اسحاق (پیامبر): تفاوت میان نسخه‌ها

  | خیشاوندان مهم = ابراهیم،‌اسماعیل،‌ یعقوب

اسحاق از [[پیامبران]] الهی و فرزند [[ابراهیم (پیامبر)|ابراهیم(ع)]] و [[ساره]]<ref>سوره هود، آیه ۷۱.</ref> است که در [[فلسطین]] به دنیا آمد و در همان جا زندگی ‌کرد.<ref>شوقی ابوخلیل، اطلس قرآن، ۱۳۸۹ش، ص۵۳.</ref> اسحاق واژه‌ای عبری به معنای خنده است.<ref>مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن الکریم،۱۴۲۶ق، ج۱، ص:۸۲.</ref> برخی نیز آن را برگرفته از زبان عربی دانسته‌اند.<ref>قرشی بنابی، قاموس قرآن، ۱۴۱۲ق، ج۳، ص۲۴۰.</ref> تولد او حدود پنج سال بعد از [[اسماعیل]] بوده است.<ref>مسعودی، إثبات الوصیة، ۱۴۲۶ق، ص:۴۲.</ref> هنگام تولد اسحاق، پدرش حدود ۱۲۰ و مادرش ۹۰ ساله بوده است.<ref>مسعودی، ترجمه إثبات الوصیة، ۱۴۲۶ش، ص۶۸.</ref> اسحاق در چهل سالگی با دختری به نام [[رفقه]] [[ازدواج]] کرد و صاحب دو فرزند به نام‌های عیص و [[یعقوب]] شد.<ref>طباطبایی، المیزان فی تفسیر القرآن،۱۴۱۷ق، ج۱۰، ص۳۲۴.</ref>  

وی جد [[بنی اسرائیل]] است و چنانکه [[جبرئیل]] بشارت داد، از نسل او پیامبرانی از جمله یعقوب،‌ [[داوود (پیامبر)|داوود]]، [[سلیمان (پیامبر)|سلیمان]]، [[ایوب (پیامبر)|ایوب]]، [[یوسف (پیامبر)|یوسف]]، [[موسی (پیامبر)|موسی]]، [[هارون (پیامبر)|هارون]] و دیگر پیامبران بنی اسرائیل متولد شدند.<ref>سوره انعام،آیه ۸۴.</ref> اسحاق پسرعموی [[لوط (پیامبر)|لوط(ع)]] بود و بنابر منابع تاریخی، ابراهیم(ع)، پدر اسحاق، عموی لوط(ع) بوده است.<ref>ابن کثیر، البدایة و النهایة، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۱۷۶.</ref>

نام اسحاق در [[قرآن]] ۱۷ مرتبه در ۱۲ [[سوره]] آمده<ref>شوقی ابوخلیل، اطلس قرآن،۱۳۸۹ش،ص۵۴.</ref> که علاوه بر مسئله [[نبوت]] به وعده تولد اسحاق به [[ابراهیم]] و [[ساره]] نیز اشاره کرده است. همین بشارت به تولد، سبب نامیدن او به اسحاق شد.زیرا مادرش هنگام بشارت تولد او پیر بود و خندید، قرآن نیز به این مسئله اشاره می‌نماید {{متن قرآن|وَ امْرَأَتُهُ قَائمَةٌ فَضَحِکتْ فَبَشَّرْنَهَا بِإِسْحَاق. همسرش ایستاده بود، از خوشحالی خندید پس او را بشارت به اسحاق دادیم|سوره=هود|آیه =۷۱}} هم‌چنین در سوره‌های [[سوره حجر|حجر]]<ref>سوره حجر،آیه ۵۳.</ref> و [[سوره ذاریات|ذاریات]]<ref>سوره ذاریات، آیه ۲۹.</ref> به داستان تولد اسحاق بدون ذکر نام اشاره کردند.

