اسرافیل: تفاوت میان نسخه‌ها

اسرافیل یکی از فرشتگان مقرب الهی است که بیشتر او را با دمیدن در صور (شیپور) پایان دنیا می‌شناسند. در روایات، نام ديگر او «عبدالرحمان» و كنيه‌اش «ابوالمنافخ» ذکر شده است.<ref>ضیائی ارزگانی، «اسرافیل»، ج۱، ص۲۴۱.</ref> در [[قرآن|قرآن کریم]] واژه اسرافیل ذکر نشده؛ اما چندین آیه درباره [[نفخ صور]] وجود دارد<ref>سوره زمر، آیه۶۸؛ سوره یس، آیه۵۳.</ref> که بر اساس روایات، دمیدن در آن صور، بر عهده اسرافیل است.<ref>ر.ک علامه مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۶، ص۳۴۰.</ref> طبق [[حدیث|احادیث]]، این [[فرشته]] مظهر اسم «الرحمن» در خداوند<ref>رستمی و آل‌بویه، سیری در اسرار فرشتگان، ۱۳۹۳ش، ص۲۵۹.</ref> و مظهر رکن «حیات» در [[لوح محفوظ]] است.<ref>ابن فناری، مصباح الانس، ۱۳۷۴ش، ص۴۰۲.</ref> همچنین نخستین کسی است که ذکر «سبحان ربی الاعلی و بحمده» را بر زبان آورد.<ref>پاکتچی،‌ «اسرافیل»، ص۲۸۶.</ref>  

درباره صفات این [[فرشته]] در روایات وارد شده که اسرافیل دوازده بال دارد که یکی از آنها در مشرق و دیگری در مغرب است و [[عرش]] نیز بر شانه او قرار دارد؛ ولی در برابر عظمت پروردگار حتی از گنجشکی نیز کوچکتر می‌شود.<ref> طیاطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۷، ص۱۱.</ref> او در مقابل خداوند به اندازه‌ای خود را کوچک می‌بیند که از شدت حیاء، خود را در زیر یکی از بال‌هایش پنهان می‌کند.<ref>دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۷۷ش، ج۸، ص۲۸۷.</ref> ذکر این نکته لازم است که بر اساس عقیده [[کلام امامیه|متکلمین]] و [[فلسفه اسلامی|فلاسفه شیعه]]، فرشتگان موجوداتی غیر مادی هستند و بال فرشتگان شبیه بال پرندگان نیست بلکه با آن فرق دارد.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۸، ص۱۷۰.</ref>

بعضی از علماء، اسرافیل را یکی از فرشتگان حامل [[عرش]] می‌دانند.<ref>امام خمینی، آداب‌الصلواة، ‍۱۳۸۶ش، ص۲۷۳.</ref> او را مأمور ابلاغ پیام الهی به سایر فرشتگان نیز می‌دانند؛ بدین‌شکل که هرگاه خداوند بخواهد [[وحى|وحی]] بفرستد، [[لوح محفوظ]] را به اسرافیل نشان می‌دهد که او آنچه را می‌بیند به [[جبرئیل]] وحی کند.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۲۰، ص۲۵۷.</ref> در حدیثی دیگر آمده، هنگامی که [[نمرود]] [[ابراهیم(ع)]] را به آتش انداخت، «اسرافیل» نخستین فرشته‌ای بود که به فرمان خدا به کمک او شتافت.<ref>ضیائی ارزگانی، دانشنامه کلام اسلامی، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۲۴۳.</ref> وظایف و ماموریت‌های دیگری نیز در [[روایات]] برای اسرافیل ذکر شده است که عبارتند از؛  

*سه سال همراهی پیامبر قبل از [[بعثت]]<ref>ضیائی ارزگانی، دانشنامه کلام اسلامی، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۲۴۳.</ref>

*یاری کردن پیامبر در [[بدر|جنگ بدر]]<ref>دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۷۷ش، ج۸، ص۲۸۸.</ref>

*نماز گزاردن بر پیامبر<ref>دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۷۷ش، ج۸، ص۲۸۸.</ref>

