عزیر (پیامبر): تفاوت میان نسخه‌ها

'''عُزَیر''' از [[نبوت|پیامبران]] قوم [[بنی‌اسرائیل]]. وی به امر [[خدا]] در سن جوانی از دنیا رفت و پس از صدسال زنده شد. نام وی یک بار در [[قرآن]] تصریح شده است. اما در جای دیگر قرآن نیز به وی اشاره‌ای شده است. در دوره وی [[بخت النصر]] پادشاه بابل، [[بیت المقدس]] محل سکونت بنی‌اسرائیل را ویران کرد و آنان را به [[بابل (عراق)|بابِل]] به اسارت برد. در [[یهودیت]] عزیر احیا کننده [[تورات]] معرفی شده است.

عزیر از نسل [[هارون]] برادر موسی(ع) است.<ref>ابن‌کثیر، البدایة و النهایة، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۳.</ref> او و برادر دوقلویش عزیز از پدر و مادری که ساکن در [[بیت المقدس]] بودند به دنیا آمدند.<ref>طبری، محمدبن جریر، ۱۳۵۶ش، ج۱، ص۱۶۴؛ ظهوربرزگر، «داستان قرآنی؛ عزیر پیامبر»، ص۲۶ و ۲۷.</ref> در برخی منابع به ارمیا از وی یاد می‌شود.<ref>دائره المعارف قرآن کریم، ۱۳۸۲ش، ج۲، ص۵۳۴.</ref> وی یکی از [[نبوت|پیامبران]] قوم [[بنی‌اسرائیل]] معرفی شده است.<ref>ابن کثیر، البدایة و النهایة، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۶؛ ابن‌‏خمیر، تنزیه الأنبیاء، ۱۴۲۰ق‏، ص۱۱۶.</ref> در [[قرآن]] یک مرتبه به نام عزیر تصریح شده است.<ref>سوره توبه، آیه ۶۰.</ref> برخی [[تفسیر قرآن|مفسران]] [[آیه]] ۲۵۹ سوره [[بقره]] را نیز درباره عزیر دانسته‌اند.<ref>زحیلی، التفسیر الوسیط، ۱۴۲۲ق، ج‏۱، ص۱۵۱.</ref> عزیر در دوران پادشاهی هخامنشیان می‌زیسته است. در زبان عبری و متون یهودی، عزرا خوانده می‌شود.<ref>عهدعتیق، کتاب عزرا، باب ۳، آیه۷.</ref>

بر اساس [[قرآن]] و برخی منابع تاریخی عزیر در سن جوانی به امر خدا [[روح]] از بدنش جدا شد و پس از صد سال زنده شد.<ref>ابن کثیر، البدایة و النهایة، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۴.</ref> زندگی او در این مرحله سی سال طول کشید.<ref>کلینی، الكافی، ۱۳۶۲ش، ج‏۸، ص۱۲۳</ref> این مسأله در جریان عبور عزیر از روستایی که ساکنان آن از دنیا رفته بودند اتفاق افتاد. عزیر با دیدن استخوان انسان‌های مرده با خود درباره چگونگی زنده‌شدن [[اموات|مردگان]] پرسید. به امر خدا او و مرکبش از دنیا رفتند و پس از صد سال زنده شدند. پس از زنده شدن عزیر از وی درباره مدت زمانی که بر او گذشت سؤال شد. عزیر تصور می‌کرد یک روز یا کمتر خوابیده است. به او گفته شد صد سال از جان دادنش گذشته است اما غذا و خوراکی که همراهش بود هنوز فاسد نشده است. سپس از سوی خدا به وی گفته شد به استخوان‌های مرکبش که همزمان با عزیر از دنیا رفته بود نگاه کند تا از چگونگی زنده‌شدن مردگان و [[معاد]] آگاه شود.<ref>ابن كثیر، البدایة و النهایة، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۴.</ref> او پس از این واقعه به توانا بودن خدا اقرار کرد. این ماجرا در سوره [[سوره بقره|بقره]] ذکر شده است.<ref>سوره بقره، آیه ۲۵۲.</ref>

