پرش به محتوا

توسل به مردگان: تفاوت میان نسخه‌ها

۵۹۹ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۵ آوریل ۲۰۱۸
منبع یابی؛ ویرایش و اصلاح مطالب؛ اصلاح پاورقی و منابع
imported>M.r.seifi
(منبع یابی؛ ویرایش و اصلاح مطالب؛ اصلاح پاورقی و منابع)
خط ۱: خط ۱:
{{الگو:کتاب‌شناسی ناقص}}
'''تَوَسُّل به مردگان''' یا '''توسل به اَموات'''، واسطه قراردادن بزرگان دینی پس از مرگ آنان نزد خداوند برای برآورده شدن حاجت‌. توسل به مردگان از اعتقادات [[اسلام|مسلمانان]] به‌ویژه [[شیعیان]] است که بر مبنای پذیرش [[سماع موتی]] و [[حیات برزخی]] بنا شده است. در منابع شیعه و [[سنی]] مواردی از توسل اهل بیت  و برخی [[صحابه]] به [[پیامبر(ص)]] پس از وفات آن حضرت آمده است. [[وهابیت|وهابی‌ها]] و [[ابن تیمیه]] توسل به مردگان را نمی‌پذیرند.  
'''تَوَسُّل به مردگان''' یا '''توسل به اَموات'''، واسطه قراردادن بزرگان دینی پس از مرگ آنان نزد خداوند برای برآورده شدن حاجت‌. توسل به مردگان از اعتقادات [[اسلام|مسلمانان]] به‌ویژه [[شیعیان]] است که بر مبنای پذیرش [[سماع موتی]] و [[حیات برزخی]] بنا شده است. در منابع شیعه و [[سنی]] مواردی از توسل اهل بیت  و برخی [[صحابه]] به [[پیامبر(ص)]] پس از وفات آن حضرت آمده است. [[وهابیت|وهابی‌ها]] و [[ابن تیمیه]] توسل به مردگان را نمی‌پذیرند.  


خط ۱۵: خط ۱۴:


===سیره امامان شیعه===
===سیره امامان شیعه===
بر اساس برخی منابع، امامان شیعه پس از درگذشت پیامبر به او متوسل می‌شده‌اند. [[حضرت علی(ع)]]<ref>برای نمونه نگاه کنید به:‌ نهج البلاغه، حکمت ۳۵۳، ص۴۷۹.</ref> و [[امام حسین(ع)]] به پیامبر(ص)<ref>ابن اعثم کوفی، الفتوح، ج۵، ص۱۹.</ref> توسل کرده‌اند. [[امام سجاد(ع)]] نیز در توسل به [[چهارده معصوم]] بین زندگان و مردگان تفاوت نگذاشته است.<ref>الصحیفة السجادیة، ۱۴۱۱ق، ص۱۶۸.</ref>{{یادداشت| «إنا نتوسل إلیک بمحمد صلواتک علیه وآله رسولک، و بعلی وصیه، و فاطمة ابنته، و بالحسن والحسین، وعلی و محمد و جعفر و موسی و علی و محمد وعلی والحسن والحجة علیهم‌السلام أهل بیت الرحمة»(الصحیفة السجادیة، ۱۴۱۱ق، ص۱۶۸).}}
بر اساس برخی منابع، امامان شیعه پس از درگذشت پیامبر به او متوسل می‌شده‌اند. [[حضرت علی(ع)]]<ref>برای نمونه نگاه کنید به:‌ نهج البلاغه، حکمت ۳۵۳، ص۴۷۹.</ref> و [[امام حسین(ع)]] به پیامبر(ص)<ref>ابن اعثم کوفی، الفتوح، ۱۴۱۱ق، ج۵، ص۱۹.</ref> توسل کرده‌اند. [[امام سجاد(ع)]] نیز در توسل به [[چهارده معصوم]] بین زندگان و مردگان تفاوت نگذاشته است.<ref>مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۴، ص۲۸۵.</ref>{{یادداشت| «إنا نتوسل إلیک بمحمد صلواتک علیه وآله رسولک، و بعلی وصیه، و فاطمة ابنته، و بالحسن والحسین، وعلی و محمد و جعفر و موسی و علی و محمد وعلی والحسن والحجة علیهم‌السلام أهل بیت الرحمة»<small>(مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۸۴، ص۲۸۵.۱۶۸)</small>.}}


