پرش به محتوا

رجاء بن ابی‌ضحاک: تفاوت میان نسخه‌ها

۲۱۱ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۳ ژانویهٔ ۲۰۲۱
جز
تمیزکاری
جز (اصلاح عبارت)
جز (تمیزکاری)
خط ۵۴: خط ۵۴:


==معرفی اجمالی==
==معرفی اجمالی==
رجاء بن ابی‌ضحاک از دولت‌مردان [[عباسیان|عباسی]] است که در زمان [[مأمون]]، [[معتصم]] و [[واثق]] مسئولیت‌هایی را عهده‌دار بود. رجاء از اهالی جرجریا (منطقه‌ای میان واسط و بغداد بوده که از میان رفته است.<ref>حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۲، ص۱۲۳؛ قزوینی، آثار البلاد و اخبار العباد، ۱۳۷۳ش، ص۳۵۱.</ref>) بود<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۸، ص۱۲۲؛ صفدی، الوافی بالوفیات، ۱۴۱۱ق، ج۱۴، ص۱۰۴.</ref> و با [[فضل بن سهل]] وزیر مأمون خویشاوند بوده است.<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بیروت، ج۲، ص۴۴۸، ۴۵۲؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۵۴۰؛ ابن رسته، الأعلاق النفیسة، ۱۸۹۲م، ص۳۰۷.</ref> وی با محمد بن جعفر ملقب به [[محمد دیباج|دیباج]] درگیری‌هایی داشته است.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۵۳۹–۵۴۰.</ref>  
رجاء بن ابی‌ضحاک از دولت‌مردان [[عباسیان|عباسی]] است که در زمان [[مأمون]]، [[معتصم]] و [[واثق]] مسئولیت‌هایی را عهده‌دار بود. رجاء از اهالی جرجریا (منطقه‌ای میان واسط و بغداد بوده که از میان رفته است.<ref>حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۲، ص۱۲۳؛ قزوینی، آثار البلاد و اخبار العباد، ۱۳۷۳ش، ص۳۵۱.</ref>) بود<ref>ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۸، ص۱۲۲؛ صفدی، الوافی بالوفیات، ۱۴۱۱ق، ج۱۴، ص۱۰۴.</ref> و با [[فضل بن سهل]] وزیر مأمون خویشاوند بوده است.<ref>یعقوبی، تاریخ یعقوبی، بیروت، ج۲، ص۴۴۸، ۴۵۲؛ طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۵۴۰؛ ابن رسته، الأعلاق النفیسة، ۱۸۹۲م، ص۳۰۷.</ref> او با محمد بن جعفر ملقب به [[محمد دیباج|دیباج]] درگیری‌هایی داشته است.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۸، ص۵۳۹–۵۴۰.</ref>  


از تاریخ تولد رجاء بن ابی‌ضحاک اطلاعاتی در دست نیست؛ اما تاریخ مرگ وی را سال ۲۲۶ق ذکر کرده‌اند.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۹، ص۱۱۱.</ref> وی پس از اختلافات و مشاجره‌هایی که با علی بن اسحاق مسئول تدارکات لشکر [[دمشق]] پیدا کرد، به دست او به قتل رسید.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۹، ص۱۱۱؛ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۸، ص۱۲۲–۱۲۴؛ صفدی، الوافی بالوفیات، ۱۴۱۱ق، ج۱۴، ص۱۰۴.</ref> بعدها پسرش حسن به مسئولیت‌هایی در حکومت عباسی رسید.<ref> ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۳، ص۸۴-۹۰؛ صفدی، الوافی بالوفیات، ۱۴۱۱ق، ج۱۲، ص۹-۱۱.</ref>
از تاریخ تولد رجاء بن ابی‌ضحاک اطلاعاتی در دست نیست؛ اما تاریخ مرگ وی را سال ۲۲۶ق ذکر کرده‌اند.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۹، ص۱۱۱.</ref> وی پس از اختلافات و مشاجره‌هایی که با علی بن اسحاق مسئول تدارکات لشکر [[دمشق]] پیدا کرد، به دست او به قتل رسید.<ref>طبری، تاریخ الامم و الملوک، ۱۳۸۷ق، ج۹، ص۱۱۱؛ ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۸، ص۱۲۲–۱۲۴؛ صفدی، الوافی بالوفیات، ۱۴۱۱ق، ج۱۴، ص۱۰۴.</ref> بعدها پسرش حسن به مسئولیت‌هایی در حکومت عباسی رسید.<ref> ابن عساکر، تاریخ مدینة دمشق، ۱۴۱۵ق، ج۱۳، ص۸۴-۹۰؛ صفدی، الوافی بالوفیات، ۱۴۱۱ق، ج۱۲، ص۹-۱۱.</ref>
خط ۶۳: خط ۶۳:
وی در طول سفر، رفتارهای امام رضا(ع) را زیر نظر گرفت و گزارشی را در این زمینه به مأمون داد؛ گزارش وی از [[عبادت]] امام در سفر<ref> خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۱۹، ص۱۳۸.</ref> در منابع روایی شیعی انعکاس یافته است.<ref>شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا(ع)، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۱۸۰-۱۸۳؛ حر عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۵۵-۵۶.</ref> بر پایه آنچه که از [[ابوهاشم جعفری]] نقل شده هنگامی که در اهواز که [[کرامت|کراماتی]] از امام رضا(ع) صادر شد، رجاء دستور داد که امام و همراهانش را به سرعت از منطقه حرکت دهند تا مردم متوجه او نشوند.<ref> ابن حمزه طوسی، الثاقب فی المناقب، ۱۴۱۹ق، ص۴۸۸–۴۸۹؛ قطب‌الدین راوندی، الخرائج و الجرائح، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۶۶۱-۶۶۲.</ref>
وی در طول سفر، رفتارهای امام رضا(ع) را زیر نظر گرفت و گزارشی را در این زمینه به مأمون داد؛ گزارش وی از [[عبادت]] امام در سفر<ref> خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، ۱۴۱۷ق، ج۱۹، ص۱۳۸.</ref> در منابع روایی شیعی انعکاس یافته است.<ref>شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا(ع)، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۱۸۰-۱۸۳؛ حر عاملی، وسائل الشیعة، ۱۴۰۹ق، ج۴، ص۵۵-۵۶.</ref> بر پایه آنچه که از [[ابوهاشم جعفری]] نقل شده هنگامی که در اهواز که [[کرامت|کراماتی]] از امام رضا(ع) صادر شد، رجاء دستور داد که امام و همراهانش را به سرعت از منطقه حرکت دهند تا مردم متوجه او نشوند.<ref> ابن حمزه طوسی، الثاقب فی المناقب، ۱۴۱۹ق، ص۴۸۸–۴۸۹؛ قطب‌الدین راوندی، الخرائج و الجرائح، ۱۴۰۹ق، ج۲، ص۶۶۱-۶۶۲.</ref>


