زکریا (پیامبر): تفاوت میان نسخه‌ها

  | پیش از            = حضرت يحیی (ع)

'''زَکَریا''' <small>(در زبان انگلیسی Zechariah)</small> از انبیای [[بنی اسرائیل]]، پدر حضرت [[یحیی]] بود و کفالت [[حضرت مریم(س)]] را بر عهده داشت. داستان پدر شدن او در سن کهنسالی و کفالت حضرت مریم(س) از جمله جریانات زندگی ایشان است که در [[قرآن کریم]] مطرح شده است. آیات مربوط به دعای زکریا(ع) برای داشتن وارث مورد استناد [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت زهرا(س)]] برای بازپس‌گیری ارث مالی خود ([[فدک]]) قرار گرفت. او در ۹۹ سالگی به [[شهادت]] رسید.

واژه زکریا در زبان عبری زاخای و در زبان انگلیسی Zechariah گفته می‌شود.<ref>شبستری، اعلام القرآن، ۱۳۷۹ش، ص۳۹۷</ref> در قرآن هفت بار نام او آمده است که به جریاناتی مانند کفالت حضرت مریم و دعای او برای فرزند‌دار شدن اشاره دارد. قرآن او را از انبیاء صاحب حکمت و دارای مقام قضاء برمی‌شمرد.<ref>سوره انعام، آیات ۸۵-۸۹</ref> زکریا نجار بود و در معبد سلیمان به‌عنوان خادم، هدایا و نذورات معبد را سرپرستی می‌کرد.<ref>شبستری، اعلام القرآن، ۱۳۷۹ش، ص۳۹۷</ref> از آنجا که پیامبران دیگری از [[بنی اسرائیل]] با نام زکریا وجود داشته‌اند به ایشان زکریای سوم پدر حضرت یحیی گفته می‌شود.<ref>رامین نژاد، مزار پیامبران، ۱۳۸۷ش، ص۱۹۳</ref>

زکریا از خداوند در خواست نشانه و آیه کرد. نشانه این بود که با کسی صحبت نمی‌کند و فقط با خداوند در هنگام مناجات حرف می‌زند.{{یادداشت|قَالَ رَ‌بِّ اجْعَل لِّی آیةً ۖ قَالَ آیتُک أَلَّا تُکلِّمَ النَّاسَ ثَلَاثَةَ أَیامٍ إِلَّا رَ‌مْزًا وَاذْکر‌ رَّ‌بَّک کثِیرً‌ا وَسَبِّحْ بِالْعَشِی وَالْإِبْکارِ‌ سوره آل عمران، آیه ۴۱}} مفسران در معنا و دلیل این نشانه اختلاف نظر دارند. بعضی معتقدند که منظور از صحبت نکردن با مردم، همان روزه سکوت است که جهت شکرگزاری از خداوند بوده است و البته روزه سکوت در آن زمان مشروع شمرده می‌شد.<ref>طیب،‌ أطیب البیان فی تفسیر القرآن، ۱۳۷۸ش، ج۳،‌ ص۱۹۳</ref> اما افرادی که یکی از سه نظر زیر را پذیرفته‌اند معتقدند که این صحبت نکردن غیر اختیاری بوده است و زکریا توان سخن گفتن با مردم را نداشته است و فقط در مناجات با خداوند زبانش باز بوده است.

*علامه طباطبایی معتقد است؛ زکریا برای تشخیص اینکه این نداء از ناحیه خداوند بوده یا القاء شیطان، از خداوند طلب نشانه کرده‌است.<ref>علامه طباطبائی،‌ المیزان، ۱۳۸۲ش، ج۳، ص۱۸۰.</ref>

*شیخ طبرسی معتقد است که این نشانه برای فهمیدن زمان بارداری همسرش بوده‌است.<ref>طبرسی،‌ مجمع‌البیان، ۱۳۷۹ق، ج۲، ص۷۴۵</ref>

*درخواست نشانه جهت ازدیاد یقین و [[ایمان]] بوده است. همانطور که [[ابراهیم|ابراهیم نبی]] برای ازدیاد یقین و ایمان از خداوند طلب نشانه می‌کند.<ref>درزی، حضرت زکریا(ع) و درخواست آیه با تأکید بر دیدگاه علامه طباطبایی، در مجله بینات،‌ شماره ۸۵،‌ تابستان ۹۵ش،‌ ص۶۱</ref>

