پرش به محتوا

پنج‌تن: تفاوت میان نسخه‌ها

۹۶ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۴ مهٔ ۲۰۱۴
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
imported>Smnazem
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
[[پرونده:پنج تن آل عبا(ع).jpg|بندانگشتی|پوستری با نام پنج تن آل عبا(ع)]]
[[پرونده:پنج تن آل عبا(ع).jpg|بندانگشتی|پوستری با نام پنج تن آل عبا(ع)]]
'''پنج تن'''، عنوانی برای [[محمد|حضرت محمّد]]، [[حضرت علی]]، [[حضرت فاطمه]]، [[امام حسن]] و [[امام حسین]] علیهم السّلام که فضایل و مقامات مشترک و مشابه ایشان سبب امتیاز آنان در میان معصومین چهارده گانه نزد [[شیعه]] امامیه شده است. اینان به [[آل عبا]]، [[اصحاب کساء]] یا [[آل کسا]] و [[خمسه طیّبه]] نیز مشهورند.
'''پنج تن'''، عنوانی برای [[محمد|حضرت محمّد]]، [[حضرت علی]]، [[حضرت فاطمه]]، [[امام حسن]] و [[امام حسین]] علیهم السّلام که فضایل و مقامات مشترک و مشابه ایشان سبب امتیاز آنان در میان معصومین چهارده گانه نزد ''[[شیعه]]'' [[امامیه]] شده است. اینان به [[آل عبا]]، [[اصحاب کساء]] یا [[آل کسا]] و [[خمسه طیّبه]] نیز مشهورند.


== فضائل پنج تن در قرآن ==
== فضائل پنج تن در قرآن ==


در آیات و روایات شهرت پنج تن برگرفته از شأن نزول '''[[آیه تطهیر]]'''<ref>احزاب:33</ref> است. این آیه هنگام گردآمدن پیامبر و [[اهل بیت]] وی در زیر عبایی نازل شد. مفسّران شیعه و بسیاری از [[اهل سنت|عامّه]]، اهل بیت پیامبر را در آن زمان منحصر به [[حضرت فاطمه]] و شوهر و فرزندانش دانسته اند که در این آیه بدان اشاره شده و آنها را به دور از هرگونه پلیدی معرفی کرده است. عناوین آل عبا و آل کسا نیز ناظر به این امر است.
در آیات و روایات شهرت پنج تن برگرفته از شأن نزول '''[[آیه تطهیر]]'''<ref>احزاب:33</ref> است. این آیه هنگام گردآمدن [[پیامبر(ص)|پیامبر]](ص) و [[اهل بیت]] وی در زیر عبایی نازل شد. مفسّران شیعه و بسیاری از [[اهل سنت|عامّه]]، اهل بیت(ع) پیامبر(ص) را در آن زمان منحصر به [[حضرت فاطمه]](س) و شوهر و فرزندانش دانسته اند که در این آیه بدان اشاره شده و آنها را به دور از هرگونه پلیدی معرفی کرده است. عناوین آل عبا و آل کسا نیز ناظر به این امر است.


از آیات دیگری نیز فضیلت پنج تن استنباط شده است از جمله:
از آیات دیگری نیز فضیلت پنج تن استنباط شده است از جمله:
*'''[[آیه مباهله]]'''<ref>آل عمران :61</ref> که در آن از علی(ع) به نفس پیامبر، از [[حضرت فاطمه]](س) به زن برگزیده خاندان پیامبر و از [[حسنین]] علیهماالسّلام به فرزندان پیامبر تعبیر شده است.
*'''[[آیه مباهله]]'''<ref>آل عمران :61</ref> که در آن از علی(ع) به نفس پیامبر(ص)، از [[حضرت فاطمه]](س) به زن برگزیده خاندان پیامبر(ص) و از [[حسنین]] علیهماالسّلام به فرزندان پیامبر(ص) تعبیر شده است.


*'''آیات 5 تا 22 سوره دهر'''، که به دنبال روزه گرفتن سه روزه علی، فاطمه و حسنین علیهم السّلام و بخشیدن [[افطار]] خود در هر سه شب به مسکین و یتیم و اسیر نازل شد و اخلاص و ایثار ایشان ستایش شد.
*'''آیات 5 تا 22 سوره دهر'''، که به دنبال روزه گرفتن سه روزه علی، فاطمه و حسنین علیهم السّلام و بخشیدن [[افطار]] خود در هر سه شب به مسکین و یتیم و اسیر نازل شد و اخلاص و ایثار ایشان ستایش شد.


