حدیث سفینه: تفاوت میان نسخه‌ها

حدیث سفینه از حدود پنجاه طریق روایی، در کتب روایی مختلف با اختلاف اندکی در متن، ذکر شده است؛ به گونه‌ای که می‌توان [[تواتر معنوی|تواتر]] معنوی این روایت را استنتاج کرد.{{مدرک}} این حدیث از طریق شش تن از ائمه ([[امام علی علیه السلام|امام علی]]،<ref>سیوطی، درالمنثور، ۱۹۹۳م، ج ۱ ص۱۷۴؛ سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۵۶۰.</ref> [[امام حسن]]،<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۴۴، ص۷۶.</ref> [[امام سجاد]]<ref>سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس، ۱۴۰۵ق، ج۱، ص۶۱</ref>، [[امام باقر]]،<ref>صدوق، کمال الدین و تمام النعمة، ۱۳۹۵ق، ج۱، ص۲۸۱.</ref> [[امام صادق]]،<ref>ابن حیون، شرح الاخبار، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۳؛ نعمانی، الغیبه، ۱۳۹۷ق، ص۱۵۵.</ref> و [[امام رضا]]<ref>صدوق، عیون اخبارالرضا، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۲۷.</ref> علیهم السلام)، تعدادی از صحابه ([[ابوذر غفاری|ابوذر]]،<ref>ابن مغازلی، مناقب، ۱۳۸۷ش، ص۱۴۹؛ سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۵۶۰، ص۹۳۷؛ شیخ طوسی، الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۶۰؛ ابن حیون، شرح الاخبار، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۳.</ref> [[مقداد]]،<ref>سلیم بن قیس، کتاب سلیم بن قیس، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۵۶۰.</ref> [[ابو سعید خدری|ابوسعید خدری]]،<ref>ابن حیون، شرح الاخبار، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۳.</ref> [[ابن عباس]]،<ref>حمویی جوینی، فرائد السمطین، ج ۲، ص۲۴۷؛ ابن مغازلی، مناقب، ۱۳۸۷ش، ص۱۴۸.</ref> [[انس بن مالک]]،<ref>خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۱۲، ص۹۰.</ref> [[سلمه بن اکوع]]،<ref>ابن مغازلی، مناقب، ۱۳۸۷ش، ص۱۴۸.</ref> [[عبدالله بن زبیر]]،<ref>هیثمی، مجمع الزوائد، ۱۴۱۴ق، ج۹، ص۱۶۸.</ref> و [[ابوموسی اشعری]]<ref>ابن حیون، شرح الاخبار، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۴۰۵.</ref>)، و شماری از تابعین نقل شده است.

* '''لزوم اطاعت و تبعیت:''' در این حدیث اهل بیت علیهم السلام به عنوان وسیله نجات معرفی شده‌اند و اطاعت از وسیله نجات برای نجات واجب است. پس تبعیت از [[اهل البیت علیهم السلام|اهل بیت]] علیهم السلام لازم است.<ref>مناوی، التیسیر، ۱۴۰۸ق، ج۱، ص۳۴۳؛ ملا علی قاری، مرقاة المفاتیح، ۱۴۲۲ق، ج۹، ص۳۹۸۸؛ سمهودی، جواهر العقدین، ۱۴۰۵ق، ج۲، ص۱۲۶؛ سید مرتضی، الشافی، ج ۳ ص۱۲۰؛ شرف الدین، مجالس الفاخرة، ص۷۷؛ </ref>

* '''عصمت اهل بیت:''' اگر کسی که پیروی از او واجب است محتمل الخطا باشد، ضمانتی در نجات به کمک او نیست. حال آنکه نجات در این حدیث ضمانت شده است. پس [[اهل البیت علیهم السلام|اهل بیت]] (علیهم السلام) معصوم‌اند.<ref>سید مرتضی، الشافی، ج ۳ ص۱۲۰؛ حلبی، الکافی فی الفقه، ص۹۷</ref>

* '''افضلیت اهل بیت:''' اگر دیگرانی بر [[اهل البیت علیهم السلام|اهل بیت]] علیهم السلام فضیلت داشتند آنها به عنوان کشتی نجات معرفی میشدند.<ref>میرحامد حسین، عبقات، ج ۲۳ ص۹۷۷</ref>

* '''محبت اهل بیت:''' استفاده از کشتی نجات بدون محبت ایشان ممکن نیست.<ref>فخرالدین رازی، مفاتیح الغیب، ج ۲۷ ص۵۹۶؛ ابن حجر الهیثمی، الصواعق المحرقه، ج ۲ ص۴۴۵-۴۴۶</ref>

[[حاکم نیشابوری]] در کتاب [[المستدرک علی الصحیحین (کتاب)|المستدرک]] خود بعد از نقل این حدیث از [[ابوذر غفاری]] تصریح می‌کند که بنا بر معیارهای [[مسلم بن حجاج نیشابوری|مسلم نیشابوری]]، این روایت صحیح است.<ref>حاکم نیشابوری، المستدرک، ج ۲ ص۲۷۳</ref> یعنی این حدیث در ردیف احادیث کتاب [[صحیح مسلم]] است که دومین کتاب معتبر [[اهل سنت و جماعت|اهل سنّت]] محسوب می‌شود.