*[[مؤذن]] بودن در آسمان‌ها<ref>ضیائی ارزگانی، دانشنامه کلام اسلامی، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۲۴۳.</ref>

*کمک به سپاهیان مسلمان [[آخر الزمان]]<ref>دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۷۷ش، ج۸، ص۲۸۸.</ref>  

درگاه خداوند چهار فرشته مقرب و بزرگ به نام‌های [[اسرافیل]]، [[جبرئیل]]، [[میکائیل]] و [[عزرائیل]] دارد که از آنها به «رئوس ملائکه» یاد می‌شود.<ref>رجالی تهرانی، فرشتگان تحقیقی قرآنی روایی و عقلی، ۱۳۷۶ش، ص۱۰۶.</ref> در روایات وارد شده است که خداوند اسرافیل و جبرئیل و میکائیل را از یک [[تسبیح]] آفرید،<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۱۷، ص۸.</ref> و اسرافیل و جبرئیل نزدیک‌ترین مخلوقات به خداوند هستند، زیرا بین آنها و خداوند تنها چهار حجاب فاصله است، ولی بین سایر مخلوقات با [[خدا|خداوند]] هفتاد هزار حجاب فاصله وجود دارد.<ref>رستمی و آل‌بویه، سیری در اسرار فرشتگان، ۱۳۹۳ش، ص۲۴۷.</ref> در حدیثی آمده که پیامبر(ص) همیشه در دعای نیمه شب، خدا را چنین خطاب می‌کرد: «اللَّهُمَّ ربّ جبرئیل و میکائیل و اسرافیل»<ref>دایرةالمعارف بزرگ اسلامی،‌ ۱۳۷۷ش، ج۸، ص۲۸۶.</ref>و [[امام سجاد]] نیز در حق او چنین [[دعا]] می‌کند که خدایا بر اسرافیل درود بفرست که صاحب صور است و در انتظار توست تا با دمیدن در آن خفتگان [[قبر]] را بیدار کند.<ref>صحیفه سجادیه، ۱۳۸۷ش، دعای سوم، ص۲۰.</ref>

در کتاب تورات از [[فرشتگان|فرشتگانی]] به نام «سرافین» یاد شده‌است که بر بالای کرسی نشسته و ذکر «مقدس، مقدس، مقدس است» را بر زبان دارند.<ref> کتاب مقدس، اشعیاء نبى، ۶: ۲-۳.</ref> هرچند روایاتی درباره [[تسبیح]] گفتن و حامل عرش بودن اسرافیل در منابع اسلامی وجود دارد، ولی تنها نام یک فرشته است اما «سرافین» در [[دین یهود]] نام عده‌ای از ملائکه است.<ref>ضیائی ارزگانی، دانشنامه کلام اسلامی، ۱۳۸۷ش، ج۱، ص۲۴۳.</ref>  

دمیدن در صور به وسیله اسرافیل بی‌شباهت به کار «شیوا» در [[هندوئیزم]] نیست که با کوبیدن بر طبل خویش، انسان‌ها را می‌میراند یا زنده می‌کند.<ref>بلخاری، طبل شیوا و صور اسرافیل، ص۵۳.</ref> در میان مردم مصر قدیم نیز این عقیده وجود داشت که [[بهشت|بهشتیان]] از شنیدن آواز و غنای اسرافیل لذت می‌برند.<ref>دایرة‌المعارف بزرگ سلامی، ۱۳۷۷ش، ج۸، ص۲۸۷.</ref> همچنین یکی از دانشمندان شام قدیم از فرشته‌ای خوش‌آواز به نام اسرافیل سخن می‌گوید که هنگام تسبیح گفتن او، اهل آسمان از عبادت خود دست می‌کشند و به تسبیح گفتن او گوش می‌سپارند.<ref>دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۷۷ش، ج۸، ص۲۸۶.</ref>

* بلخاری، حسن، صور اسرافیل، فصلنامه فرهنگ و هنر، بهار، ۱۳۸۳ش.