همچنین [[دعای مأثور|دعاهای مأثور]] از اهل بیت(ع) مانند [[دعای سریع الاجابه]]، نشان می‌دهد که توسل به بزرگان بعد از حیاتشان نیز مورد سفارش بوده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۵۸۳.</ref>
همچنین [[دعای مأثور|دعاهای مأثور]] از اهل بیت(ع) مانند [[دعای سریع الاجابه]]، نشان می‌دهد که توسل به بزرگان بعد از حیاتشان نیز مورد سفارش بوده است.<ref>کلینی، الکافی، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۵۸۳.</ref>
خط ۲۱: خط ۲۰:
===رفتار اصحاب===
===رفتار اصحاب===
در منابع روایی اهل سنت، گزارش‌هایی از توسل برخی صحابه و مسلمانان به پیامبر پس از درگذشت وی، نقل شده است. برخی از آنها عبارتند از:
در منابع روایی اهل سنت، گزارش‌هایی از توسل برخی صحابه و مسلمانان به پیامبر پس از درگذشت وی، نقل شده است. برخی از آنها عبارتند از:
* توسل [[عایشه]] برای برطرف شدن قحطی و خشکسالی به پیامبر(ص) و قبر وی.<ref>دارمی، سنن دارمی، ج۱، ص۲۲۷.</ref>  
* توسل [[عایشه]] برای برطرف شدن قحطی و خشکسالی به پیامبر(ص) و قبر وی.<ref>دارمی، سنن الدارمی، ۱۴۱۲ق، ج۱، ص۲۲۷.</ref>  
* توسل مردی در زمان [[خلافت]] [[عثمان بن عفان|عثمان]] با راهنمایی [[عثمان بن حنیف]] به پیامبر اکرم.<ref> سمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۴، ص۱۹۵.</ref> {{یادداشت|عثمان بن حنیف از او خواست که این گونه به پیامبر متوسل شود: اللّهمّ إنّی أسألک وأتوجّه إلیک بنبیک محمّد صلّی اللَّه علیه وسلّم نبی الرحمة، یا محمّد! إنّی أتوجّه بک إلی ربّی فتقضی لی حاجتی(طبرانی، المعجم الکبیر، ج۹، ص۳۰.)}}
* توسل مردی در زمان [[خلافت]] [[عثمان بن عفان|عثمان]] با راهنمایی [[عثمان بن حنیف]] به پیامبر اکرم.<ref> سمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۴، ص۱۹۵.</ref> {{یادداشت|عثمان بن حنیف از او خواست که این گونه به پیامبر متوسل شود: اللّهمّ إنّی أسألک وأتوجّه إلیک بنبیک محمّد صلّی اللَّه علیه وسلّم نبی الرحمة، یا محمّد! إنّی أتوجّه بک إلی ربّی فتقضی لی حاجتی. <small>(طبرانی، المعجم الکبیر، ۱۴۰۶ق، ج۹، ص۳۰.)</small>}}
* توسل [[بلال بن حارث]] برای طلب باران به پیامبر(ص).<ref> سمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۴، ص۱۹۵.</ref>
* توسل [[بلال بن حارث]] برای طلب باران به پیامبر(ص).<ref>سمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۴، ص۱۹۵.</ref>
* بنا بر گزارشی، [[مالک بن انس]] در گفتگویی با [[منصور دوانیقی]] چگونگی [[زیارت]] پیامبر(ص) و توسل به آن حضرت را به وی آموخته است.<ref>سمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۴، ص۱۹۵.</ref>
* بنا بر گزارشی، [[مالک بن انس]] در گفتگویی با [[منصور دوانیقی]] چگونگی [[زیارت]] پیامبر(ص) و توسل به آن حضرت را به وی آموخته است.<ref>سمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۴، ص۱۹۵.</ref>


