مفتاح الفلاح (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها

بهاءالدین عاملی مشهور به شیخ بهایی، [[فقیه]]، [[محدث]]، و ریاضیدان قرن دهم و یازدهم هجری قمری است که ۱۲۳ اثر علمی و ادبی به وی نسبت داده شده است.{{مدرک}} او بالاترین منصب رسمی دینی یعنی [[شیخ الاسلام (منصب)|شیخ الاسلامی]] را در حکومت [[صفویه]] بر عهده داشته است.{{مدرک}} شیخ بهایی نام کتاب خود را مفتاح الفلاح دانسته،<ref>شیخ بهایی، مفتاح الفلاح، ص۲.</ref> اما [[سید محسن امین]] آن را «مفتاح الفلاح فی عمل الیوم و اللیلة» نامیده<ref>امین، اعیان الشیعة، ص۲۴۴.</ref> و [[آقا بزرگ تهرانی]] هم نام آن را «مفتاح الفلاح فی الاعمال و الادعیة الابدیة فی الیوم و اللیلة» ذکر کرده است.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ج ۲۱، ص۳۳۹.</ref>

== روش تألیف ==

* '''باب پنجم''': شامل اعمال وقت خواب تا نیمه شب است که آداب خواب و [[تسبیحات حضرت زهرا|تسبیح حضرت زهرا]](س) را هم در این قسمت ذکر نموده است.

* '''باب ششم''': اعمال بین نیمه شب تا [[طلوع فجر]] است.

[[شیخ عباس قمی]] در «[[سفینة البحار]]» نقل می‌کند: از قاضی معزّ الدّین محمّد بن تقی الدّین اصفهانی که در زمان [[شاه عباس صفوی|شاه عبّاس]] قاضی [[اصفهان]]  و از فقهاء و متکلّمین بوده و در علوم ریاضی مهارت تامّ داشته و از مشایخ [[مجلسی دوم|مجلسی]] اول بوده نقل است که گوید: شبی یکی از امامان علیهم السّلام را در خواب دیدم، به من فرمود: کتاب «''مفتاح الفلاح''» را رونویس کن و بر دستورات آن مداومت نما. چون بیدار شدم از همه علمای عصر از این کتاب سراغ گرفتم، همه به اتّفاق گفتند تا به حال نامی از این کتاب نشنیده‌ایم و شیخ بهائی در آن وقت همراه لشکر سلطان به یکی از نواحی ایران رفته بود.{{سخ}}

چون به شهر آمد از او درباره آن کتاب پرسیدم. ایشان فرمود: من در این سفر کتاب دعائی نوشته‌ام به نام «''مفتاح الفلاح''» و تا به حال نام آن را برای احدی از اصحاب بازگو نکرده‌ام. من خواب خود را برای شیخ باز گفتم، شیخ گریست و نسخه خود را به من داد. و این نسخه نخستین است که از روی خط شیخ نوشته شده است.<ref>بسطامی، منهاج النجاح، ۱۳۸۴ش، ص۲.</ref>

«''مِنهاجُ الصّلاح فی واجبات الصّلوات الیَومیّة و مَندوباتِها و زُبدَة اَعمال السُّنّة و الادعیَة الاَسابیع''» از ملا نظر علی بن محمد محسن گیلانی که برای کامل کردن مفتاح الفلاح نوشته است.<ref>ملکی، کتاب‌شناسی مفتاح الفلاح، ۱۳۸۶ش.</ref>

تا کنون بیش از ۳۰۰ نسخه خطی مفتاح الفلاح شناسایی شده است که ۱۳۷ نسخ آن مربوط به قرن یازدهم، ۷۰ نسخه مربوط به قرن دوازدهم، ۳۴ نسخه مربوط به قرن سیزدهم و ۹ نسخه هم مربوط به قرن چهاردهم است. ۴۸ نسخه کتاب هم تاریخ کتابت ندارد.<ref>ملکی، کتاب‌شناسی مفتاح الفلاح، ۱۳۸۶ش.</ref>

کتاب [[مفتاح الفلاح]] در ۱۳۰۴ق در [[بمبئی]]، ۱۳۱۷ق در [[تهران]] و ۱۳۲۴ق در [[مصر]] به چاپ رسیده و پس از آن دارای چاپ‌های متعددی شده است.

== پانویس ==