کفالت حضرت مریم توسط زکریا و دیدن کرامات او، باعث شد حضرت زکریا از خدا بخواهد که به او فرزندی عطا کند.<ref>علامه طباطبائی،‌ المیزان، ۱۳۸۲ش، ج۳، ص۲۹۷.</ref> در روایتی از امام باقر(ع) آمده است که زکریا وقتی بر مریم وارد می‌شد، می‌دید که میوه‌های زمستانی در فصل تابستان، و میوه‌های تابستانی در فصل زمستان، از طرف خدا بر او نازل می‌شود.<ref>عروسی حویزی، نورالثقلین، ۱۳۸۳ق، ج۱، ص۳۳۲.</ref>

تشابهاتی بین فرزند زکریا، [[حضرت یحیی]] و امام حسین وجود دارد. مانند اینکه شش ماهه به دنیا آمدند و همانطور که سر امام حسین(ع) از بدنش جدا شد،‌ سر یحیی نیز از بدنش جدا شد و سر مبارکشان را بر تشتی نزد ظالم زمانشان بردند.<ref>قائدان، اماکن سیاحتی زیارتی دمشق، موسسه تحقیقات و نشر معارف اهل البیت(ع)، ص۲۴</ref> تسلط ظالمان بر مردم بعد شهادت یحیی و امام حسین(ع) از دیگر تشابهات است.<ref>موسوی، تاریخ انبیاء، ۱۳۸۵ش،‌ ص۳۰۵</ref>

*[[حضرت زهرا(س)]] در خطبه مشهور فدکیه به آیه ششم [[سوره مریم]] احتجاج می‌کند، در این آیه حضرت زکریا از خداوند فرزندی می‌خواهد که از او ارث برد. حضرت زهرا(س) به دنبال اثبات این مطلب است که بر خلاف سخن [[ابوبکر]] که می‌گفت انبیاء ارث نمی‌گذارند؛ نبی با دیگر افراد تفاوت ندارد و ارث باقی می‌گذارد و [[فدک]] حق ایشان است.<ref>ابن طیفور، بلاغات النساء، مکتبه بصیرتی، ص۲۹.</ref>

*[[امام صادق(ع)]] فرزندی که بعد از مرگ پدر به عبادت مشغول است را میراث الله می‌نامید و این آیه را تلاوت می‌کرد: «هب لی من لدنک ولیا یرثنی و یرث من آل یعقوب.» یعنی آیه پنجم و ششم سوره مریم که حضرت زکریا از خداوند فرزندی مانند یحیی می‌خواهد.<ref>ری شهری،‌ میزان الحکمه، ۱۳۷۷ش، ص۷۰۸۴</ref>

*در انجیل لوقا زکریا کاهنی یهودی و درستکار و مجری احکام الهی معرفی شده است<ref>هاکس، جیمز، قاموس کتاب مقدس، ۱۳۷۷ش، ص۱۳</ref> و قرآن کریم او را پیامبر و مورد رحمت خداوند، از مهدیین و مجتبین خوانده است و به وصف عبودیت از او یاد می‌کند.<ref>سوره انعام، آیات ۸۵-۸۹؛ ری شهری، میزان الحکمه، ۱۳۷۷ش، ص۶۰۴۲</ref>

*طبرسی،‌ فضل بن حسن، مجمع البیان، بیروت،‌دار احیاء التراث العربی، ۱۳۷۹ق.

*طباطبایی، سید محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمهٔ سید محمدباقر موسوی همدانی، قم: دفتر انتشارات اسلامی، ۱۳۸۲ش.

*طیب، سید عبدالحسین، اطیب البیان فی تفسیر القرآن، تهران، انتشارات اسلام، ۱۳۷۸ش.

*قمی، عباس، مفاتیح الجنان.

*مجلسی، محمدباقر، حیاة القلوب، قم، سرور، ۱۳۸۴ش.

*محمدی ری‌شهری، محمد،‌ میزان الحکمه، ترجمه حمیدرضا شیخی، دارالحدیث، قم، ۱۳۷۹ش.

*مسعودی، علی بن الحسین، مروج الذهب، تحقیق اسعد داغر، قم،‌ دار الهجرة، ۱۴۰۹ق.

*مکارم شیرازی، ناصر، باهمکاری جمعی از نویسندگان، تفسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیة، ۱۳۷۸ش.