confirmed، templateeditor
۱۱٬۵۴۹
ویرایش
داغستان: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
ویکی سازی
(←تشیع) |
جز (ویکی سازی) |
||
| خط ۸: | خط ۸: | ||
| عرض تصویر نشان ملی= | | عرض تصویر نشان ملی= | ||
| نام رسمی =جمهوری خودمختار داغستان | | نام رسمی =جمهوری خودمختار داغستان | ||
| دین رسمی =اسلام | | دین رسمی =[[اسلام]] | ||
| جمعیت کل =۳٬۱۸۲٬۰۰۰ | | جمعیت کل =۳٬۱۸۲٬۰۰۰ | ||
| مساحت =۵۰٫۳۰۰ | | مساحت =۵۰٫۳۰۰ | ||
| خط ۵۱: | خط ۵۱: | ||
داغستان، به نسبت وسعت، از متراکم‌ترین مناطق دنیا در گوناگونی نژادی است.<ref> آکینر، اقوام مسلمان اتحاد شوروی، ۱۳۶۶ش، ص۱۶۰</ref> بیشتر مردم داغستان از اقوام مختلف نژاد [[قفقازی]] هستند مانند آوارها، دارگین‌ها، لِزگین‌ها، لاک‌ها، کومیک‌ها، آذری‌ها و تات‌ها.<ref>پاتخو لایو، [http://mto.journals.miu.ac.ir/article_5153.html «اوضاع دینی- مذهبی داغستان با تاکید بر مذهب تشیع»]، مجله مطالعات تاریخی امت‌اسلامی.</ref> به جز روسی، بیش از ۳۰ زبان دیگر در داغستان رایج است که الفبای تمامی این زبان‌ها سیریلیک است.<ref> جعفریان، اطلس شیعه، ۱۳۶۶ش، ص۶۴۵.</ref> منبع اصلی درآمد مردم آن نیز دامپروری است.<ref>آکینر، اقوام مسلمان اتحاد شوروی، ۱۳۶۶ش، ص۱۵۱.</ref> به جز زبان عربی (که زبان قرآن به شمار می‌آید)، زبان‌های محلی بسیاری مانند؛ ترکی، آذری، آوار و دارگین در داغستان رواج دارد.<ref>سخی حلیمی، رسانه و جنبش های اسلامی معاصر، ۱۳۸۲ش، ص۱۲۰.</ref> | داغستان، به نسبت وسعت، از متراکم‌ترین مناطق دنیا در گوناگونی نژادی است.<ref> آکینر، اقوام مسلمان اتحاد شوروی، ۱۳۶۶ش، ص۱۶۰</ref> بیشتر مردم داغستان از اقوام مختلف نژاد [[قفقازی]] هستند مانند آوارها، دارگین‌ها، لِزگین‌ها، لاک‌ها، کومیک‌ها، آذری‌ها و تات‌ها.<ref>پاتخو لایو، [http://mto.journals.miu.ac.ir/article_5153.html «اوضاع دینی- مذهبی داغستان با تاکید بر مذهب تشیع»]، مجله مطالعات تاریخی امت‌اسلامی.</ref> به جز روسی، بیش از ۳۰ زبان دیگر در داغستان رایج است که الفبای تمامی این زبان‌ها سیریلیک است.<ref> جعفریان، اطلس شیعه، ۱۳۶۶ش، ص۶۴۵.</ref> منبع اصلی درآمد مردم آن نیز دامپروری است.<ref>آکینر، اقوام مسلمان اتحاد شوروی، ۱۳۶۶ش، ص۱۵۱.</ref> به جز زبان عربی (که زبان قرآن به شمار می‌آید)، زبان‌های محلی بسیاری مانند؛ ترکی، آذری، آوار و دارگین در داغستان رواج دارد.<ref>سخی حلیمی، رسانه و جنبش های اسلامی معاصر، ۱۳۸۲ش، ص۱۲۰.</ref> | ||
===تاریخ سیاسی=== | ===تاریخ سیاسی=== | ||
منطقه قفقاز و داغستان در زمان حکومت شاپور اول ساسانی (۲۴۱-۲۷۲م) ضمیمه ایران شد و اقوام داغستان در لشکرکشی‌های شاهان سلسله ساسانی(۲۲۴-۶۵۱م) حضور داشتند. ایرانیان در داغستان استحکاماتی را ساختند و یکی از آنها شهر دربند است.<ref>نگاه کنید به: محمدزاده، [http://ensani.ir/fa/article/79538/نگـاهی-به-ادبیـات-فارسی-در-داغستان «نگـاهی به ادبیـات فارسی در داغستان»].</ref> | منطقه قفقاز و داغستان در زمان حکومت شاپور اول ساسانی (۲۴۱-۲۷۲م) ضمیمه [[ایران]] شد و اقوام داغستان در لشکرکشی‌های شاهان سلسله ساسانی(۲۲۴-۶۵۱م) حضور داشتند. ایرانیان در داغستان استحکاماتی را ساختند و یکی از آنها شهر دربند است.<ref>نگاه کنید به: محمدزاده، [http://ensani.ir/fa/article/79538/نگـاهی-به-ادبیـات-فارسی-در-داغستان «نگـاهی به ادبیـات فارسی در داغستان»].</ref> | ||
