فقیر: تفاوت میان نسخه‌ها

'''فقیر''' یا [[مسکین]] از نگاه فقهی به کسی گفته می‎شود که خرج سال خود و خانوادۀ خود را نمی‎تواند برآورده کند. این واژه در ادبیات [[قرآن]] و [[روایات]] و منابع اخلاقی و عرفانی تعریف‎های متفاوتی دارد.

در تقسیم بندی کسانی که استحقاق [[زکات]] را دارند دو واژه فقیر و مسکین با هم تعریف شده‌اند؛ اما بین این دو تفاوت وجود دارد.

 

از نظر برخی فقها فقیری که از نسل [[هاشم بن عبد مناف|هاشم]] جد [[پیامبر(ص)|پیامبر]] باشد، نمی‎تواند از غیر سید زکات واجب دریافت کند.

فقیر و مسکین که در [[فقه]] از جمله مستحق‎های دریافت [[زکات]] دانسته شده، کسی است که در برآوردن مخارج سالیانه خود و خانواده‌اش ناتوان است.<ref>یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۲۰ق، ج۴، ص۹۹؛ خوئی، منهاج الصالحین، موسسه اسلامی خوئی، ج۱، ص۳۰۹؛ خمینی، تحریر الوسیلة، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۳۵۲.</ref>

واژه فقیر در بیشتر آیات [[قرآن]] به نیازمند مالی اشاره دارد<ref>نگاه کنید به:سوره بقره، آیه۲۷۱؛ سوره نساء، آیه۶؛ سوره توبه، آیه۶۰.</ref> اما در دو [[سوره فاطر]] و [[سوره محمد|محمد]] که در رابطه با [[خدا]] مطرح است اشاره به رابطه تکوینی انسان دارد.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۸، ص۲۲۰.</ref>

واژه فقیر در منابع [[اخلاق|اخلاقی]] و [[عرفان|عرفانی]] نیز به کسی گفته شده است که با انتخاب خود دست از دنیا کشیده است.<ref> نراقی، معراج السعاده، ۱۳۷۸ش، ص۳۸۹.</ref> برخی نیز درخواست از مردم را همان فقر مذموم در روایات می‎دانند و احتیاج به خدا را همان فقر با افتخار می‎دانند که [[پیامبر(ص)]] به آن اشاره داشته است.<ref>شبر، اخلاق، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۳۰۸.</ref> فقیر در منابع [[تصوف|صوفیه]] به کسی گفته می‌شود که به هیچ چیز محتاج نشود.<ref>گوهرین، شرح اصطلاحات تصوف، ۱۳۶۸ش، ج۸، ص۳۳۶.</ref>

نیازمند و فقیری که از نسل [[هاشم بن عبد مناف|هاشم]] جد [[پیامبر(ص)]] باشد نمی‎تواند از غیر هاشمی زکات واجب دریافت کند.<ref>طباطبائی یزدی، العروة الوثقی، ۱۴۲۰ق، ج۴، ص۱۳۶؛ خمینی، تحریر الوسیلة، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۳۵۹.</ref>