هبوط: تفاوت میان نسخه‌ها

'''هبوط''' خروج [[آدم]] و [[حوا]] از [[بهشت آدم|بهشت]] و سکونت آن‌ها در زمین. برخی [[تفسیر قرآن|مفسران]] هبوط را نه به معنای مکانی آن و خروج از بهشت بلکه به هبوط مقامى معنا کرده‌اند و معتقدند [[خداوند]] مقام آدم و حوا را تنزل داد و از آن تعبیر به هبوط کرد.

هبوط در لغت به معنای «پایين قرار گرفتن به صورت اجبار» است.<ref>راغب اصفهانی، مفردات الفاظ قرآن، ۱۴۱۲ق، ص۸۳۲.</ref>

هبوط گاهی برای کوچک کردن مخاطب استفاده می‌شود همانند آنچه برای هبوط [[شیطان]] وجود دارد.<ref>سوره اعراف، آیه ۱۳.</ref>

قرآن خروج آدم و حوا از [[بهشت آدم|بهشت]] را چنین نقل می‌کند: «قالَ اهْبِطا مِنْها جَميعا؛ [خدا] گفت: هر دو با هم از بهشت فرود آييد»؛<ref>سوره طه، آیه ۱۲۳.</ref> آدم و حوا پس از هبوط از بهشت، در زمین ساکن شدند.

برخی مفسران معتقدند، وجود [[تکلیف]] و امر و نهی شرعی پس از هبوط بوده است و تا قبل از آن، هیچ تکلیفی وجود نداشته است.<ref>حقى بروسوی، تفسير روح البيان، ج‏۱، ص۱۱۰.</ref>

'''هبوط ابلیس'''

پیرامون [[ابلیس]] یک دستور خروج وجود دارد که پس از سجده نکردن بر [[آدم]]، به او ابلاغ شده است.<ref>سوره حجر، آیه ۳۴.</ref> همچنین یک دستور به هبوط وجود دارد که پس از فریب آدم و حوا در خوردن میوه ممنوعه، گفته شد: «قال فَاهْبِطْ مِنْها؛ (خداوند) گفت: از آن (مقام و مرتبه‏‌ات) فرود آی».<ref>سوره اعراف، آیه ۱۳.</ref>  

مفسران برای جمع بین دو دستور به خروج و هبوط و چگونگی اجازه ورود به بهشت پس از دستور به خروج، توجیهاتی را ذکر کرده‌‌اند.<ref>فخر رازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج ۳، ص ۴۶۳؛ قرطبی، الجامع لأحكام القرآن، ۱۳۶۴ش، ج۱۱، ص۲۵۸.</ref>

درباره این‌که این بهشت کجا بوده، اقوالی وجود دارد. [[فخر رازی]] سه نظر را همراه با دلایل آن آورده است که عبارتند از: «باغی در زمین»، «بهشتی آسمانی غیر بهشت موعود»، و «بهشت موعود».<ref>فخر رازی، مفاتيح الغيب، ۱۴۲۰ق، ج۳، ص۴۵۲.</ref>

برخی مفسران معتقدند هبوط به جهت عقوبت و مجازات [[حضرت آدم]] و [[حوا]] نبوده است. [[صدرالمتألهین]] و [[طبرسی]] معتقدند اخراج آدم و حوا از [[بهشت آدم|بهشت]] و هبوط به زمین، به جهت عقوبت نبوده است. زیرا ادله‌ای وجود دارد که براساس آن‌ها [[پیامبران|انبیاء]] آنچه موجب عذاب و عقاب می‌شود را انجام نمی‌دهند. خداوند آن‌ها را از بهشت اخراج کرد زیرا حکمت الهی بر این بود که اینان هبوط به زمین داشته باشند و تکلیف و مشقت بر عهده آن‌ها باشد تا در نهایت به [[سعادت]] برسند.<ref>صدرالمتألهین، تفسير القرآن الكريم، ۱۳۶۶ش، ج۳، ص۱۱۰؛ طبرسی، مجمع البيان في تفسير القرآن، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص۱۹۷.</ref>

بنابر این ایجاد تکلیف برای حضرت آدم و حوا، آن‌ها را در معرض [[ثواب]] و سعادت قرار داد و این هیچ هم‌خوانی با مجازات بودن هبوط ندارد.<ref>فخر رازی، مفاتيح الغيب، ۱۴۲۰، ج۳، ص۴۶۴.</ref>

برخی مفسران معتقدند هبوط و نزول آدم به معنى هبوط مکانی و جابه‌جایی از مکانی به مکان دیگر نیست. بلکه مقصود هبوط مقامى است. خداوند مقام آدم و حوا را به خاطر [[ترک اولى]] تنزل داد، و آن‌دو را از نعمت‏‌هاى بهشتى محروم ساخت و گرفتار رنج‏‌هاى اين جهان كرد.<ref>مکارم شیرازی، تفسير نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۳۳۲؛ نجفی خمینی، تفسير آسان، ۱۳۹۸ق، ج۱۲، ص۱۳۹.</ref>

* راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات الفاظ القرآن‏، بیروت، دار القلم‏، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.

* طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، مقدمه: بلاغی‏، محمد جواد، تهران، ناصر خسرو، چاپ سوم، ۱۳۷۲ش.

* فخرالدین رازی، ابوعبدالله محمد بن عمر، مفاتیح الغیب، دار احیاء التراث العربی، بیروت، چاپ سوم، ۱۴۲۰ق.

* قرشی، سید علی اکبر، قاموس قرآن، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ ششم، ۱۳۷۱ش.

* مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.