آیه سأل سائل: تفاوت میان نسخه‌ها

کلمه سؤال در آیه عذاب به دو معنای طلب و دعا یا اهتمام و اعتنا تفسیر شده است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۲۰، ص۶؛ آلوسی، روح‌المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۵، ص۶۲؛ طوسی، التبیان، بیروت، ج۱۰، ص۱۱۳.</ref> به نظر [[علامه طباطبایی]] این آیه از درخواست عذاب توسط بعضی از [[کفار]] حکایت می‌کند. درخواست عذابی که مخصوص کافران است و آن‌ها هیچ دفع‌کننده‌ای برای آن ندارند و با نوعی تحکم و تحقیر برای اجابت همراه است.<ref>طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۲۰، ص۶.</ref>

برخی نیز گفته‌اند که معنای آیه این است که کسی از [[پیامبر(ص)]] در مورد عذاب سؤال کرد؛ این عذابی که شما از آن سخن می‌گویید برای چه کسانی است و پیامبر(ص) پاسخ داد برای کافران.<ref>ابوحیان اندلسی، البحر المحیط، ۱۴۲۰ق، ج۱۰، ص۲۷۲؛ مظهری، تفسیر المظهری، ۱۴۱۲ق، ج۱۰، ص۶۰؛ مکارم شیرازی،‌ تفسیر نمونه،‌ ۱۳۷۴ش، ج۲۵، ص۹؛ طوسی، التبیان، بیروت، ج۱۰، ص۱۱۳.</ref> معنای دیگری که برای این آیه مطرح شده این است که پیامبر(ص) برای برخی از [[کافران]] درخواست عذاب کرد و عذاب بر آن‌ها نازل شد.<ref>ابوحیان اندلسی، البحر المحیط، ۱۴۲۰ق، ج۱۰، ص۲۷۲؛ مکارم شیرازی،‌ تفسیر نمونه،‌ ۱۳۷۴ش، ج۲۵، ص۹؛ طوسی، التبیان، بیروت، ج۱۰، ص۱۱۳.</ref> همچنین گفته‌اند که [[نوح (پیامبر)|نوح]] برای قومش درخواست عذاب کرد.<ref>آلوسی، روح‌المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۵، ص۶۳.</ref>

به نظر بسیاری از [[مفسران]] این آیه در مورد عذاب [[نعمان بن حارث فهری]] یا فرد دیگری<ref>مکارم شیرازی،‌ تفسیر نمونه،‌ ۱۳۷۴ش، ج۲۵، ص۸؛ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۲۰، ص۱۱.</ref> که درباره ولایت امام علی(ع) تشکیک کرد نازل شده است.<ref>مکارم شیرازی،‌ تفسیر نمونه،‌ ۱۳۷۴ش، ج۲۵، ص۶.</ref> وقتی که نعمان خبر جانشینی حضرت علی(ع) را توسط [[پیامبر(ص)]] در [[غدیر خم|غدیر خم]] شنید، خطاب به پیامبر(ص) گفت از ما خواستی که به یگانگی خدا و نبوتت شهادت دهیم ما هم شهادت دادیم، سپس ما را به [[جهاد]]، [[حج]]، [[روزه]]، [[نماز]] و [[زکات]] امر کردی، ماهم پذیرفتیم، اما به این‌ها راضى نشدى تا اینکه این جوان (حضرت علی(ع)) را به جانشینى خود منصوب کردى.<ref>آلوسی، روح‌المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۵، ص۶۲؛ مکارم شیرازی،‌ تفسیر نمونه،‌ ۱۳۷۴ش، ج۲۵، ص۶؛ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۲۰، ص۱۱؛ شريف لاهيجى، تفسير شريف لاهيجى، ۱۳۷۳ش، ج۴، ص۵۷۴؛ کاشانی، منهج الصادقین، ۱۳۳۰ش، ج۱۰، ص۴؛ طبرسی، مجمع‌البیان، ۱۳۷۲ش، ج۱۰، ص۵۲۹.</ref> آیا این تصمیم خودت است یا [[خدا]]؟ پیامبر سوگند یاد کرد که این سخن از جانب خداوند است. سپس نعمان گفت: «خداوندا! اگر این سخن حق است و از ناحیه توست، سنگى از آسمان بر ما بباران.»<ref>سوره انفال، آیه ۳۲.</ref>» بر اساس روایات پس از درخواست وی سنگی از آسمان بر سرش فرود آمد، کشته شد و این آیه نازل شد.<ref>مکارم شیرازی،‌ تفسیر نمونه،‌ ۱۳۷۴ش، ج۲۵، ص۷؛ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۲۰، ص۱۱.</ref>

برخی از [[مفسران]] [[شأن نزول]] این آیه را مربوط به نضر بن حارث دانسته‌اند<ref> آلوسی، روح‌المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۵، ص۶۳.</ref> که در جنگ بدر اسیر و سپس کشته شد.<ref>قرطبی، الجامع لاحکام القرآن، ج۱۹، ص۲۷۸.</ref>  نضر بن حارث در [[مسجد الحرام]] با حالتی تمسخرآمیز خطاب به پیامبر(ص) گفت: «خدایا اگر محمّد بر حق است و آنچه می‌گوید از نزد توست، پس سنگى بر ما ببار یا ما را به عذاب الیم گرفتار کن.»<ref>سوره انفال، آیه۳۲.</ref> پس از سخن نضر بن حارث این آیه بر پیامبر(ص) نازل شد.<ref>ابن کثیر، تفسیر القرآن العظیم، ۱۴۱۹ق، ج۸، ص۲۳۵؛ قمی کاشانی، منهج الصادقین، ۱۳۳۰ش، ج۱۰، ص۳؛ قرطبی، الجامع لاحکام القرآن، ج۱۹، ص۲۷۸.</ref> البته این گروه از مفسران به ماجرای نعمان هم اشاره کرده‌اند، هرچند این قول را ترجیح داده‌اند.<ref>قرطبی، الجامع لاحکام القرآن، ج۱۹، ص۲۷۸؛ آلوسی، روح‌المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۵، ص۶۲.</ref> همچنین گفته شده ابوجهل است و آیه ۱۸۷ سوره شعرا از زبان او است.<ref>آلوسی، روح‌المعانی، ۱۴۱۵ق، ج۱۵، ص۶۲</ref>