به نوشته شیرین آکینر در کتاب اقوام مسلمان اتحاد شوروی، از ۶۶۴ میلادی اعراب چندین مرتبه به داغستان لشکرکشی کرده و در نیمه اول قرن هشتم میلادی (در زمان [[خلافت]] [[هشام بن عبدالملک|هشام]])، موفق شدند پایگاهی در [[دربند]] ایجاد کنند.<ref>آکینر، اقوام مسلمان اتحاد شوروی، ۱۳۶۶ش، ص۱۵۱.</ref> پس از اعراب، اقوام متعدد دیگری به داغستان حمله بردند؛ نخست [[سلجوقیان]] در قرن یازدهم و سپس مغول‌ها در اوایل قرن سیزدهم میلادی آن را تصرف کردند.<ref>آکینر، اقوام مسلمان اتحاد شوروی، ۱۳۶۶ش، ص۱۵۳.</ref> در اوایل قرن چهاردهم میلادی [[تیمور گورکانی]] و فرمانروای اُردوی زَرّین بر سر داغستان با یکدیگر جنگیدند.<ref>آکینر، اقوام مسلمان اتحاد شوروی، ۱۳۶۶ش، ص۱۵۲.</ref> | به نوشته شیرین آکینر در کتاب اقوام مسلمان اتحاد شوروی، از ۶۶۴ میلادی اعراب چندین مرتبه به داغستان لشکرکشی کرده و در نیمه اول قرن هشتم میلادی (در زمان [[خلافت]] [[هشام بن عبدالملک|هشام]])، موفق شدند پایگاهی در [[دربند]] ایجاد کنند.<ref>آکینر، اقوام مسلمان اتحاد شوروی، ۱۳۶۶ش، ص۱۵۱.</ref> پس از اعراب، اقوام متعدد دیگری به داغستان حمله بردند؛ نخست [[سلجوقیان]] در قرن یازدهم و سپس مغول‌ها در اوایل قرن سیزدهم میلادی آن را تصرف کردند.<ref>آکینر، اقوام مسلمان اتحاد شوروی، ۱۳۶۶ش، ص۱۵۳.</ref> در اوایل قرن چهاردهم میلادی [[تیمور گورکانی]] و فرمانروای اُردوی زَرّین بر سر داغستان با یکدیگر جنگیدند.<ref>آکینر، اقوام مسلمان اتحاد شوروی، ۱۳۶۶ش، ص۱۵۲.</ref> | ||
| خط ۶۰: | خط ۶۰: | ||
==ورود اسلام به داغستان== | ==ورود اسلام به داغستان== | ||
ایجاد پایگاه در [[دربند|شهر دربند]] توسط لشکر اعراب در قرن هشتم میلادی را سبب ورود اسلام به منطقه قفقاز و کشور داغستان دانسته‌اند.<ref>آکینر، اقوام مسلمان اتحاد شوروی، ۱۳۶۶ش، ص۱۵۱.</ref> این منطقه در قرن‌های چهارم و پنجم میلادی به [[آلبانی|دولت آلبانی]] تعلق داشت که مسیحیت در مناطق ساحلی و کوهستانی آن گسترده بود.<ref>آکینر، اقوام مسلمان اتحاد شوروی، ۱۳۶۶ش، ص۱۵۲.</ref> | ایجاد پایگاه در [[دربند|شهر دربند]] توسط لشکر اعراب در قرن هشتم میلادی را سبب ورود [[اسلام]] به منطقه قفقاز و کشور داغستان دانسته‌اند.<ref>آکینر، اقوام مسلمان اتحاد شوروی، ۱۳۶۶ش، ص۱۵۱.</ref> این منطقه در قرن‌های چهارم و پنجم میلادی به [[آلبانی|دولت آلبانی]] تعلق داشت که مسیحیت در مناطق ساحلی و کوهستانی آن گسترده بود.<ref>آکینر، اقوام مسلمان اتحاد شوروی، ۱۳۶۶ش، ص۱۵۲.</ref> | ||
به گفته شیرین آکینر، محقق آسیای | به گفته شیرین آکینر، محقق آسیای مرکزی، منطقه داغستان به مدت ده قرن بخشی از [[جهان اسلام]] شناخته می‌شد.<ref>آکینر، اقوام مسلمان اتحاد شوروی، ۱۳۶۶ش، ص۱۵۲.</ref> با ورود [[اسلام]] به این منطقه، تعدادی از قبایل مانند کاتیاک‌ها، لَک‌ها و طَبَرسَران‌ها اسلام را پذیرفتند، اما گرویدن همه این اقوام به دین اسلام، تا قرن شانزدهم میلادی و پس از آن به طول انجامید.<ref>آکینر، اقوام مسلمان اتحاد شوروی، ۱۳۶۶ش، ص۱۵۲.</ref> | ||
