کاربر ناشناس
مفتاح الفلاح (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Mgolpayegani جزبدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Pourrezaei جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات کتاب | {{جعبه اطلاعات کتاب | ||
| عنوان | | عنوان = مفتاح الفلاح | ||
| عنوان اصلی | | عنوان اصلی = | ||
| برگرداننده | | برگرداننده = | ||
| تصویر | | تصویر = کتاب مفتاح الفلاح.jpg | ||
| زیرنویس تصویر | | زیرنویس تصویر = [[پرونده:کتاب مفتاح الفلاح.jpg|بندانگشتی]] | ||
| نویسنده | | نویسنده = [[شیخ بهائی]] (متوفای ۱۰۳۰ ق) | ||
| تصویرگر | | تصویرگر = | ||
| طراح جلد | | طراح جلد = | ||
| زبان | | زبان = عربی | ||
| مجموعه | | مجموعه = ۱ جلد | ||
| موضوع | | موضوع = [[ادعیه]] و اعمال روزانه | ||
| سبک | | سبک = حدیثی | ||
| ناشر | | ناشر = | ||
| ناشر فارسی | | ناشر فارسی =دار الکتب الاسلامی | ||
| محل انتشارات | | محل انتشارات = قم | ||
| تاریخ نشر | | تاریخ نشر = | ||
| تاریخ نشر فارسی = | | تاریخ نشر فارسی = | ||
| محل ناشر فارسی | | محل ناشر فارسی = | ||
| نوع رسانه | | نوع رسانه = | ||
| صفحه | | صفحه = | ||
| قطع | | قطع = | ||
| شابک | | شابک = | ||
| پس از | | پس از = | ||
| پیش از | | پیش از = | ||
}} | }} | ||
'''مفتاح الفلاح | '''مفتاح الفلاح فی عمل الیوم و اللیلة من الواجبات و المستحبات''' کتابی عربی اثر [[شیخ بهایی]]، محمد بن حسین عاملی، متوفای ۱۰۳۱ هجری است که درآن به [[دعا|ادعیه]] و اعمال [[واجب]] و [[مستحب]] و آداب پسندیده که یک [[اسلام|مسلمان]] انجام می‌دهد، پرداخته است. این کتاب نزد عالمان و دانشمندان همواره دارای اهمیت بسیار بوده و پژوهش‌های فراوانی پیرامون آن صورت گرفته است. | ||
== درباره مؤلف == | == درباره مؤلف == | ||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
== نام کتاب == | == نام کتاب == | ||
شیخ بهایی در مقدمه کتاب | شیخ بهایی در مقدمه کتاب می‌گوید: آن را «مفتاح الفلاح» نامیدم.<ref>مفتاح الفلاح، ص۲.</ref> [[سید محسن امین]] آن را «مفتاح الفلاح فی عمل الیوم و اللیلة» می‌نامد.<ref>اعیان الشیعة، ص۲۴۴.</ref> [[آقا بزرگ تهرانی]]، نام کتاب را «مفتاح الفلاح فی الاعمال و الادعیة الابدیة فی الیوم و اللیلة» ذکر می‌کند.<ref>الذریعه، ج ۲۱، ص۳۳۹.</ref> در چاپ‌های کتاب نیز نام کتاب اینگونه آمده است: «مفتاح الفلاح فی عمل الیوم و اللیلة من الواجبات و المستحبات». | ||
== | == انگیزه نگارش == | ||
شیخ بهایی، کتاب خود را به درخواست جماعتی نوشته تا یک مسلمان بتواند در یک شبانه روز، تمام اعمال خود را بر طبق آن انجام دهد؛ لذا [[نماز#نمازهای_واجب|نمازهای واجب]] و [[نماز#نمازهای_مستحب|مستحب]]، [[وضو]]، [[طهارت]] و... را نیز در کتاب خود ذکر کرده است.<ref>مفتاح الفلاح، ص۲.</ref> | |||