خط ۳۰: خط ۲۹:


==دیدگاه وهابیان==
==دیدگاه وهابیان==
وهابیان توسل به مردگان را جایز و مشروع نمی‌دانند. [[ابن تیمیه]] بر این باور است که توسل به دعای پیامبر(ص) و صالحان، فقط در زمان حیات آنان صحیح است و توسل به آنان پس از مرگشان، [[شرک]] است.<ref>ابن تیمیه، مجموعةالفتاوی، شیخ عبدالرحمن بن قاسم، ج۱، ص۱۵۹.</ref>   
وهابیان توسل به مردگان را جایز و مشروع نمی‌دانند. [[ابن تیمیه]] بر این باور است که توسل به دعای پیامبر(ص) و صالحان، فقط در زمان حیات آنان صحیح است و توسل به آنان پس از مرگشان، [[شرک]] است.<ref>ابن تیمیه، مجموعةالفتاوی، ۱۴۱۶ق، ج۱، ص۱۵۹.</ref>   


=== پاسخ===
=== پاسخ===
از نظر موافقان توسل، میان توسل در حیات و ممات اولیاء الهی تفاوتی نیست. همان‌گونه که در زمان حیات پیامبر(ص) و دیگر اولیای خدا می‌توان از آنان خواست تا برای انسان [[دعا]] و [[استغفار]] کنند، پس از حیات آنان نیز می‌توان همین درخواست را داشت.<ref>رک، سمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۴، ص۱۹۷-۱۹۶.</ref> همچنین در این زمینه به آیه {{متن قرآن|وَلَوْ أنَّهُمْ إذْ ظَلَمُوا أنْفُسَهُمْ جَاءُوک فَاسْتَغْفَرُوا اللهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللهَ تَوَّاباً رَحیماً|.|سوره=[[سوره نساء|نساء]]|آیه=۶۴}} استناد شده که هم، زمان حیات پیامبر(ص) و هم پس از مرگ آن حضرت را در برمی‌گیرد.<ref>ر. ک. ابن تیمیه، مجموعةالفتاوی، شیخ عبدالرحمن بن قاسم، ج۱، ص۱۵۹.</ref>{{منبع بهتر}} سیره مسلمانان از جمله [[صحابه]] نشان می‌دهد که توسل به اموات امری جایز بوده است.<ref> نگاه کنید به: سمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۴، ص۱۹۷-۱۹۵.</ref>
از نظر موافقان توسل، میان توسل در حیات و ممات اولیاء الهی تفاوتی نیست. همان‌گونه که در زمان حیات پیامبر(ص) و دیگر اولیای خدا می‌توان از آنان خواست تا برای انسان [[دعا]] و [[استغفار]] کنند، پس از حیات آنان نیز می‌توان همین درخواست را داشت.<ref>رجوع کنید به: سمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۴، ص۱۹۷-۱۹۶.</ref> همچنین در این زمینه به آیه {{متن قرآن|وَلَوْ أنَّهُمْ إذْ ظَلَمُوا أنْفُسَهُمْ جَاءُوک فَاسْتَغْفَرُوا اللهَ وَاسْتَغْفَرَ لَهُمُ الرَّسُولُ لَوَجَدُوا اللهَ تَوَّاباً رَحیماً|.|سوره=[[سوره نساء|نساء]]|آیه=۶۴}} استناد شده که هم، زمان حیات پیامبر(ص) و هم پس از مرگ آن حضرت را در برمی‌گیرد.<ref>ر. ک. ابن تیمیه، مجموعةالفتاوی، شیخ عبدالرحمن بن قاسم، ج۱، ص۱۵۹.</ref>{{منبع بهتر}} سیره مسلمانان از جمله [[صحابه]] نشان می‌دهد که توسل به اموات امری جایز بوده است.<ref> نگاه کنید به: سمهودی، وفاء الوفاء، ۲۰۰۶م، ج۴، ص۱۹۷-۱۹۵.</ref>