===ساختار دینی ـ مذهبی=== | ===ساختار دینی ـ مذهبی=== | ||
گفته شده ۹۶٪ جمعیت داغستان معتقد به اسلام هستند؛ ۹۵٪ آنان | گفته شده ۹۶٪ جمعیت داغستان معتقد به [[اسلام]] هستند؛ ۹۵٪ آنان [[سنی]]، ۱٪ [[شیعه]] و ۴٪ نیز مسیحی می‌باشند و جمعیت روس‌های داغستان را از شیعیان کمتر دانسته‌اند.<ref>پاتخو لایو، [http://mto.journals.miu.ac.ir/article_5153.html «اوضاع دینی- مذهبی داغستان با تاکید بر مذهب تشیع»]، مجله مطالعات تاریخی امت‌اسلامی.</ref> از جمله فرقه‌هایی که در فرهنگ مذهبی داغستان رواج دارد می‌توان به [[شیعه]]، [[صوفیه|صوفی‌گری]]، مکتب‌های [[شافعی]] و [[سلفیه|سَلَفی]] اشاره کرد.<ref> جعفریان، اطلس شیعه، ص۶۴۵.</ref> در دوران میخائیل گورباچُف (درگذشت ۲۰۲۲م)، آخرین رهبر اتحاد جماهیر شوروی، حزب کمونیست داغستان بر فعالیت‌های غیردینی علیه مسلمانان تأکید داشت.<ref>رجوع کنید به: براکس‌آپ، [https://biblicalstudies.org.uk/pdf/rcl/18-3%20212.pdf «اسلام در داغستان در دوران گورباچف»]، ص۲۱۵.</ref> | ||
===تشیع=== | ===تشیع=== | ||
ورود تشیّع به روسیه و داغستان را زمان انعقاد عهدنامه ترکمنچای دانسته‌اند که طی آن ۱۷ شهر ایران که بیشتر شیعه‌نشین بودند تحت تسلّط روسیه قرار گرفتند و بیشتر شیعیان داغستان نیز از اصلیت آذربایجانی و ایرانی هستند.<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/224764/%D8%B1%D9%88%D8%B6%D9%87-%DB%B5-%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%86%D9%81%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%B9-%D8%AF%D8%B1-%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87-%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF%DB%8C-%D «روضه ۵ هزارنفری امام‌حسین(ع) در روسیه/ مسجدی برای شیعه و سنی»]، مشرق؛ ابراهیمی ترکمان، [http://www.tabnak.ir/fa/pages/?cid=45077 داغستان، دیار آشنای مسلمانان]، تابناک.</ref> اوایل قرن بیستم میلادی و در سال‌های اول حکومت شوروی، بسیاری از آذربایجانی‌ها در رأس حکومت داغستان بودند و در این دوران نیز پایبندی به آموزه‌های خود را نگه داشتند.<ref>ابراهیمی ترکمان، [http://www.tabnak.ir/fa/pages/?cid=45077 داغستان، دیار آشنای مسلمانان]، تابناک.</ref> | ورود تشیّع به [[روسیه]] و داغستان را زمان انعقاد عهدنامه ترکمنچای دانسته‌اند که طی آن ۱۷ شهر [[ایران]] که بیشتر شیعه‌نشین بودند تحت تسلّط روسیه قرار گرفتند و بیشتر شیعیان داغستان نیز از اصلیت آذربایجانی و ایرانی هستند.<ref>[https://www.mashreghnews.ir/news/224764/%D8%B1%D9%88%D8%B6%D9%87-%DB%B5-%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%86%D9%81%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86-%D8%B9-%D8%AF%D8%B1-%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87-%D9%85%D8%B3%D8%AC%D8%AF%DB%8C-%D «روضه ۵ هزارنفری امام‌حسین(ع) در روسیه/ مسجدی برای شیعه و سنی»]، مشرق؛ ابراهیمی ترکمان، [http://www.tabnak.ir/fa/pages/?cid=45077 داغستان، دیار آشنای مسلمانان]، تابناک.</ref> اوایل قرن بیستم میلادی و در سال‌های اول حکومت شوروی، بسیاری از آذربایجانی‌ها در رأس حکومت داغستان بودند و در این دوران نیز پایبندی به آموزه‌های خود را نگه داشتند.<ref>ابراهیمی ترکمان، [http://www.tabnak.ir/fa/pages/?cid=45077 داغستان، دیار آشنای مسلمانان]، تابناک.</ref> | ||
