۱۷٬۲۲۳
ویرایش
نیمه شعبان: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
تمیزکاری
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (←جشن‌های نیمه شعبان: تمیزکاری) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (تمیزکاری) |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
جشن نیمه شعبان از جشن‌های بزرگ شیعیان است که به مناسبت میلاد امام مهدی(عج) جهان برگزار می‌شود. در ایران، [[مسجد جمکران]] و در [[عراق]]، [[کربلا]] محل تجمع شیعیان در نیمه شعبان است. روز نیمه شعبان در تقویم رسمی ایران تعطیل رسمی است و [[روز جهانی مستضعفان]] نام گرفته است. | جشن نیمه شعبان از جشن‌های بزرگ شیعیان است که به مناسبت میلاد امام مهدی(عج) جهان برگزار می‌شود. در ایران، [[مسجد جمکران]] و در [[عراق]]، [[کربلا]] محل تجمع شیعیان در نیمه شعبان است. روز نیمه شعبان در تقویم رسمی ایران تعطیل رسمی است و [[روز جهانی مستضعفان]] نام گرفته است. | ||
== | ==فضیلت== | ||
روایات نقل شده از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اکرم(ص)]] و [[امامان شیعه]] بر اهمیت شب‌زنده‌داری و عبادت در شب نیمه شعبان تأکید دارد؛ از جمله در روایتی آمده است: [[جبرئیل]] در شب نیمه شعبان پیامبر را از خواب بیدار کرد و به برپایی [[نماز]]، قرائت [[قرآن]]، [[دعا]] و [[استغفار]] در این شب سفارش نمود.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق ج ۹۸، ص۴۱۳.</ref> در روایتی دیگر، یکی از [[همسران پیامبر]] از عبادت خاص و [[سجده|سجدههای]] طولانی و متعدد پیامبر در شب نیمه شعبان خبر داده است.<ref>سید بن طاووس، اقبال الأعمال، ۱۴۱۸ق، ص۲۱۷-۲۱۶.</ref> در احادیثی از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] و [[امام صادق(ع)]] نیز بر عبادت و انجام اعمال خاص شب نیمه شعبان تأکید شده است.<ref>سید بن طاووس، اقبال الأعمال، ۱۴۱۸ق، ص۵۴۰؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۴، ص۸۴، ۸۵.</ref> | در برخی روایات شب نیمه شعبان برترین شب‌ها پس از [[شب قدر]]معرفی شده است.<ref>سید بن طاووس ص۲۰۹؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۴، ص۸۵.</ref> روایات نقل شده از [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اکرم(ص)]] و [[امامان شیعه]] بر اهمیت شب‌زنده‌داری و عبادت در شب نیمه شعبان تأکید دارد؛ از جمله در روایتی آمده است: [[جبرئیل]] در شب نیمه شعبان پیامبر را از خواب بیدار کرد و به برپایی [[نماز]]، قرائت [[قرآن]]، [[دعا]] و [[استغفار]] در این شب سفارش نمود.<ref>مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق ج ۹۸، ص۴۱۳.</ref> در روایتی دیگر، یکی از [[همسران پیامبر]] از عبادت خاص و [[سجده|سجدههای]] طولانی و متعدد پیامبر در شب نیمه شعبان خبر داده است.<ref>سید بن طاووس، اقبال الأعمال، ۱۴۱۸ق، ص۲۱۷-۲۱۶.</ref> در احادیثی از [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]] و [[امام صادق(ع)]] نیز بر عبادت و انجام اعمال خاص شب نیمه شعبان تأکید شده است.<ref>سید بن طاووس، اقبال الأعمال، ۱۴۱۸ق، ص۵۴۰؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۴، ص۸۴، ۸۵.</ref> | ||
روایات متعددی در اهمیت و فضیلت شب و روز نیمه شعبان وجود دارد. بخشی از فضیلتهای این شب در ذیل آمده است: | روایات متعددی در اهمیت و فضیلت شب و روز نیمه شعبان وجود دارد. بخشی از فضیلتهای این شب در ذیل آمده است: | ||