==جستارهای وابسته==
==جستارهای وابسته==
خط ۴۷: خط ۴۶:
== منابع==
== منابع==
{{منابع}}
{{منابع}}
* بغدادی، خطیب، تاریخ بغداد، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۷ق.
* ابن اعثم کوفی، الفتوح، بیروت، دار الأضواء، چاپ اول، ۱۴۱۱ق.
* ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم، مجموعة الفتاوی، المدینة النبویة، مجمع الملک فهد، لطباعة المصحف الشریف، ۱۴۱۶ق.
* ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم، مجموعةالفتاوی، الطبعة: شیخ عبدالرحمن بن قاسم.
* خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۱۷ق.
* دارمی، عبدالله بن عبدالرحمن، سنن الدارمی، تحقیق حسین سلیم اسد الدارانی، المملکة العربیة السعودیة، دار المغنی للنشر و التوزیع، چاپ اول، ۱۴۱۲ق.
* سمهودی، علی بن احمد، وفاء الوفاء باخبار دارالمصطفی، بیروت، درالکتب العلمیه، ۲۰۰۶م.
* سمهودی، علی بن احمد، وفاء الوفاء باخبار دارالمصطفی، بیروت، درالکتب العلمیه، ۲۰۰۶م.
* سیوطی، جلال الدین، الدرالمنثور فی تفسیر المأثور، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، ۱۴۰۴ق.
* شوشتری، قاضی نورالله، احقاق الحق و ازهاق الباطل، تعلیقه: آیت الله مرعشی، قم، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، ۱۴۰۹ق.
* سیوطی، جلال الدین،  الدرالمنثور فی تفسیر المأثور، دارالکتب العراقیه، ۱۳۷۷ق.
* طبرانی، سلیمان بن احمد، المعجم الکبیر، تحقیق حمدی بن عبدالمجید السلفی، قاهره،‌ مکتبة ابن تیمیة، چاپ دوم،‌ ۱۴۰۶ق.
* کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، انتشارات اسلامیه، ۱۳۶۲ش.
* کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، انتشارات اسلامیه، ۱۳۶۲ش.
* ابن تیمیه، احمد بن عبدالحلیم، مجموعةالفتاوی، الطبعة: شیخ عبدالرحمن بن قاسم.
* مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چاپ سوم، ۱۴۰۳ق.
* الصحیفة السجادیه، قم، مؤسسة الامام المهدی(ع)، ۱۴۱۱ق.
* شوشتری، قاضی نورالله، احقاق الحق و ازهاق الباطل، تعلیقه: آیت الله مرعشی، قم، مکتبة آیة الله المرعشی النجفی، ۱۴۰۹ق.
* نووی، محیی الدین بن شرف، المجموع شرح المهذَّب، بیروت، دار الفکر، ۱۴۲۱ق.
* مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهل و یکم، ۱۳۸۰ش.
* مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهل و یکم، ۱۳۸۰ش.
* نهج البلاغه، تحقیق عزیز الله عطاردی، تهران، بنیاد نهج البلاغه، ۱۴۱۳ق.
* نهج البلاغه، تحقیق عزیز الله عطاردی، تهران، بنیاد نهج البلاغه، ۱۴۱۳ق.
* نووی، محیی الدین بن شرف، المجموع شرح المهذَّب، بیروت، دار الفکر، ۱۴۲۱ق.
{{پایان}}
{{پایان}}


کاربر ناشناس