== روش | == روش تألیف == | ||
مصنف در | مصنف در لابلای ابواب کتاب بحث‌های دقیق علمی و روایی مطرح کرده و به نفی و اثبات نظریه‌های گوناگون پرداخته است. | ||
از جمله، | از جمله، شیخ بهایی در مورد [[تسبیح#تسبیحات_حضرت_زهرا_(س)|تسبیحات حضرت زهرا]](س) بحث مفصلی دارد. | ||
بحث‌هایی مانند آداب لباس پوشیدن، خوردن و آشامیدن، راه شناختن زوال آفتاب، آداب مسواک و... را نیز در فصول مختلف و در مناسبت‌های گوناگون مطرح کرده است. | |||
شیخ بهایی در هر فصل از کتاب، پس از ذکر چند [[حدیث|روایت]] و مطالب مختلف، شروع به توضیح الفاظ روایات کرده و بعضی مطالب مبهم یا دشوار آن فصل را تبیین نموده است.<ref>نرم افزار ففه جامع اهل بیت.</ref> | |||
== محتوای کتاب == | == محتوای کتاب == | ||
مفتاح الفلاح دارای یک مقدمه کوتاه درباره سبب تألیف کتاب و معرفی اجمالی هر باب است. مؤلف اعمال شبانه روز را به شش قسمت تقسیم کرده و برای هر قسمت بابی را اختصاص داده است. | مفتاح الفلاح دارای یک مقدمه کوتاه درباره سبب تألیف کتاب و معرفی اجمالی هر باب است. مؤلف اعمال شبانه روز را به شش قسمت تقسیم کرده و برای هر قسمت بابی را اختصاص داده است. | ||
=== ابواب کتاب === | === ابواب کتاب === | ||
{{ستون-شروع| | {{ستون-شروع|۲}} | ||
* باب اول در | * باب اول در اعمالی است که بین الطلوعین انجام می‌شود اعم از واجب و مستحب. | ||
* باب دوم اعمال مختص به طلوع آفتاب تا ظهر | * باب دوم اعمال مختص به طلوع آفتاب تا ظهر شرعی و زوال آفتاب است. | ||
* باب سوم شامل اعمال زوال آفتاب تا غروب آن است. | * باب سوم شامل اعمال زوال آفتاب تا غروب آن است. | ||
* باب چهارم اختصاص به اعمال غروب | * باب چهارم اختصاص به اعمال غروب خورشید تا وقت خواب دارد. | ||
* باب پنجم شامل اعمال وقت خواب تا | * باب پنجم شامل اعمال وقت خواب تا نیمه شب است که آداب خواب و تسبیح حضرت زهرا(س) را هم در این قسمت ذکر نموده است. | ||
* باب ششم اعمال | * باب ششم اعمال بین نیمه شب تا طلوع فجر است. | ||
* خاتمۀ | * خاتمۀ کتاب که شامل تفسیر [[سوره حمد]] است.<ref>فهرست کتاب.</ref> | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
== پژوهش‌های پیرامون کتاب == | == پژوهش‌های پیرامون کتاب == | ||
=== ترجمه‌ها === | === ترجمه‌ها === | ||
* ترجمه | * ترجمه کتاب توسط مرحوم [[آقا جمال خوانساری]]، متوفای ۱۱۲۵ هجری | ||
* | * ترجمه‌ای از محمد شریف بن احمد جیلانی که با نام «عروة النجاح فی ترجمة مفتاح الفلاح» منتشر شده و در آن خاتمۀ کتاب را که تفسیر سورۀ حمد بوده حذف کرده و در عوض دعاهای ایام هفته و [[زیارت|زیارات]] [[معصومین]] و ادعیۀ مشهوری مانند [[دعای کمیل|کمیل]]، [[دعای سمات|سمات]] و... را به آخر آن افزوده است. | ||
