کاربر ناشناس
رساله توضیح‌المسائل: تفاوت میان نسخه‌ها
←تاریخچه: گسترش مقاله
imported>Naimi (←ابواب: تغییر تیتر) |
imported>Naimi (←تاریخچه: گسترش مقاله) |
||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
==تاریخچه== | ==تاریخچه== | ||
در دوران حضور [[امامان شیعه|امامان]](ع) مجموعه‌هاى [[فقه|فقهى]] شامل بیان [[حدیث|احاديث]] مرتبط با ذكر سندهای آن بود. در عصر [[غیبت کبری]] تا دوره [[شیخ طوسی]]، مجموعه‌هاى جديد فقهى با همان محتواى حديثى، امّا بدون ذكر اسناد نگارش يافتند آثاری مانند [[المقنع]] و [[الهدایة]] تالیف [[شیخ صدوق]] و نیز کتاب [[النهایة فی مجرد الفقه و الفتاوی]] اثر شیخ طوسی از جمله این آثار هستند.<ref>فرهنگ فقه فارسی، ذیل واژه رساله عملیه، ج۴، ص۹۵.</ref> | |||
در دوران شيخ طوسى، مجموعه‌هاى فقهى با سبكى جديد به جامعه شيعى عرضه شد. در اين رويكرد، مضامين و عباراتى كه خود فقيه بر مى‌گزيد و مشتمل بر فروعى بود كه نصّ خاصى درباره آنها وجود نداشت، جايگزين متون حديثى شد. | |||
پیش از تدوین رساله‌های عملیه، مجتهدین نظریات فقهی خود را در قالب کتاب‌های علمی و فنی و یا در ضمن پرسش و پاسخ بیان می کردند.<ref> جناتی، ادوار فقه، ۱۳۷۴ش، ص۲۳۳.</ref> در عصر [[صفویه]] علمای [[حوزه علمیه اصفهان]]، فارسی نویسی را برای فهم بهتر احکام، لازم دانستند. نخستین بار [[شیخ بهائی]] (درگذشته ۱۰۳۱ق) رساله‌ای با عنوان [[جامع عباسی]] به فارسی ساده تألیف کرد که اقدامی در جهت فهم بهتر مردم و اجرای آسان [[احکام]] [[شیعه]] بود. نگارش جامع عباسی توسط بهایی ناتمام ماند و شاگرد وی [[نظام الدین محمد ساوجی]] (درگذشته ۱۰۳۸) در ۱۰۳۲ آن را کامل کرد.<ref>یزدانی، «مروری بر رساله‌های عملیه (۲)»، ص۲۸۸-۲۸۹.</ref> [[سید ابوالحسن اصفهانی]] (درگذشته ۱۳۶۵ق) نیز رساله عملیه‌ای به زبان فارسی با نام [[ذخیرة الصالحین (کتاب)|ذخیرة الصالحین]] منتشر کرد.<ref> آقا بزرگ تهرانی، الذریعة، ۱۴۰۸ق، ج۱۰، ص۱۶.</ref> | پیش از تدوین رساله‌های عملیه، مجتهدین نظریات فقهی خود را در قالب کتاب‌های علمی و فنی و یا در ضمن پرسش و پاسخ بیان می کردند.<ref> جناتی، ادوار فقه، ۱۳۷۴ش، ص۲۳۳.</ref> در عصر [[صفویه]] علمای [[حوزه علمیه اصفهان]]، فارسی نویسی را برای فهم بهتر احکام، لازم دانستند. نخستین بار [[شیخ بهائی]] (درگذشته ۱۰۳۱ق) رساله‌ای با عنوان [[جامع عباسی]] به فارسی ساده تألیف کرد که اقدامی در جهت فهم بهتر مردم و اجرای آسان [[احکام]] [[شیعه]] بود. نگارش جامع عباسی توسط بهایی ناتمام ماند و شاگرد وی [[نظام الدین محمد ساوجی]] (درگذشته ۱۰۳۸) در ۱۰۳۲ آن را کامل کرد.<ref>یزدانی، «مروری بر رساله‌های عملیه (۲)»، ص۲۸۸-۲۸۹.</ref> [[سید ابوالحسن اصفهانی]] (درگذشته ۱۳۶۵ق) نیز رساله عملیه‌ای به زبان فارسی با نام [[ذخیرة الصالحین (کتاب)|ذخیرة الصالحین]] منتشر کرد.<ref> آقا بزرگ تهرانی، الذریعة، ۱۴۰۸ق، ج۱۰، ص۱۶.</ref> | ||
| خط ۱۲: | خط ۱۵: | ||
پس از درگذشت آیت‌الله بروجردی (۱۳۸۰ق) مراجع تقلید در [[ایران]] و سایر کشورها رساله‌های عملیه خود را مطابق با رساله او تنظیم کرده و در رساله‌های عملیه خود شکل و ساختار آن را پی گرفتند.<ref>جناتی، ادوار فقه، ۱۳۷۴ش، ص۲۷۳.</ref> برخی از علما مانند [[سید محسن حکیم]] [[سید محمود شاهرودی]] شیخ [[منصور دزفولی]] و [[سید محمدهادی حسینی میلانی|سیدهادی میلانی]] نیز بر این کتاب حاشیه نوشتند.<ref> جناتی، ادوار فقه، ۱۳۷۴ش، ص۲۷۳.</ref> | پس از درگذشت آیت‌الله بروجردی (۱۳۸۰ق) مراجع تقلید در [[ایران]] و سایر کشورها رساله‌های عملیه خود را مطابق با رساله او تنظیم کرده و در رساله‌های عملیه خود شکل و ساختار آن را پی گرفتند.<ref>جناتی، ادوار فقه، ۱۳۷۴ش، ص۲۷۳.</ref> برخی از علما مانند [[سید محسن حکیم]] [[سید محمود شاهرودی]] شیخ [[منصور دزفولی]] و [[سید محمدهادی حسینی میلانی|سیدهادی میلانی]] نیز بر این کتاب حاشیه نوشتند.<ref> جناتی، ادوار فقه، ۱۳۷۴ش، ص۲۷۳.</ref> | ||
==فهرست مطالب== | ==فهرست مطالب== | ||
در برخی رساله‌ها همه [[ابواب فقه]]([[طهارت]] تا [[دیات]]) و در برخی از آنها فقط ابواب [[عبادات]] گرد آمده است و در برخی تنها یک مسئله فقهی آمده است.<ref> جناتی، ادوار فقه، ۱۳۷۴ش، ص۲۸۴.</ref> | در برخی رساله‌ها همه [[ابواب فقه]]([[طهارت]] تا [[دیات]]) و در برخی از آنها فقط ابواب [[عبادات]] گرد آمده است و در برخی تنها یک مسئله فقهی آمده است.<ref> جناتی، ادوار فقه، ۱۳۷۴ش، ص۲۸۴.</ref> | ||