زمانی که بیدار شد روانه شهر خود گشت. به سبب تغییراتی که در شهر به وجود آمده بود به دنبال منزل خود می‌گشت. پس از رسیدن به منزل خود، برای اطمینان، از زنی سالخورده و نابینا منزل خود را جویا شد. زن سالخورده که مدت زیادی بود کسی از او منزل عزیر را جویا نشده بود، با شنیدن نام عزیر گریه کرد و گفت این نخستین بار است که کسی منزل عزیر را جویا می‌شود. وی همانجایی که عزیر احتمال می‌‌داد را خانه عزیر معرفی کرد.<ref>ابن كثیر، البدایة و النهایة، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۵.</ref>

عزیر برای آنکه برای قوم [[بنی‌اسرائیل]] هویت خود را ثابت کند و نشان دهد همان عزیر ۱۰۰ سال پیش است که به فرمان خدا زنده شده است، به درخواست‌های بنی‌اسرائیل برای اثبات ادعای خود عمل کرد. وی به دنبال درخواست زنی نابینا که از وی طلب سلامتی کرده بود، برای او [[دعا]] کرد و چشمانش بینا شد.<ref>ابن كثیر، البدایة و النهایة، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۵.</ref>

فرزندان عزیر که سالخورده شده بودند برای آنکه اطمینان کنند این مرد جوان، همان پدرشان است از عزیر خواستند نشانه‌‌ای که روی کتف پدرشان بود را به وی نشان دهند. عزیر نشانه‌‌ای را که روی کتفش بود به آنان نشان داد.<ref>ابن كثیر، البدایة و النهایة، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۵.</ref> بنی‌اسرائیل که هنوز باور نمی‌کردند این فرد همان عزیر صدسال پیش است از وی خواستند [[تورات]] را که پس از سوزاندن [[بخت النصر]] به فراموشی سپرده شده بود برای قوم بنی‌اسرائیل بخواند. عزیر نیز تورات را از حفظ برای آنان قرائت کرد. عزیر همچنین محل دفن توراتی را که از سوی پدرش سروحا در روزگار بخت النصر در خاک مدفون بود را به بنی‌اسرائیل نشان داد. آنان پس از بیرون آوردن تورات، آن را با آنچه که عزیر از حفظ برای مردم قرائت کرده بود مقایسه کردند و اختلافی در آن ندیدند.<ref>مقدسی، آفرینش و تاریخ، ۱۳۷۴ش، ج۱، ص۴۸۰ و ۴۸۱.</ref> همین مسأله موجب شد که برخی از بنی‌اسرائیل عزیر را از باب تکریم و احترام، فرزند خدا بدانند.<ref>هاشمی بصری، الطبقات الکبری، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۲۱۶؛ مقدسی، آفرینش و تاریخ، ۱۳۷۴ش، ج۲، ص۵۷۹.</ref>

بر اساس برخی [[تفسیر|تفاسیر]] عزیر فردی بود که [[بنی‌اسرائیل]] را پس از حمله بخت النصر به [[بیت المقدس]]، اسارت و تبعید یهودیان به سرزمین [[بابل (عراق)|بابِل]]، پس از حدود صدسال به [[فلسطین]] بازگرداند. بخت النصر که در متون تاریخی، پادشاهی ظالم در بابل معرفی شده است به بیت المقدس حمله کرد. او علاوه بر تخریب معابد یهودیان در این شهر، سوزاندن تورات و کشتن بسیاری از بنی‌اسرائیل افراد باقی مانده را به اسارت گرفت و به بابل منتقل کرد. این دوره به اسارت بابلی مشهور است. عزیر پس از آنکه کورورش، بابل را فتح کرد، از وی خواست اجازه دهد [[یهودیان]] به بیت المقدس بازگردند.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش‏، ج‏۷، ص۳۶۲.</ref> در برخی منابع تنها به سرپرستی عزیر در بازگشت بنی‌اسرائیل به سرزمین بیت المقدس اشاره شده است.<ref>شبستری، عبدالحسین‏، اعلام القرآن، ۱۳۷۹ش،‏ ص۶۶۳.</ref>