* ترجمه | * ترجمه کتاب با نام «[[آداب عباسی]]» از صدر الدین محمد بن محب تبریزی، که شاگرد شیخ بهایی بوده و در زمان حیات مؤلف کتاب را ترجمه کرده است. یک نسخه از کتاب نیز به صورت خلاصۀ آداب عباسی که حواشی و بیان‌های شیخ بهایی را حذف کرده موجود است. | ||
* | * ترجمه‌ای با نام «التحفة النوابیة» از سید محمد جعفر حسینی که در ۹ باب تنظیم شده، ۶ باب اول آن بر طبق مفتاح الفلاح است و سه باب به آخر آن افزوده که شامل اعمال ماه‌های [[رجب]]، [[شعبان]] و [[رمضان]] و آداب دعا و زیارات و... می‌باشد. | ||
* «منهاج النجاح» از [[علی بن طیفور بسطامی]] که در سال | * «منهاج النجاح» از [[علی بن طیفور بسطامی]] که در سال ۱۰۶۲ ق به پایان رسانده است. | ||
* ترجمه فردی ناشناس که | * ترجمه فردی ناشناس که نسخه‌ای از آن در کتابخانه [[محمد علی خوانساری]] موجود است.<ref>الذریعه، ج ۴، ص۱۳۸.</ref> | ||
=== | === شرح ها=== | ||
{{ستون-شروع| | {{ستون-شروع|۲}} | ||
* مفتاح الفلاح | * مفتاح الفلاح یک بار توسط آقا جمال خوانساری شرح شده است. | ||
* شرح شرح مفتاح الفلاح توسط [[محمد بن سلیمان تنکابنی]] | * شرح شرح مفتاح الفلاح توسط [[محمد بن سلیمان تنکابنی]] | ||
* «لسان الصباح فی شرح کلام البهائی فی اوائل مفتاح الفلاح فی بیان الفجرین» از سید مفتی میرعباس | * «لسان الصباح فی شرح کلام البهائی فی اوائل مفتاح الفلاح فی بیان الفجرین» از سید مفتی میرعباس | ||
* «فلق الصباح | * «فلق الصباح فی شرح مفتاح الفلاح» اثر شیخ [[سلیمان بن عبدالله بحرانی]]، متوفای ۱۱۲۱ هجری | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
=== | === تلخیص === | ||
کتاب «فتح المفتاح» که توسط یکی از شاگردان شیخ بهایی تألیف شده است. | |||
=== | === حواشی === | ||
از جمله | از جمله حاشیه‌های نوشته شده برای کتاب عبارتند از: | ||
{{ستون-شروع| | {{ستون-شروع|۲}} | ||
# حاشیه خود شیخ بهایی | # حاشیه خود شیخ بهایی | ||
# | # حاشیه‌ای توسط [[ملا اسماعیل خواجویی|ملا اسماعیل خواجویی]]، متوفای ۱۱۷۳ هجری | ||
# حاشیه محمد طاهر بارفروشی مازندرانی | # حاشیه محمد طاهر بارفروشی مازندرانی | ||
# حاشیه سید محسن امین صاحب [[اعیان الشیعة]] | # حاشیه سید محسن امین صاحب [[اعیان الشیعة]] | ||
# حاشیه محمد جعفر یزدی | # حاشیه محمد جعفر یزدی | ||
# حاشیه عبدالعظیم امام. | # حاشیه عبدالعظیم امام. | ||
# | # حاشیه‌ای به وسیله سید حسین حسینی مرعشی آملی، معروف به خلیفه سلطان، که از شاگردان شیخ بهایی است. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
=== تکمله === | === تکمله === | ||