*[[آیه مودت]]<ref>شوری:23</ref> که در آن مطابق تفاسیر عامه و خاصه مصداق ذوی القربای(خویشاوندان) پیامبر، علی و فاطمه و حسنین علیهماالسّلام بوده و مودّت ایشان اجر [[نبوت|رسالت]] پیامبر قرار داده شده است.
*[[آیه مودت]]<ref>شوری:23</ref> که در آن مطابق تفاسیر عامه و خاصه مصداق ذوی القربای(خویشاوندان) پیامبر(ص)، علی(ع) و فاطمه(س) و حسنین علیهماالسّلام بوده و مودّت ایشان اجر [[نبوت|رسالت]] پیامبر(ع) قرار داده شده است.


*'''آیات 19 تا 22 سوره الرّحمن'''، که در آنها از علی و فاطمه علیهماالسّلام به دو دریا تعبیر شده است که پیامبر به مثابه برزخی میان ایشان بوده و حسنین علیهماالسّلام چون لؤلؤ و مرجانی هستند که از ملاقات این دو دریا پدید می آیند.<ref>شوشتری ، ج 3، ص 274ـ279، ج 9، ص 107ـ109</ref>؛ <ref>مجلسی ، ج 24، ص 97ـ99، ج 37، ص 64، 73، 96</ref>؛ <ref>سیوطی ؛ طبرسی ، ذیل آیه </ref>
*'''آیات 19 تا 22 سوره الرّحمن'''، که در آنها از علی و فاطمه علیهماالسّلام به دو دریا تعبیر شده است که پیامبر به مثابه برزخی میان ایشان بوده و حسنین علیهماالسّلام چون لؤلؤ و مرجانی هستند که از ملاقات این دو دریا پدید می آیند.<ref>شوشتری ، ج 3، ص 274ـ279، ج 9، ص 107ـ109</ref>؛ <ref>مجلسی ، ج 24، ص 97ـ99، ج 37، ص 64، 73، 96</ref>؛ <ref>سیوطی ؛ طبرسی ، ذیل آیه </ref>
خط ۲۴: خط ۲۴:


== فضائل پنج تن در احادیث ==
== فضائل پنج تن در احادیث ==
گذشته از آیات قرآن ، در جوامع روایی عامّه و خاصّه، ابوابی در اختصاصات و مناقب پنج تن آمده است.<ref> رجوع کنید به حسینی فیروزآبادی ، ج 1، ص 264ـ311</ref>؛ <ref>شوشتری ، ج 5، ص 3ـ4، 11ـ22، 45ـ 46، ج 18، ص 384 به بعد</ref>؛ <ref>مجلسی ، ج 37، ص 35ـ107</ref>
گذشته از ''[[آیه|آیات]]'' [[قرآن]] ، در جوامع روایی عامّه و خاصّه، ابوابی در اختصاصات و مناقب پنج تن آمده است.<ref> رجوع کنید به حسینی فیروزآبادی ، ج 1، ص 264ـ311</ref>؛ <ref>شوشتری ، ج 5، ص 3ـ4، 11ـ22، 45ـ 46، ج 18، ص 384 به بعد</ref>؛ <ref>مجلسی ، ج 37، ص 35ـ107</ref>