* گشایش درهای خشنودی، بخشش، روزی و نیکی در شب نیمه شعبان؛<ref>سید بن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۴۱۸ق، ص۲۱۲؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۸، ص۴۱۳.</ref> | * گشایش درهای خشنودی، بخشش، روزی و نیکی در شب نیمه شعبان؛<ref>سید بن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۴۱۸ق، ص۲۱۲؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۸، ص۴۱۳.</ref> | ||
* تقسیم روزی و ثبت شدن زمان مرگ انسان؛<ref>سید بن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۴۱۸ق، ص۲۱۲؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۸، ص۴۱۳.</ref> | * تقسیم روزی و ثبت شدن زمان مرگ انسان؛<ref>سید بن طاووس، اقبال الاعمال، ۱۴۱۸ق، ص۲۱۲؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۸، ص۴۱۳.</ref> | ||
* بخشیدن همه انسانها غیر از [[شرک|مشرک]]، قمارباز، فرد قطع رحم کرده، [[خمر|شراب خوار]] و فردی که بر انجام [[گناه]] اصرار میورزد.<ref>سید بن طاووس، اقبال الاعمال،۱۴۱۸ق، ص۲۱۷-۲۱۶.</ref> | * بخشیدن همه انسانها غیر از [[شرک|مشرک]]، قمارباز، فرد قطع رحم کرده، [[خمر|شراب خوار]] و فردی که بر انجام [[گناه]] اصرار میورزد.<ref>سید بن طاووس، اقبال الاعمال،۱۴۱۸ق، ص۲۱۷-۲۱۶.</ref> | ||
==میلاد امام زمان== | |||
[[پرونده:جشن نیمه شعبان در جمکران.jpg|400px|بندانگشتی| مراسم [[احیا]] و جشن نیمه شعبان در [[مسجد جمکران]]]] | |||
بر اساس گزارشهای تاریخی و طبق دیدگاه مشهور [[شیعه]] پانزدهم [[شعبان المعظم|شعبان]]<ref> کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۵۱۴؛ شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ص۳۳۹؛ طبری، دلائل الامامه، ۱۴۱۳ق، ص۵۰۱؛ طوسی، کتاب الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۲۳۹.</ref> سال [[سال ۲۵۵ هجری قمری|۲۵۵]]<ref>طوسی، کتاب الغیبه، ۱۴۱۱ق، ص۲۳۱. شیخ مفید، الارشاد، ۱۴۱۳ق، ص۳۴۶.</ref> یا [[سال ۲۵۶ هجری قمری|۲۵۶ق]]<ref> کلینی، الکافی، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۳۲۹، ح۵ و ص۵۱۴، ح۱. ابنبابویه، کمالالدین و تمام النعمة، ۱۳۷۷ش، ج۲، ص۱۰۴.</ref> روز تولد [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام زمان(عج)]]، داوزدهمین [[امام]] شیعیان است که در [[غیبت امام زمان|غیبت]] به سر می‌برد. دستهای از روایات، حاکی از اهمیت نیمه شعبان به همین سبب است.<ref>سید بن طاووس، اقبال الأعمال، ۱۴۱۸ق، ص۲۱۸، ۲۱۹.</ref> | |||
[[شیعه|شیعیان]] به مناسبت سالروز میلاد [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام مهدی(ع)]] اقدام به برگزاری جشن، چراغانی‌های گسترده، مولودی‌خوانی، قربانی کردن و غذا دادن به فقرا میکنند. برگزاری این جشنها در [[ایران]] پررنگتر است. [[مسجد جمکران]] از میزبانان اصلی برگزاری جشن‌های مهدویت در ایران است. این روز در ایران تعطیل و [[روز جهانی مستضعفان]] نامیده شده است.<ref>[http://www.ido.ir/pages/?id=250302 پژوهشی بر آیین‌های جشن نیمه شعبان در کشورهای اسلامی، پایگاه اینترنتی سازمان تبلیغات اسلامی.]</ref> در [[عراق]] نیز شیعیان ضمن برگزاری جشن نیمه شعبان، به [[زیارت امام حسین(ع)]] میروند. پیاده‌روی به سمت [[کربلا]] در ایام نیمه شعبان مرسوم است. جشن‌های نیمه شعبان توسط شیعیان [[بحرین]]، [[یمن]]، [[مصر]]، [[لبنان]] و [[سوریه]] و [[هند]] نیز برگزار می‌شود.<ref>[http://www.ido.ir/pages/?id=250302 پژوهشی بر آیین‌های جشن نیمه شعبان در کشورهای اسلامی، پایگاه اینترنتی سازمان تبلیغات اسلامی.]</ref> | |||