«منهاج الصلاح فی واجبات الصلوات الیومیة و مندوباتها و زبدة اعمال السنةو الادعیة الاسابیع» از ملا نظر علی بن محمد محسن گیلانی که برای کامل کردن مفتاح الفلاح نوشته است.<ref>محمود ملکی، کتابشناخت مفتاح الفلاح.</ref> | «منهاج الصلاح فی واجبات الصلوات الیومیة و مندوباتها و زبدة اعمال السنةو الادعیة الاسابیع» از ملا نظر علی بن محمد محسن گیلانی که برای کامل کردن مفتاح الفلاح نوشته است.<ref>محمود ملکی، کتابشناخت مفتاح الفلاح.</ref> | ||
== | == نسخه‌های کتاب == | ||
تا کنون بیش از ۳۰۰ نسخه خطی مفتاح الفلاح شناسایی شده است که ۱۳۷ نسخ آن مربوط به قرن یازدهم، ۷۰ نسخه مربوط به قرن دوازدهم، ۳۴ نسخه مربوط به قرن سیزدهم و ۹ نسخه هم مربوط به قرن چهاردهم است. ۴۸ نسخه کتاب هم تاریخ کتابت ندارد.<ref>محمود ملکی، کتابشناخت مفتاح الفلاح.</ref> | تا کنون بیش از ۳۰۰ نسخه خطی مفتاح الفلاح شناسایی شده است که ۱۳۷ نسخ آن مربوط به قرن یازدهم، ۷۰ نسخه مربوط به قرن دوازدهم، ۳۴ نسخه مربوط به قرن سیزدهم و ۹ نسخه هم مربوط به قرن چهاردهم است. ۴۸ نسخه کتاب هم تاریخ کتابت ندارد.<ref>محمود ملکی، کتابشناخت مفتاح الفلاح.</ref> | ||
== | == چاپ‌ها == | ||
کتاب [[مفتاح الفلاح]] در ۱۳۰۴ق در [[بمبئی]]، ۱۳۱۷ق در [[تهران]] و ۱۳۲۴ق در [[مصر]] به چاپ رسیده و پس از آن دارای | کتاب [[مفتاح الفلاح]] در ۱۳۰۴ق در [[بمبئی]]، ۱۳۱۷ق در [[تهران]] و ۱۳۲۴ق در [[مصر]] به چاپ رسیده و پس از آن دارای چاپ‌های متعددی شده است. | ||
== پیوندبه بیرون == | == پیوندبه بیرون == | ||
* [http://www.ensani.ir/storage/Files/20101108150433-105.pdf کلید رستگاری، (کتابشناخت مفتاح الفلاح)] | * [http://www.ensani.ir/storage/Files/20101108150433-105.pdf کلید رستگاری، (کتابشناخت مفتاح الفلاح)] | ||
* [http://www.ensani.ir/storage/Files/20120426135336-3094-6.pdf | * [http://www.ensani.ir/storage/Files/20120426135336-3094-6.pdf ترجمه‌های مفتاح الفلاح و ترجمه آقا جمال خوانساری] | ||
* [http://www.ensani.ir/storage/Files/20101108150101-103.pdf گزیده نگاری با بررسی گزیده مفتاح الفلاح] | * [http://www.ensani.ir/storage/Files/20101108150101-103.pdf گزیده نگاری با بررسی گزیده مفتاح الفلاح] | ||
| خط ۱۰۷: | خط ۱۰۸: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
== منابع == | == منابع == | ||
* بهایی عاملی، محمد بن حسین، مفتاح الفلاح، بیروت، مؤسسة | * بهایی عاملی، محمد بن حسین، مفتاح الفلاح، بیروت، مؤسسة الأعلمی للمطبوعات. | ||
* تهرانی، آقابزرگ، الذریعه، بیروت، دارالاضواء. | * تهرانی، آقابزرگ، الذریعه، بیروت، دارالاضواء. | ||
* امین عاملی، سیدمحسن، اعیان الشیعه، بیروت، دارالتعارف. | * امین عاملی، سیدمحسن، اعیان الشیعه، بیروت، دارالتعارف. | ||
{{دعاها و زیارت ها}} | {{دعاها و زیارت ها}} | ||
{{ | {{کتاب‌های حدیثی شیعه}} | ||