در منابع روایی [[شیعه]] به موضوعاتی مانند داستان بشارت تولد اسحاق به ابراهیم، [[نبوت]]<ref> کلینی، الکافی،۱۴۰۷، ج۵،ص۵۴۶.</ref> و ذبیح بودن یا نبودن وی اشاره شده است.<ref>حمیری، قرب الإسناد، ۱۴۱۳ق، ص۳۸۹.</ref> این روایات اسماعیل را ذبیح دانستند نه برادرش اسحاق<ref>مسعودی، اثبات الوصیة، ۱۴۲۶ق، ص۴۱</ref>. و از [[حضرت محمد(ص)]] نقل شده است که فرمود{{حدیث|أَنَا ابْنُ الذَّبِیحَین من فرزند دو ذبیحم.}}و منظور از دو ذبیح یکی پدر وی [[عبدالله بن عبدالمطلب|عبداللَّه]] و دیگری جدش اسماعیل بوده است.<ref>مکارم، تفسیر نمونه،۱۳۷۴ش، ج۱۹، ص:۱۱۹.</ref> در برابر این روایات، تورات و برخی منابع [[اهل سنت]]، اسحاق را ذبیح می‌دانند.<ref>مکارم، تفسیر نمونه،۱۳۷۴ش، ج۱۹، ص:۱۱۹، قرطبی، الجامع لاحکام القرآن، ۱۳۶۴ش، ج۱۶، ص۱۰۰.</ref> برخی در رد این دیدگاه گفته‌اند بعضی از روایات غیر معروف اسلامی که اسحاق را ذبیح معرفی می‌کند، تحت تاثیر [[اسرائیلیات]] هستند.<ref>مکارم، تفسیر نمونه،۱۳۷۴ش، ج۱۹، ص:۱۲۰.</ref>

پس از وفات [[اسماعیل]]، برادرش اسحاق در مسئله [[نبوت]] جانشین او شد<ref>مسعودی،‌ إثبات الوصیة،۱۴۲۳ق، ص: ۴۶.</ref> و پیامبری در فرزندان اسحاق تا قبل از [[محمد(ص)]] که از نسل اسماعیل بود، ادامه یافت.<ref>تاریخ الطبری،۱۳۸۷ق،ج۱،ص:۳۱۶.</ref> [[قرآن]] در ۸ [[آیه ]]، مستقیم و غیر مستقیم به مسائلی مانند نبوت اسحاق،<ref>سوره مریم، آیه ۴۹.</ref> قرار دادن کتاب آسمانی در فرزندان وی،<ref>سوره عنکبوت، آیه ۲۷.</ref> دادن شریعت و حکم بر اساس آن به اسحاق،<ref>سوره انعام، آیه ۸۹.</ref> نزول [[وحی]] بر او،<ref>سوره نساء آیه ۱۶۳.</ref> امر به پیروی از ایشان،<ref>سوره بقره، آیه ۱۳۵- ۱۳۶.</ref> و اشاره به امامت اسحاق کرده است.<ref>سوره انبیاء، آیه ۷۳.</ref> [[قرآن]] دین و شریعت اسحاق را همان دین پدرش ابراهیم یعنی [[دین حنیف]] دانسته، دینی که اساس آن بر [[توحید]] بنا شده است.<ref>سوره یوسف،آیه ۳۸.</ref>

هنگام وفات، اسحاق حدود ۱۸۰ سال داشت که خداوند به او وحی کرد، [[اسم اعظم]] و [[نبوت]] را به فرزندش [[یعقوب]] بسپارد. اسحاق، امانت‌ها را به او سپرد و از دنیا رفت. او در [[فلسطین]]، شهر الخلیل، نزدیک مرقد پدرش ابراهیم دفن شد.<ref> مسعودی، إثبات الوصیة، ۱۴۲۶ق، ص: ۴۲.</ref>  

*طبری، أبو جعفر محمد بن جریر، تاریخ الطبری، تحقیق محمد أبو الفضل ابراهیم، بیروت،‌ دار التراث، الطبعة الثانیة، ۱۳۸۷ق.

*قرشی بنایی، علی اکبر، قاموس قرآن، تهران،‌ دار الکتب الاسلامیة، چاپ ششم، ۱۴۱۲ق.

*کلینی، محمد بن یعقوب بن اسحاق، الکافی، تهران،‌ دار الکتب الإسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.

*مکارم شیرازی ناصر، تفسیر نمونه، تهران،‌ دار الکتب الإسلامیة، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.