به نوشته کتاب اطلس | به نوشته کتاب [[اطلس شیعه]]، حدود صد هزار [[شیعه]] در داغستان زندگی می‌کنند که بیشتر آنها در شهرهای [[دربند]] و ماخاچکالا سکونت دارند.<ref>جعفریان، اطلس شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۶۴۶-۶۴۵.</ref> همچنین بیشتر شیعیان دربند [[تقلید (فقه)|مقلد]] [[محمد فاضل لنکرانی]] و [[سید علی خامنه‌ای]] هستند و کتاب‌های این دو [[مرجع تقلید]] شیعه، به زبان روسی در اختیار آنان قرار گرفته‌است.<ref> جعفریان، اطلس شیعه، ص۶۴۵.</ref> | ||
{|class="wikitable" style="margin-right:auto;margin-left:auto;" | {|class="wikitable" style="margin-right:auto;margin-left:auto;" | ||
|- | |- | ||
| خط ۸۴: | خط ۸۴: | ||
عمده‌ترین مکاتب صوفی در قفقاز، مکاتب قادریه و نقش‌بندی بوده‌اند. کونتاحاجی و باتال حاجی ار فرقه‌های قادری صوفی هستند.<ref>آکینر، اقوام مسلمان اتحاد شوروی، ص۱۶۴</ref> آوارها، دارگین‌ها، کومیک‌ها، لاک‌ها و طبرسران‌ها از طریقت نقش‌بندی پیروی می‌کنند. چچن‌ها و آندی‌ها بیشتر پیرو طریقت قادری هستند. طریقت شازلی هم پیروانی در داغستان دارد. این طریقت بیشتر میان آوارها و برخی کومیک‌ها و دارگین‌ها گسترش یافته است.<ref> جعفریان، اطلس شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۶۴۵.</ref> همچنین در اواخر سال‌های ۱۹۸۰میلادی، جمعیت سلفی‌ها در کنار جمعیت‌های صوفیان افزایش یافت.<ref>ابراهیمی ترکمان، [http://www.tabnak.ir/fa/pages/?cid=45077 داغستان، دیار آشنای مسلمانان]، تابناک.</ref> | عمده‌ترین مکاتب صوفی در قفقاز، مکاتب قادریه و نقش‌بندی بوده‌اند. کونتاحاجی و باتال حاجی ار فرقه‌های قادری صوفی هستند.<ref>آکینر، اقوام مسلمان اتحاد شوروی، ص۱۶۴</ref> آوارها، دارگین‌ها، کومیک‌ها، لاک‌ها و طبرسران‌ها از طریقت نقش‌بندی پیروی می‌کنند. چچن‌ها و آندی‌ها بیشتر پیرو طریقت قادری هستند. طریقت شازلی هم پیروانی در داغستان دارد. این طریقت بیشتر میان آوارها و برخی کومیک‌ها و دارگین‌ها گسترش یافته است.<ref> جعفریان، اطلس شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۶۴۵.</ref> همچنین در اواخر سال‌های ۱۹۸۰میلادی، جمعیت سلفی‌ها در کنار جمعیت‌های صوفیان افزایش یافت.<ref>ابراهیمی ترکمان، [http://www.tabnak.ir/fa/pages/?cid=45077 داغستان، دیار آشنای مسلمانان]، تابناک.</ref> | ||
==مراکز فرهنگی== | ==مراکز فرهنگی== | ||
