آیه بر: تفاوت میان نسخه‌ها

واژه «بِرّ» معانی مختلفی دارد از جمله [[ایمان]]، خیر،‌ احسان، لطف، صدق، [[تقوا]] و هر فعلی که مورد رضایت باشد. برخی نیز آن را اسم جامع همه [[عبادات]] و اعمال خیری که انسان را به خداوند نزدیک می‌کند، دانسته‌اند.<ref>ابن معصوم مدنی، الطراز الأول و الكناز لما عليه من لغة العرب المعول، ۱۴۲۶ق، ج۷، ص۷۶.</ref> [[مکارم شیرازی]] نیز معتقد است «بِرّ» جنبه وصفی دارد و به معنای نیکوکار است، از نظر او معنای اصلی این کلمه بیابان و مکان وسیع است که به واسطه وسعت و گستردگی روحی نیکوکاران به آنها گفته می‌شود.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۱، ص۵۹۸.</ref>

مفسرین برای معنای «بِرّ» در این آیه چندین قول نقل کرده‌اند؛<ref name=":2">نگاه کنید به: طبری، جامع‌البیان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۲ق، ج۲،‌ ص۵۵؛ طبرسی، مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص ۴۷۵.</ref> برخی معتقدند که منظور از آن در اینجا فقط [[نماز]] است،<ref name=":0" /> برخی دیگر علاوه بر نماز همه عبادات شرعیه‌ای که خداوند به آنها امر کرده‌ است را نیز در معنای «بِرّ» داخل دانسته‌اند<ref>طبرسی، مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن، تهران، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص ۴۷۵؛</ref> و گروهی نیز آن را به معنای نماز [[یهودیان]] به سمت مغرب و [[مسیحیان]] به سمت مشرق دانسته‌اند.<ref name=":2" /> دلیل این معنای «بِرّ» خطاب های توبیخ آمیز آیات قبلی به یهودیان و مسیحیان دانسته‌ شده است.<ref name=":1">طبری، جامع‌البیان فی تفسیر القرآن، ۱۴۱۲ق، ج۲،‌ ص۵۶.</ref>

تفسیر محتوای بخش اول آیه به تعیین معنای «بِرّ» وابسته‌ است، بر این اساس برخی با توجه به اینکه «بر» را به معنای نماز دانسته‌اند، عنوان کرده‌اند که معنای این بخش از آیه این است که نیکی این نیست که فقط نماز بخوانی و عمل نکنی.<ref name=":0" /> برخی دیگر عنوان کرده‌اند که معنای آیه این است که نیکی فقط نماز خواندن و انجام عبادت‌های شرعیه نیست.<ref>طبرسی، مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن، ۱۳۷۲ش، ج۱، ص ۴۷۵؛ طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، ج۲، ص۹۵.</ref> آنهایی که معتقد بودند واژه «بِرّ» به نماز یهودیان و مسیحیان اشاره دارد نیز مفهوم آیه را توبیخی در مورد تلاش آنها برای اثبات لزوم توجه به [[بیت المقدس]]، عنوان کرده‌اند. <ref>فخر رازی،‌ مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۵، ص۲۱۱.</ref> برخی دیگر عنوان کرده‌‌اند که بعد از مشاجره [[مسلمانان]] و اهل کتاب این آیه نازل شد، بنابراین مخاطبش مسلمانان و [[اهل‌ کتاب|اهل کتاب‌]]<nowiki/>اند و مفهوم آن نیز اشاره به این دارد که نیکویی تنها در مساله [[قبله]] و جهت عبادت نیست.<ref>قمی کاشانی، منهج‌الصادقین،‌ ۱۳۳۰ش، ج۱، ص۳۷۰.</ref>