==اعمال نیمه شعبان== | ==اعمال نیمه شعبان== | ||
{| class="wikitable" style="background:#F0F5FF; font-size:90%; border:9px;" | {| class="wikitable" style="background:#F0F5FF; font-size:90%; border:9px;" | ||
| خط ۵۷: | خط ۴۸: | ||
|} | |} | ||
== | == دیدگاه اهل سنت== | ||
اهل سنت طریقتهای [[تصوف]] معتقد به فضیلت نیمه شعبان هستند و به [[احیا|شب زنده‌داری]] و انجام امور عبادی نظیر خواندن [[قرآن]]، برپایی [[نماز|نمازهای مستحبی]]، [[دعا]] و [[روزه|روزه داری]] در نیمه شعبان اهتمام میورزند. این شب نزد آنان به [[شب برات]] معروف است.<ref>ملتانی، بهاء الدین زکریا، ۱۳۹۸ق، ج۱، ص۱۷۴-۱۷۶؛ علوی کرمانی، سیر الاولیاء، ۱۳۹۸ق، ج۱، ص۴۰۵؛ نوربخش، الفقه الاحوط، ۱۳۹۳ق، ج۱، ص۱۱۲-۱۱۳.</ref> خواندن صد [[رکعت]] نماز یا همان [[صلوة الخیر]] که در آن هزار بار [[سوره اخلاص| سوره توحید]] خوانده می‌شود از جمله اعمال عبادی مشترک میان شیعه و اهل سنت است.<ref>علوی کرمانی، سیرالاولیاء، ۱۳۹۸ق، ج۱، ص۴۰۵.</ref> مراسم شب برات در برخی از مناطق اسلامی مانند شبه قاره هند با [[زیارت قبور]]، دادن غذا و [[صدقه]] به نیازمندان همراه است.<ref> دهلوی، فرهنگ آصفیه، ذیل «شب برات».</ref> | اهل سنت طریقتهای [[تصوف]] معتقد به فضیلت نیمه شعبان هستند و به [[احیا|شب زنده‌داری]] و انجام امور عبادی نظیر خواندن [[قرآن]]، برپایی [[نماز|نمازهای مستحبی]]، [[دعا]] و [[روزه|روزه داری]] در نیمه شعبان اهتمام میورزند. این شب نزد آنان به [[شب برات]] معروف است.<ref>ملتانی، بهاء الدین زکریا، ۱۳۹۸ق، ج۱، ص۱۷۴-۱۷۶؛ علوی کرمانی، سیر الاولیاء، ۱۳۹۸ق، ج۱، ص۴۰۵؛ نوربخش، الفقه الاحوط، ۱۳۹۳ق، ج۱، ص۱۱۲-۱۱۳.</ref> خواندن صد [[رکعت]] نماز یا همان [[صلوة الخیر]] که در آن هزار بار [[سوره اخلاص| سوره توحید]] خوانده می‌شود از جمله اعمال عبادی مشترک میان شیعه و اهل سنت است.<ref>علوی کرمانی، سیرالاولیاء، ۱۳۹۸ق، ج۱، ص۴۰۵.</ref> مراسم شب برات در برخی از مناطق اسلامی مانند شبه قاره هند با [[زیارت قبور]]، دادن غذا و [[صدقه]] به نیازمندان همراه است.<ref> دهلوی، فرهنگ آصفیه، ذیل «شب برات».</ref> | ||
هرچند [[ابن تیمیه]]، نظریه‌پرداز سلفیه، اجتماع مسلمانان در مسجد برای احیا و خواندن نماز صد رکعتی این شب را بدعت دانسته است.<ref>ابن تیمیه، فتاوای، ۱۴۰۸ق، ج۵، ص۳۴۴.</ref> و برخی دیگر از وهابیان در [[قرن چهاردهم هجری قمری|قرن چهاردهم]] و [[قرن پانزدهم هجری قمری|پانزدهم هجری]] به پیروی از او، شب زنده‌داری و برگزاری مراسم شب برات را [[بدعت]] میدانند.<ref>تهانوی، تسهیل بهشتی زیور، ۱۳۲۷ق، ص۷۵.</ref><ref>[http://www.qaradawi.net/new/Articles-1461 حکم شرعی شب زنده‌داری و برگزاری مراسم عبادی به مناسبت نیمه شعبان، پایگاه اینترنتی یوسف قرضاوی.]</ref><ref>[http://islamonline.net/7052 عطیه صقر، شب نیمه شعبان؛ فضیلت و حکم شرعی شب زنده‌داری در آن، پایگاه اینترنتی اسلام آن لاین.]