[[سید علی میلانی]] در ضمن نقل این [[حدیث]] از منابع، تصحیح [[اهل سنت و جماعت|اهل سنت]] نسبت به این [[حدیث|روایت]] را نیز بیان کرده است.<ref>میلانی، تشیید المراجعات، ج ۱ ص۱۳۳.</ref>

طیبی معتقد است گرفتن درِ [[کعبه]] توسط [[ابوذر]] که راوی [[حدیث]] است، تأکیدی بر اثبات حدیث است و حضور علنی او در خانه خدا و در برابر مردم، نشانگر اهمیت این روایت برای خود ابوذر است و او با این کار خواسته گرایش مردم به این حدیث را جلب کند. وی در ادامه می‌گوید این حدیث در روایت دیگر این‌گونه آمده است: «من عرفنی قد عرفنی ومن أنکرنی فأنا أبوذر، سمعت النبی...». ابوذر با عبارت «من ابوذر هستم»، به همان حدیث نبوی اشاره کرده که: «آسمان سایه نینداخته و زمین برنداشته کسی را که راستگوتر از ابوذر باشد». در این روایت، [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|رسول خدا(ص)]] تنها راه رهایی از دنیا و گمراهی‌های آن را همین سفینه دانسته‌ است.<ref>طیبی، الکاشف عن حقائق السنن، ج ۱۲، ص۳۹۱۹</ref>

مناوی نیز در کتاب فیض القدیر وجه تشبیه را نجات و راه‌یافتگی دانسته است. یعنی همان طور که سرنشینان [[کشتی نوح]] نجات یافتند، نجات امت اسلام نیز در گروِ تمسّک به [[اهل بیت (ع)|اهل بیت]] (علیهم السلام) است؛ زیرا آن‌ها پیشوایان هدایت و چراغ‌های درخشنده‌ای هستند که [[خدا|خداوند]] به‌واسطه آن‌ها بر بندگان خود احتجاج می‌کند.<ref>مناوی، فیض القدیر، ج۲، ص۵۱۹.</ref>

{{پانویس|اندازه=ریز|۲}}

*طبرانی، حافظ ابوالقاسم سلیمان بن احمد، المعجم الکبیر، تحقیق حمدی عبدالمجید السلفی، بیروت:‌دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۴ق.

*دیلمی، حسن بن ابی الحسن، ارشاد القلوب، قم، الشریف الرضی، ۱۴۱۲ق.

* صدوق، کمال الدین و تمام النعمه، تحقیق علی اکبر غفاری، تهران، اسلامیه، ۱۳۹۵ق.

* هیثمی، مجمع الزوائد، تحقیق حسام الدین القدسی، قاهره، مکتبة القدسی، ۱۴۱۴ق.

* حاکم نیشابوری، المستدرک علی الصحیحین، تحقیق: مصطفی عبدالقادر عطا، بیروت،‌دار الکتب العلمیه، ۱۴۱۱ ق

* میلانی، تشیید المراجعات و تنفید المکابرات، قم، علی الحسینی المیلانی، ۱۴۱۷ ق

* طیبی، الکاشف عن حقائق السنن، تحقیق: عبدالحمید هنداوی، مکه المکرمه-الریاض، ۱۴۱۷ق - ۱۹۹۷

* سمهودی، جواهر العقدین، بغداد، مطبعة العانی، ۱۴۰۵ق.

* مناوی، فیض القدیر، مصر، المکتبة التجاریة الکبری، ۱۳۵۶

* ملا علی قاری، مرقاة المفاتیح، بیروت،‌ دار الفکر، ۱۴۲۲ق.

* میرحامد حسین، عبقات الانوار فی اثبات امامة الائمة الاطهار، اصفهان، کتابخانه امیرالمومنین، ۱۳۶۶ ش

* فخرالدین رازی، مفاتیح الغیب، بیروت،‌دار احیاء التراث العربی، ۱۴۲۰ ق

* ابن حجر الهیثمی، الصواعق المحرقه، تحقیق: عبدالرحمن بن عبدالله الترکی، بیروت، موسسة الرسالة، ۱۴۱۷ق - ۱۹۹۷

  | رعایت شیوه‌نامه ارجاع = <!--ندارد، دارد-->ندارد