حوزه علمیه ماهاچ قلعه در داغستان تربیت کننده روحانیون علوم دینی بود و پایه گسترش زبان عربی در این ناحیه گردید. این مرکز که دارای دو هزار مدرسه قرآنی با چهل هزار دانش‌آموز بود تا دهه‌های نخستین قرن بیستم میلادی -که خط عربی کنار گذاشته شد- ادامه یافت؛<ref>اشراقی، [https://www.hawzahnews.com/news/417145/جایگاه-شیعیان-و-مسلمانان-در-جمهوری-داغستا «جایگاه شیعیان و مسلمانان در جمهوری داغستان»]، خبرگزاری حوزه.</ref> اما در دوره ژوزف استالین(۱۸۷۸– ۱۹۵۳م)، رهبر وقت شوروی، فعالیت‌های آن محدود به پذیرائی از هیئت‌های اعزامی کشورهای اسلامی یا سفر به آن کشورها و حضور در مجامع بین‌المللی اسلامی بوده است.<ref>اشراقی، [https://www.hawzahnews.com/news/417145/جایگاه-شیعیان-و-مسلمانان-در-جمهوری-داغستا «جایگاه شیعیان و مسلمانان در جمهوری داغستان»]، خبرگزاری حوزه.</ref> | [[حوزه علمیه]] ماهاچ قلعه در داغستان تربیت کننده روحانیون علوم دینی بود و پایه گسترش زبان عربی در این ناحیه گردید. این مرکز که دارای دو هزار مدرسه قرآنی با چهل هزار دانش‌آموز بود تا دهه‌های نخستین قرن بیستم میلادی -که خط عربی کنار گذاشته شد- ادامه یافت؛<ref>اشراقی، [https://www.hawzahnews.com/news/417145/جایگاه-شیعیان-و-مسلمانان-در-جمهوری-داغستا «جایگاه شیعیان و مسلمانان در جمهوری داغستان»]، خبرگزاری حوزه.</ref> اما در دوره ژوزف استالین(۱۸۷۸– ۱۹۵۳م)، رهبر وقت شوروی، فعالیت‌های آن محدود به پذیرائی از هیئت‌های اعزامی کشورهای اسلامی یا سفر به آن کشورها و حضور در مجامع بین‌المللی اسلامی بوده است.<ref>اشراقی، [https://www.hawzahnews.com/news/417145/جایگاه-شیعیان-و-مسلمانان-در-جمهوری-داغستا «جایگاه شیعیان و مسلمانان در جمهوری داغستان»]، خبرگزاری حوزه.</ref> | ||
همچنین درسال ۱۳۸۶ش مرکز پژوهشی اهل بیت(ع) در داغستان تأسیس شد که برخی از فعالیت‌های آن عبارت است از:<ref>[https://www.farsnews.ir/news/8604080022%20%20%20%20/تأسيس-مركز-پژوهشي-اهل-بيت-ع-در-داغستان «تأسيس مركز پژوهشی اهل بیت(ع) در داغستان»]، خبرگزاری فارس.</ref> | همچنین درسال ۱۳۸۶ش مرکز پژوهشی اهل بیت(ع) در داغستان تأسیس شد که برخی از فعالیت‌های آن عبارت است از:<ref>[https://www.farsnews.ir/news/8604080022%20%20%20%20/تأسيس-مركز-پژوهشي-اهل-بيت-ع-در-داغستان «تأسيس مركز پژوهشی اهل بیت(ع) در داغستان»]، خبرگزاری فارس.</ref> | ||
| خط ۹۵: | خط ۹۵: | ||
===مساجد=== | ===مساجد=== | ||
به گفته رسول جعفریان در کتاب اطلس | به گفته رسول جعفریان در کتاب [[اطلس شیعه]]، در سال‌های اخیر ۲۰۰۰ مسجد و نمازخانه در داغستان ساخته شده است.<ref>جعفریان، اطلس شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۶۴۵.</ref> برخی منابع از فعال بودن ۲۷ مسجد در سال ۱۹۹۰م در داغستان خبر داده‌اند؛ اما شیرین آکینر معتقد است یک قرن پیش از آن، تعداد ۱۲۳۵ مسجد در این منطقه وجود داشته است.<ref>آکینر، اقوام مسلمان اتحاد شوروی، ۱۳۶۶ش، ص۱۶۲.</ref> | ||
* '''مسجد جامع دربند'''، از قدیمی‌ترین مساجد [[جهان اسلام]] است و در داخل قلعه دربند ساخته شده است.<ref>جعفریان، اطلس شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۶۴۶.</ref> | * '''مسجد جامع دربند'''، از قدیمی‌ترین مساجد [[جهان اسلام]] است و در داخل قلعه دربند ساخته شده است.<ref>جعفریان، اطلس شیعه، ۱۳۸۷ش، ص۶۴۶.</ref> | ||