پرش به محتوا

رجاء بن ابی‌ضحاک: تفاوت میان نسخه‌ها

هیچ تغییری در اندازه به وجود نیامده‌ است. ،  ‏۲۷ ژانویهٔ ۲۰۲۱
جز
خط ۵۸: خط ۵۸:
از تاریخ تولد رجاء بن ابی‌ضحاک اطلاعاتی در دست نیست؛ اما تاریخ مرگ وی را سال ۲۲۶ق ذکر کرده‌اند.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۹، ص۱۱۱.</ref> وی پس از اختلافات و مشاجره‌هایی که با علی بن اسحاق مسئول تدارکات لشکر [[دمشق]] پیدا کرد، به دست او به قتل رسید.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۹، ص۱۱۱؛ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۸، ص۱۲۲–۱۲۴؛ صفدی، الوافی بالوفیات، ۱۴۱۱ق، ج۱۴، ص۱۰۴.</ref> بعدها پسرش حسن به مسئولیت‌هایی در حکومت عباسی رسید.<ref> ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۳، ص۸۴-۹۰؛ صفدی، الوافی بالوفیات، ۱۴۱۱ق، ج۱۲، ص۹-۱۱.</ref>
از تاریخ تولد رجاء بن ابی‌ضحاک اطلاعاتی در دست نیست؛ اما تاریخ مرگ وی را سال ۲۲۶ق ذکر کرده‌اند.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۹، ص۱۱۱.</ref> وی پس از اختلافات و مشاجره‌هایی که با علی بن اسحاق مسئول تدارکات لشکر [[دمشق]] پیدا کرد، به دست او به قتل رسید.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۹، ص۱۱۱؛ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۸، ص۱۲۲–۱۲۴؛ صفدی، الوافی بالوفیات، ۱۴۱۱ق، ج۱۴، ص۱۰۴.</ref> بعدها پسرش حسن به مسئولیت‌هایی در حکومت عباسی رسید.<ref> ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۳، ص۸۴-۹۰؛ صفدی، الوافی بالوفیات، ۱۴۱۱ق، ج۱۲، ص۹-۱۱.</ref>


==مأمور همراهی امام رضا(ع) از مدینه تا مرو==
==مأمور همراه امام رضا(ع) از مدینه تا مرو==
رجاء از سوی مأمون مأمور شد تا امام رضا(ع) را در سفر به مرو همراهی کند.<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بیروت، ج۲، ص۴۴۸؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص:۵۴۴؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۱۹، ص۱۴۱؛ نوبختی، فرق الشیعة، ۱۴۰۴ق، ص۸۷؛ شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا(ع)، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۱۴۷، ۱۶۵، ۱۸۰، ۲۰۵.</ref> در برخی گزارش‌ها او مأمور شد تا طالبیان دیگری را نیز همراه با [[علی بن موسی(ع)]] از [[مدینه]] به مرو ببرد.<ref>بسوی، المعرفةوالتاریخ، ۱۴۰۱ق، ج۱، ص۱۹۱؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۵۴۰.</ref>
رجاء از سوی مأمون مأمور شد تا امام رضا(ع) را در سفر به مرو همراهی کند.<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بیروت، ج۲، ص۴۴۸؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۵۴۴؛ خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۱۹، ص۱۴۱؛ نوبختی، فرق الشیعة، ۱۴۰۴ق، ص۸۷؛ شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا(ع)، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۱۴۷، ۱۶۵، ۱۸۰، ۲۰۵.</ref> در برخی گزارش‌ها او مأمور شد تا طالبیان دیگری را نیز همراه با [[علی بن موسی(ع)]] از [[مدینه]] به مرو ببرد.<ref>بسوی، المعرفةوالتاریخ، ۱۴۰۱ق، ج۱، ص۱۹۱؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۵۴۰.</ref>