عزیر را احیا کننده [[تورات]] فراموش شده معرفی کرده‌اند.<ref>ابن کثیر، البدایة و النهایة، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۵؛ ابن‌جوزی، المنتظم فی تاریخ الأمم و الملوک، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۴۱۲.</ref> تورات در جریان ویرانی شهر [[بیت المقدس]] از سوی [[بخت النصر]] به آتش کشیده شده بود و به فراموشی سپرده شد. عزیر که تورات را حفظ بود آن را احیا کرد. او تورات را برای مردم می‌خواند و گروهی آن را مکتوب می‌کردند.<ref>ابن کثیر دمشقی، البدایة و النهایة، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۴۵ و ۴۶؛ بلعمی، تاریخنامه طبری، ۱۳۷۸ش، ج۱، ص۴۶۸.</ref>

در جریان مناظره عالمی مسیحی با [[امام محمد باقر علیه السلام|امام باقر(ع)]] فرد نصرانی سؤالی را مطرح کرد که تصور می‌کرد امام از پاسخ آن ناتوان است. وی از امام باقر درباره دو برادر دوقلو که همزمان به دنیا آمدند و در یک زمان از دنیا رفتند اما یکی ۵۰ سال و دیگری ۱۵۰ سال عمر کرد سؤال کرد. امام پاسخ دادند: آن دو پسر، «عزیز» و «عُزَیر» بودند؛ آن دو در یک زمان متولّد شدند و سی سال زندگی کردند. پس از آن [[خدا]] «عُزیر» را قبض روح کرد و یک صد سال در صف مردگان بود، ولی «عزیز» همچنان در دنیا زندگی می‌کرد. پس از صد سال خدا «عُزیر» را زنده کرد، او را به دنیا برگرداند و بیست سال با برادرش «عزیز» زندگی کرد. سپس هر دو با هم در یک ساعت از دنیا رفتند. بر این اساس «عزیز» پنجاه سال عمر کرد ولی «عزیر» صد و پنجاه سال عمر نمود. عالم مسیحی با شنیدن پاسخ امام از علم وی متحیر ماند.<ref>کلینی، الكافی، ۱۳۶۲ش، ج‏۸، ص۱۲۳.</ref>

در دوره کنونی دو مکان به عزیر منسوب است. در شهر عیزریه در کرانه باختری رود اردن در کشور [[فلسطین]] قبری به وی منسوب است و در کنار آن [[مسجدی]] به نام عزیر قرار دارد.<ref>[http://www.grassrootsalquds.net/ar/community/%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%8A%D8%B2%D8%B1%D9%8A%D8%A9 «العزیریه».]</ref> همچنین در شهر عماره در استان میسان در جنوب کشور [[عراق]] بارگاهی منسوب به عزیر وجود دارد.<ref>[http://www.iraqstudents.ir/2016/07/31/میسان،-مرقد-النبی-عزیز/ «میسان، مرقد النبی العزیر».]</ref>

{{پانویس|2}}

{{‎‎‎‎‎‎‏‏‎‎منابع|2}}

* ابن کثیر دمشقی، أبو الفداء اسماعیل بن عمر، البدایة و النهایة، بیروت، دار الفکر، ۱۴۰۷ق.

* ابن‌‏خمیر، علی بن احمد، تنزیه الأنبیاء عما نسب الیهم حثالة الأغبیاء، محقق: محمد رضوان دایه، ‏دار الفکر، دمشق‏، چاپ دوم، ۱۴۲۰ق‏.

* آفرینش و تاریخ، مطهر بن طاهر مقدسی، ترجمه محمد رضا شفیعی كدكنی، تهران، آگه، چاپ اول، ۱۳۷۴ش.

* شبستری، عبدالحسین‏، اعلام القرآن، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، ‏قم،‏ چاپ اول، ۱۳۷۹ش.

* کلینی، الكافی، تهران، اسلامیة، چاپ دوم، ۱۳۶۲ش.

* مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، دارالکتب الإسلامیة، تهران‏، چاپ دهم، ۱۳۷۱ش‏.