نیمه شعبان: تفاوت میان نسخه‌ها

* لیلة الصک: صک معرّب چک فارسی و مترادف برات است.<ref>رامپوری، غیاث اللغات، به اهتمام منصور ثروت، ص۵۰۳-۵۰۴.</ref>

اهل سنتِ معتقد به فضیلت نیمه شعبان، به [[احیا|شب زنده‎داری]] و انجام امور عبادی نظیر خواندن [[قرآن]]، برپایی [[نماز|نمازهای مستحبی]]، [[دعا]] و [[روزه|روزه داری]] در روز نیمه شعبان اهتمام می‎ورزند. این شب نزد آنان نیز به [[شب برات]] معروف است.<ref>ملتانی، بهاء الدین زکریا، ۱۳۹۸ق، ج۱، ص۱۷۴-۱۷۶؛ علوی کرمانی، سیر الاولیاء، ۱۳۹۸ق، ج۱، ص۴۰۵؛ نوربخش، الفقه الاحوط، ۱۳۹۳ق، ج۱، ص۱۱۲-۱۱۳.</ref> خواندن صد [[رکعت]] نماز یا همان [[صلوة الخیر]] که در آن هزار بار [[سوره اخلاص| سوره توحید]] خوانده می‎شود از جمله اعمال عبادی مشترک میان شیعه و اهل سنت است.<ref>علوی کرمانی، سیرالاولیاء، ۱۳۹۸ق، ج۱، ص۴۰۵.</ref> مراسم شب برات در برخی از مناطق اسلامی نظیر شبه قاره هند با [[زیارت قبور]]، دادن غذا و [[صدقه]] به نیازمندان همراه است.<ref>احمد دهلوی، فرهنگ آصفیه، ذیل «شب برات»، لاهور، ۱۹۸۶م.</ref>

پانزدهم شعبان نزد طریقت‎های [[تصوف]] اهل سنت جایگاه خاصی دارد. روایات متعددی از پیامبر(ص) و صحابه درباره اهمیت عبادت در این شب و مشخص شدن روزی و مقدرات انسان در آن وجود دارد.<ref>منذری، الترغیب والترهیب، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۷۳، ۷۴؛ ج۳، ص۶۷، ۲۳۳ و۳۰۷-۳۰۹؛ البانی، السلسلة الصحیحة، ۱۴۱۵ق، ج۳، ص۱۳۵؛ ج۴، ص۸۶؛ ابن حجر عسقلانی، الأمالی المطلقة، ۱۴۱۶ق، ص۵۲؛ بیهقی، شعب الایمان، بیروت، ۱۴۲۱ق، ج۳، ص۳۷۸-۳۸۶؛ احمد نگری، جامع العلوم، ۱۳۹۵ق، ج۳، ص۱۷۹.</ref> هرچند برخی از علمای اهل سنت در صحت این روایات تردید داشته است. ابن تیمیه، نظریه‌پرداز سلفیه، اجتماع مسلمانان در مسجد برای احیا و خواندن نماز صد رکعتی این شب را بدعت دانسته است.<ref>ابن تیمیه، فتاوای، بیروت، دارالکتب العلمیة، چاپ اول، ج۵، ص۳۴۴.</ref> برخی دیگر از سلفیان [[قرن چهاردهم هجری قمری|قرن چهاردهم]] و [[قرن پانزدهم هجری قمری|پانزدهم هجری]] نظیر تهانوی، یوسف قرضاوی و محمدصالح منجد به پیروی از ابن تیمیه، شب زنده‌داری و برگزاری مراسم شب برات را [[بدعت]] می‎دانند.<ref>تهانوی، تسهیل بهشتی زیور، به اهتمام اساتید جامع الرشید، کتاب گهر، کراچی، ۱۳۲۷ق، ص۷۵.</ref><ref>[http://www.qaradawi.net/new/Articles-1461 حکم شرعی شب زنده‎داری و برگزاری مراسم عبادی به مناسبت نیمه شعبان، پایگاه اینترنتی یوسف قرضاوی.]</ref><ref>[http://islamonline.net/7052 عطیه صقر، شب نیمه شعبان؛ فضیلت و حکم شرعی شب زنده‎داری در آن، پایگاه اینترنتی اسلام آن لاین.]</ref>

نیمه شعبان در فرهنگ و ادب کهن فارسی، [[شب برات]] نامیده شده است و شاید یکی از دلایل این نام‌گذاری آن باشد که خداوند در این شب، برات (حواله یا سند) آزادی از دوزخ را به بندگان خود می‎دهد. [[ابوریحان بیرونی]] در کتاب «التفهیم» درباره شب برات چنین آورده: «...و شب پانزدهم از ماه [[شعبان المعظم|شعبان]]، بزرگوار است و او را شب برات خوانند و همی پندارم، این از قبیل آن است که هر که‌اندرو عبادت کند و نیکی به جای آورد، بیزاری یابد از [[جهنم|دوزخ]]».<ref>ابوریحان بیرونی، التّفهیم، با تجدید نظر و تعلیقات جلال الدین همایی، انجمن آثار ملی ایران، ص۲۵۲.</ref>  

محمد غیاث‌الدین رامپوری نیز در غیاث اللغات -یکی از فرهنگ‎های فارسی- شب پانزدهم شعبان را شب برات توصیف کرده است که در آن [[فرشته|فرشتگان]] به فرمان خدا روزی انسان را تقسیم می‎کنند.<ref>رامپوری، غیاث اللغات، به اهتمام منصور ثروت، تهران، امبیرکبیر، ۱۳۹۳ش، ص۵۰۳-۵۰۴.</ref>

[[حافظ شیرازی]] در کنار کلمه برات از تعبیر [[شب قدر]] برای نیمه شعبان استفاده کرده است، که بهاءالدین خرمشاهی در کتاب «حافظ‌نامه» معتقد است منظور حافظ از «برات» در این بیت، شب نیمه شعبان است.  

{{شعر|نستعلیق}}{{ب|چه مبارک سحری بود و چه فرخنده شبی| آن [[شب قدر]] که این تازه براتم دادند<ref>خرمشاهی، بهاءالدین، حافظ نامه، انتشارات علمی و فرهنگی، چاپ بیست و یکم، ۱۳۹۳ش، ج۱، ص۶۷۲.</ref>}}{{پایان شعر}}

{{شعر|نستعلیق}}{{ب|شب «قدر» است او، دریاب او را|امان یابی چو برخوانی براتش<ref>مولوی، دیوان شمس، به تصحیح عزیز الله کاسب، ص۲۵۲.</ref>}}{{پایان شعر}}

* احمد دهلوی، فرهنگ آصفیه، ذیل «شب برات»، لاهور، ۱۹۸۶ق.

* بیرونی خوارزمی، ابوریحان محمد بن احمد، التّفهیم لاوئل صناعة التنجیم، ابوریحان بیرونی، با تجدید نظر و تعلیقات جلال الدین همایی، انجمن آثار ملی ایران، بی‎تا.

* مجلسی، محمد باقر، بحار الانوار، تصحیح: محمد باقر محمودی و دیگران، بیروت، دارالاحیاءالتراث العربی، چاپ سوم، ۱۴۰۳ق.

  | رسا بودن = <!--ندارد، دارد-->دارد