وی در طول سفر، رفتارهای امام رضا(ع) را زیر نظر گرفت و گزارشی را در این زمینه به مأمون داد؛ گزارش وی از [[عبادت]] امام در سفر در منابع روایی شیعی انعکاس یافته است.<ref>شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا(ع)، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۱۸۰-۱۸۳؛ حر عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۵۵-۵۶.</ref> بر پایه آنچه که از [[ابوهاشم جعفری]] نقل شده هنگامی که در اهواز که [[کرامت|کراماتی]] از امام رضا(ع) صادر شد، رجاء دستور داد که امام و همراهانش را به سرعت از منطقه حرکت دهند تا مردم به او روی نیاوردند.<ref> ابن حمزه طوسی، الثاقب فی المناقب، ۱۴۱۹ق، ص۴۸۸–۴۸۹؛ قطب‌الدین راوندی، الخرائج و الجرائح، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۶۶۱-۶۶۲.</ref>
وی در طول سفر، رفتارهای امام رضا(ع) را زیر نظر گرفت و گزارشی را در این زمینه به مأمون داد؛ گزارش وی از [[عبادت]] امام در سفر در منابع روایی شیعی انعکاس یافته است.<ref>شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا(ع)، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۱۸۰-۱۸۳؛ حر عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۵۵-۵۶.</ref> بر پایه آنچه که از [[ابوهاشم جعفری]] نقل شده هنگامی که در [[اهواز]] که [[کرامت|کراماتی]] از امام رضا(ع) صادر شد، رجاء دستور داد که امام و همراهانش را به سرعت از منطقه حرکت دهند تا مردم به او روی نیاوردند.<ref> ابن حمزه طوسی، الثاقب فی المناقب، ۱۴۱۹ق، ص۴۸۸–۴۸۹؛ قطب‌الدین راوندی، الخرائج و الجرائح، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۶۶۱-۶۶۲.</ref>


بر پایه روایتی که شیخ صدوق نقل کرده، برخی یاران امام رضا(ع) در میانه سفر تصمیم به ترور رجاء می‌گیرند که امام با عبارت «َأَ تُرِيدُ أَنْ تَقْتُلَ نَفْساً مُؤْمِنَةً بِنَفْسٍ كَافِرَةٍ» آنها را از این کار منع کرد<ref> شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا(ع)، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۲۰۵-۲۰۶.</ref> مهدی لاجوردی مصحح کتاب [[عیون اخبار الرضا]] گفته است که از عبارت مذکور، مدح رجاء برداشت می‌شود.<ref> شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۲۰۵، پاورقی ش۲.</ref>
بر پایه روایتی که [[شیخ صدوق]] نقل کرده، برخی یاران امام رضا(ع) در میانه سفر تصمیم به ترور رجاء گرفتند که امام با عبارت «َأَ تُرِيدُ أَنْ تَقْتُلَ نَفْساً مُؤْمِنَةً بِنَفْسٍ كَافِرَةٍ» آنها را از این کار منع کرد<ref> شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا(ع)، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۲۰۵-۲۰۶.</ref> مهدی لاجوردی مصحح کتاب [[عیون اخبار الرضا]] گفته است که از عبارت مذکور، مدح رجاء برداشت می‌شود.<ref> شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۲۰۵، پاورقی ش۲.</ref>


در برخی از منابع، مأمور همراهی امام هشتم [[عیسی بن یزید جلودی]] دانسته شده است<ref> ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، بیروت، ص۴۵۴؛ مفید، الإرشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۵۹؛ فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۲۲۴.</ref> البته چنانکه در [[شرح الاخبار فی فضائل الائمة الاطهار (کتاب)|شرح الاخبار]] آمده مأمور همراه حضرت رضا(ع) از مدینه تا [[فارس]] جلودی بود و از فارس تا مرو، رجاء مسئولیت همراهی امام را به عهده گرفت.<ref> قاضی نعمان، شرح الأخبار، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۳۳۹-۳۴۰.</ref>
در برخی از منابع، مأمور همراهی امام هشتم [[عیسی بن یزید جلودی]] دانسته شده است<ref> ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، بیروت، ص۴۵۴؛ مفید، الإرشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۵۹؛ فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۲۲۴.</ref> البته چنانکه در [[شرح الاخبار فی فضائل الائمة الاطهار (کتاب)|شرح الاخبار]] آمده مأمور همراه حضرت رضا(ع) از مدینه تا [[فارس]] جلودی بود و از فارس تا مرو، رجاء مسئولیت همراهی امام را به عهده گرفت.<ref> قاضی نعمان، شرح الأخبار، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۳۳۹-۳۴۰.</ref>