در بعضی از روایات نیز [[جبرئیل]] ششمین نفر پس از پنج تن (جَبْریلُ سادِسُنا) خوانده شده است.<ref>قندوزی ، ج 1، ص 323</ref>؛ <ref>مجلسی ، ج 42، ص 63، ج 43، ص 49؛ نیز برای فضیلت پنج تن، محبت به ایشان و تعابیری که درباره مقام دنیوی و اخروی ایشان به کار رفته است رجوع کنید به مجلسی، ج 37، ص 36ـ37، 47، 64ـ65، 75، 78، 84 ـ 85؛ حسینی فیروزآبادی ، ج 1، ص 300، ج 2، ص 78، ج 3، ص 133، 139ـ 141؛ امینی ، ج 2، ص 300ـ 301؛ شوشتری ، ج 5، ص 20، 53، 90، ج 18، ص 348ـ355؛ تفسیر آیة مودّت در زمخشری ؛ قندوزی ، ج 2، ص 68، 297</ref>
در بعضی از روایات نیز [[جبرئیل]] ششمین نفر پس از پنج تن (جَبْریلُ سادِسُنا) خوانده شده است.<ref>قندوزی ، ج 1، ص 323</ref>؛ <ref>مجلسی ، ج 42، ص 63، ج 43، ص 49؛ نیز برای فضیلت پنج تن، محبت به ایشان و تعابیری که درباره مقام دنیوی و اخروی ایشان به کار رفته است رجوع کنید به مجلسی، ج 37، ص 36ـ37، 47، 64ـ65، 75، 78، 84 ـ 85؛ حسینی فیروزآبادی ، ج 1، ص 300، ج 2، ص 78، ج 3، ص 133، 139ـ 141؛ امینی ، ج 2، ص 300ـ 301؛ شوشتری ، ج 5، ص 20، 53، 90، ج 18، ص 348ـ355؛ تفسیر آیة مودّت در زمخشری ؛ قندوزی ، ج 2، ص 68، 297</ref>
خط ۳۳: خط ۳۳:
برتری و فضیلت پنج تن در میان ائمة چهارده گانه به مدد قراین ثابت می شود. این قراین همان مناقب مشترک و اختصاصی خمسه طیّبه است . نیز شهادت امام حسین علیه السّلام (61 ق ) که خاتم پنج تن بوده و در ادعیه و زیارات <ref> مجلسی ، ج 45، ص 250، ج 98، ص 179، 196، 235، 313، 318، 360</ref> به «خامس اهل العباء» و «خامس اصحاب الکساء» موسوم است به منزله وفات همه پنج تن و ازین رو اعظم مصایب تلقّی شده است <ref>مجلسی ، ج 44، ص 269ـ270، ج 45، ص 2، 88</ref>.این القاب برای علی علیه السّلام نیز احتراماً به کار رفته است.<ref>رجوع کنید به مجلسی ، ج 65، ص 130، ج 97، ص 205، 302، 373</ref>
برتری و فضیلت پنج تن در میان ائمة چهارده گانه به مدد قراین ثابت می شود. این قراین همان مناقب مشترک و اختصاصی خمسه طیّبه است . نیز شهادت امام حسین علیه السّلام (61 ق ) که خاتم پنج تن بوده و در ادعیه و زیارات <ref> مجلسی ، ج 45، ص 250، ج 98، ص 179، 196، 235، 313، 318، 360</ref> به «خامس اهل العباء» و «خامس اصحاب الکساء» موسوم است به منزله وفات همه پنج تن و ازین رو اعظم مصایب تلقّی شده است <ref>مجلسی ، ج 44، ص 269ـ270، ج 45، ص 2، 88</ref>.این القاب برای علی علیه السّلام نیز احتراماً به کار رفته است.<ref>رجوع کنید به مجلسی ، ج 65، ص 130، ج 97، ص 205، 302، 373</ref>


در میان پنج تن نیز ترتیب فضیلت و برتری به دلالت بعضی اخبار تا حدودی روشن است . آنچه مسلّم است [[محمد|پیامبر]] بر سایر پنج تن و [[علی|امیرالمؤمنین]] بر فاطمه و حسنین علیهماالسّلام برتری دارند <ref>مجلسی ، ج 26، ص 272، ج 37، ص 75، 87، ج 39، ص 90ـ92</ref> و در افضلیّت فاطمه بر حسنین یا بالعکس اختلاف است <ref>رجوع کنید به آقابزرگ طهرانی ، ج 4، ص 359 </ref>؛ <ref>میرزای قمی ، ج 2، ص 785</ref>؛ <ref>مجلسی ، ج 43، ص 264، ج 45، ص 3</ref>.
در میان پنج تن نیز ترتیب فضیلت و برتری به دلالت بعضی اخبار تا حدودی روشن است . آنچه مسلّم است [[محمد|پیامبر]](ص) بر سایر پنج تن و [[علی|امیرالمؤمنین]] بر فاطمه و حسنین علیهماالسّلام برتری دارند <ref>مجلسی ، ج 26، ص 272، ج 37، ص 75، 87، ج 39، ص 90ـ92</ref> و در افضلیّت فاطمه بر حسنین یا بالعکس اختلاف است <ref>رجوع کنید به آقابزرگ طهرانی ، ج 4، ص 359 </ref>؛ <ref>میرزای قمی ، ج 2، ص 785</ref>؛ <ref>مجلسی ، ج 43، ص 264، ج 45، ص 3</ref>.


== پانویس ==
== پانویس ==
کاربر ناشناس