</ref> اما روایات متعددی از پیامبر(ص) و [[صحابه]] درباره اهمیت عبادت در این شب و مشخص شدن روزی و مقدرات انسان در آن وجود دارد.<ref>منذری، الترغیب والترهیب، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۷۳، ۷۴؛ ج۳، ص۶۷، ۲۳۳ و۳۰۷-۳۰۹؛ البانی، السلسلة الصحیحة، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۱۳۵؛ ج۴، ص۸۶؛ ابن حجر عسقلانی، الأمالی المطلقة، ۱۴۱۶ق، ص۵۲؛ بیهقی، شعب الایمان، ۱۴۲۱ق، ج۳، ص۳۷۸-۳۸۶؛ احمد نگری، جامع العلوم، ۱۳۹۵ق، ج۳، ص۱۷۹.</ref> | هرچند [[ابن تیمیه]]، نظریه‌پرداز سلفیه، اجتماع مسلمانان در مسجد برای احیا و خواندن نماز صد رکعتی این شب را بدعت دانسته است.<ref>ابن تیمیه، فتاوای، ۱۴۰۸ق، ج۵، ص۳۴۴.</ref> و برخی دیگر از وهابیان در [[قرن چهاردهم هجری قمری|قرن چهاردهم]] و [[قرن پانزدهم هجری قمری|پانزدهم هجری]] به پیروی از او، شب زنده‌داری و برگزاری مراسم شب برات را [[بدعت]] میدانند.<ref>تهانوی، تسهیل بهشتی زیور، ۱۳۲۷ق، ص۷۵.</ref><ref>[http://www.qaradawi.net/new/Articles-1461 حکم شرعی شب زنده‌داری و برگزاری مراسم عبادی به مناسبت نیمه شعبان، پایگاه اینترنتی یوسف قرضاوی.]</ref><ref>[http://islamonline.net/7052 عطیه صقر، شب نیمه شعبان؛ فضیلت و حکم شرعی شب زنده‌داری در آن، پایگاه اینترنتی اسلام آن لاین.]</ref> اما روایات متعددی از پیامبر(ص) و [[صحابه]] درباره اهمیت عبادت در این شب و مشخص شدن روزی و مقدرات انسان در آن وجود دارد.<ref>منذری، الترغیب والترهیب، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۷۳، ۷۴؛ ج۳، ص۶۷، ۲۳۳ و۳۰۷-۳۰۹؛ البانی، السلسلة الصحیحة، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۱۳۵؛ ج۴، ص۸۶؛ ابن حجر عسقلانی، الأمالی المطلقة، ۱۴۱۶ق، ص۵۲؛ بیهقی، شعب الایمان، ۱۴۲۱ق، ج۳، ص۳۷۸-۳۸۶؛ احمد نگری، جامع العلوم، ۱۳۹۵ق، ج۳، ص۱۷۹.</ref> | ||
==اسامی دیگر== | |||
* برات: برات به معنای حواله، سند و نوشته‌ای که به کسی دهند تا به استناد آن، پول یا هر چیز دیگر را از دیگری بگیرد. به حواله معنوی نیز برات می‌گویند و از آنجا که در شب نیمه شعبان خداوند برات (سند) آزادی از [[جهنم]] را به بندگان خود میبخشد به این شب، شب برات گفته می‌شود.<ref>دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژه «برات».</ref> | |||
* لیلة الصک: صک معرّب چک فارسی و مترادف برات است.<ref>رامپوری، غیاث اللغات، ۱۳۹۳ش، ص۵۰۳-۵۰۴.</ref> | |||
* برات کاندیلی: در ترکیه به این شب، برات کاندیلی گفته می‌شود. | |||
* شب رهایی: در آسیای جنوبی به شب نیمه شعبان، شب رهایی گفته می‌شود.<ref>[http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/6024/8021/105283/%D8%AE%D8%A8%D8%B1-%DB%8C%D8%A7%D8%B1 با شکوه‌ترین جشن تولد برای کامل‌ترین انسان، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.]</ref> | |||
==نیمه شعبان در ادب و شعر فارسی== | ==نیمه شعبان در ادب و شعر فارسی== | ||
| خط ۷۲: | خط ۶۹: | ||
{{شعر2 | {{شعر2 | ||
|شب «قدر» است او، دریاب او را|امان یابی چو برخوانی براتش<ref>مولوی، دیوان شمس، ۱۳۸۷ش، ص۲۵۲.</ref>}} | |شب «قدر» است او، دریاب او را|امان یابی چو برخوانی براتش<ref>مولوی، دیوان شمس، ۱۳۸۷ش، ص۲۵۲.</ref>}} | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||