بر پایه روایتی که شیخ صدوق نقل کرده، برخی یاران امام رضا(ع) در میانه سفر تصمیم به ترور رجاء می‌گیرند که امام با عبارت «َ أَ تُرِيدُ أَنْ تَقْتُلَ نَفْساً مُؤْمِنَةً بِنَفْسٍ كَافِرَةٍ» آنها را از این کار منع کرد<ref> شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا(ع)، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۲۰۵-۲۰۶.</ref> مهدی لاجوردی مصحح کتاب عیون اخبار الرضا گفته است که از عبارت مذکور مدح رجاء برداشت می‌شود.<ref> شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۲۰۵، پاورقی ش۲.</ref>
بر پایه روایتی که شیخ صدوق نقل کرده، برخی یاران امام رضا(ع) در میانه سفر تصمیم به ترور رجاء می‌گیرند که امام با عبارت «َأَ تُرِيدُ أَنْ تَقْتُلَ نَفْساً مُؤْمِنَةً بِنَفْسٍ كَافِرَةٍ» آنها را از این کار منع کرد<ref> شیخ صدوق، عیون أخبار الرضا(ع)، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۲۰۵-۲۰۶.</ref> مهدی لاجوردی مصحح کتاب [[عیون اخبار الرضا]] گفته است که از عبارت مذکور، مدح رجاء برداشت می‌شود.<ref> شیخ صدوق، عیون اخبار الرضا، ۱۳۷۸ق، ج۲، ص۲۰۵، پاورقی ش۲.</ref>


پاره‌ای از منابع، مأمور همراهی امام را [[عیسی بن یزید جلودی]] دانسته‌اند<ref> ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، بیروت، ص۴۵۴؛ مفید، الإرشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۵۹؛ فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۲۲۴.</ref> برخی در جمع این دو گزارش، گفته‌اند که مأمور همراه امام از مدینه تا [[فارس]] جلودی بود و از فارس تا مرو، رجاء مسئولیت همراهی امام را به عهده گرفت.<ref> قاضی نعمان، شرح الأخبار، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۳۳۹-۳۴۰.</ref>
پاره‌ای از منابع، مأمور همراهی امام را [[عیسی بن یزید جلودی]] دانسته‌اند<ref> ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، بیروت، ص۴۵۴؛ مفید، الإرشاد، ۱۴۱۳ق، ج۲، ص۲۵۹؛ فتال نیشابوری، روضة الواعظین، ۱۳۷۵ش، ج۱، ص۲۲۴.</ref> برخی در جمع این دو گزارش، گفته‌اند که مأمور همراه امام از مدینه تا [[فارس]] جلودی بود و از فارس تا مرو، رجاء مسئولیت همراهی امام را به عهده گرفت.<ref> قاضی نعمان، شرح الأخبار، ۱۴۰۹ق، ج۳، ص۳۳۹-۳۴۰.</ref>
خط ۱۲۳: خط ۱۲۳:


[[en:Raja' b. Abi Dahhak]]
[[en:Raja' b. Abi Dahhak]]
[[Category:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]]
[[Category:راویان از امام رضا]]
[[Category:معاصران امام رضا]]
[[Category:مقاله‌های نسبتا کامل]]


[[رده:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]]
[[رده:مقاله‌های با درجه اهمیت ج]]