علامه حلی]] در [[اجازه روایت|اجازه‌نامه‌ای]] که به [[آل زهره|خاندان زهره]] داده، درباره او نوشته است: | [[علامه حلی]] در [[اجازه روایت|اجازه‌نامه‌ای]] که به [[آل زهره|خاندان زهره]] داده، درباره او نوشته است: | ||
::«کان هذا الشیخ افضل اهل عصره فی الفقه» (این عالم بزرگ، [[فقیه|فقیه‌ترین]] مردم روزگار خویش بوده است).<ref>امین، | ::«کان هذا الشیخ افضل اهل عصره فی الفقه» (این عالم بزرگ، [[فقیه|فقیه‌ترین]] مردم روزگار خویش بوده است).<ref>امین، اعیان الشیعة، ۱۴۰۶ق، ج۴، ص۸۹.</ref> | ||
[[محدث نوری]] او را این چنین می‌ستاید: | [[محدث نوری]] او را این چنین می‌ستاید: | ||
| خط ۹۶: | خط ۹۶: | ||
شیخ حسن فرزند [[شهید ثانی]] مشهور به [[صاحب معالم|صاحب معالم]] او را بدین گونه یاد می‌کند: | شیخ حسن فرزند [[شهید ثانی]] مشهور به [[صاحب معالم|صاحب معالم]] او را بدین گونه یاد می‌کند: | ||
::«اگر علامه حلّی، «محقق» را [[فقیه]] و بزرگ همه زمان‌ها می‌شمرد، بهتر بود؛ چرا که محقق، سرآمد فقیهان شیعه است و در میان آنان نظیری ندارد.»<ref> امین، | ::«اگر علامه حلّی، «محقق» را [[فقیه]] و بزرگ همه زمان‌ها می‌شمرد، بهتر بود؛ چرا که محقق، سرآمد فقیهان شیعه است و در میان آنان نظیری ندارد.»<ref>امین، اعیان الشیعة، ۱۴۰۶ق، ج۴، ص۸۹.</ref> | ||
[[ابن داود حلی]]، شاگرد محقق، در کتاب [[رجال ابن داوود (کتاب)|رجالش]] درباره او می‌نویسد: | [[ابن داود حلی]]، شاگرد محقق، در کتاب [[رجال ابن داوود (کتاب)|رجالش]] درباره او می‌نویسد: | ||
| خط ۱۰۲: | خط ۱۰۲: | ||
[[شهید مطهری]] در وصف او گوید: | [[شهید مطهری]] در وصف او گوید: | ||
::«در فقه کسی را بر او مقدم نمی‌شمارند. در اصطلاح فقها، هرگاه «محقق» به طور مطلق گفته شود، مقصود همین شخص بزرگوار است. فیلسوف و ریاضی‌دان بزرگ، [[خواجه نصیرالدین طوسی]] با او در حله ملاقات کرده است و در جلسه درس فقهش حضور یافته است. کتاب‌های محقق مخصوصا کتاب شرایع در میان طلاب یک کتاب درسی بوده و هست و فقهای زیادی کتب محقق را شرح کرده یا حاشیه بر آن نوشته‌اند.»<ref> مطهری، مرتضی، آشنایی با علوم اسلامی، | ::«در فقه کسی را بر او مقدم نمی‌شمارند. در اصطلاح فقها، هرگاه «محقق» به طور مطلق گفته شود، مقصود همین شخص بزرگوار است. فیلسوف و ریاضی‌دان بزرگ، [[خواجه نصیرالدین طوسی]] با او در حله ملاقات کرده است و در جلسه درس فقهش حضور یافته است. کتاب‌های محقق مخصوصا کتاب شرایع در میان طلاب یک کتاب درسی بوده و هست و فقهای زیادی کتب محقق را شرح کرده یا حاشیه بر آن نوشته‌اند.»<ref> مطهری، مرتضی، آشنایی با علوم اسلامی، ۱۳۷۲ش، ص۲۹۹.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۱۱۰: | خط ۱۱۰: | ||
{{ستون-شروع|2}} | {{ستون-شروع|2}} | ||
*افندی، عبدالله، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، قم، مطبعة الخیام، ۱۴۰۱ق. | *افندی، عبدالله، ریاض العلماء و حیاض الفضلاء، قم، مطبعة الخیام، ۱۴۰۱ق. | ||
*امین، سیدمحسن، اعیان الشیعه، بیروت، | *امین، سیدمحسن، اعیان الشیعه، بیروت، دار التعارف للمطبوعات، ۱۴۰۶ق. | ||
*خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، قم، اسماعیلیان. | *خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات، قم، اسماعیلیان. | ||
*صدر، سید حسن، تاسیس الشیعة لعلوم الاسلام، تهران، اعلمی، ۱۳۷۵ش. | *صدر، سید حسن، تاسیس الشیعة لعلوم الاسلام، تهران، اعلمی، ۱۳۷۵ش. | ||
* مجله مکتب اسلام، سال سوم، شماره اول، ص۶۴-۶۵، نوشته علی دوانی. | * مجله مکتب اسلام، سال سوم، شماره اول، ص۶۴-۶۵، نوشته علی دوانی. | ||
* مدرس، محمدعلی، ریحانة الادب، قم، کتابفروشی خیام، ۱۳۶۹ش. | * مدرس، محمدعلی، ریحانة الادب، قم، کتابفروشی خیام، ۱۳۶۹ش. | ||
* مطهری، مرتضی، آشنایی با علوم اسلامی، قم، انتشارات | * مطهری، مرتضی، آشنایی با علوم اسلامی، قم، دفتر انتشارات اسلامی، چاپ پنجم، ۱۳۷۲ش. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||