confirmed، templateeditor
۱۲٬۲۷۶
ویرایش
جز (اصلاح جعبه اطلاعات شاعر و نویسنده) |
جز (ویکی سازی) |
||
خط ۳۱: | خط ۳۱: | ||
}} | }} | ||
'''کمالالدین علی مُحْتَشَم کاشانی''' (<small>۹۰۵ -۹۹۶ ه ق</small>)، شاعر فارسیسرای سدهٔ دهم در عهد [[صفویه|صفوی]] (<small>سده دهم</small>) است. | '''کمالالدین علی مُحْتَشَم کاشانی''' (<small>۹۰۵ -۹۹۶ ه ق</small>)، شاعر فارسیسرای سدهٔ دهم در عهد [[صفویه|صفوی]] (<small>سده دهم</small>) است. | ||
معروفترین اثرش، [[دوازده بند محتشم|ترکیب بند]] اوست که در ایام عزاداری [[امام حسین (ع)|سید الشهدا «ع»]]، [[مسجد|مساجد]]، [[تکیه|تکایا]] و مجالس [[سوگواری محرم|سوگواری]] را با کتیبههای منقوش به این اشعار، سیاهپوش میکنند. این ترکیببند در دوازده بند، سروده شده و پس از او شاعران بسیاری در استقبال از این ترکیببند شعر سرودهاند. محتشم با آنکه در عصر شاعران سبک هندی بوده، از پیروان مکتب وقوع است. او در [[کاشان]] به بزازی یا شَعربافی مشغول بوده است. محتشم کاشانی در ۹۱ سالگی درگذشت و در زادگاهش، کاشان دفن شد. | معروفترین اثرش، [[دوازده بند محتشم|ترکیب بند]] اوست که در ایام عزاداری [[امام حسین (ع)|سید الشهدا «ع»]]، [[مسجد|مساجد]]، [[تکیه|تکایا]] و مجالس [[سوگواری محرم|سوگواری]] را با کتیبههای منقوش به این اشعار، سیاهپوش میکنند. این ترکیببند در دوازده بند، سروده شده و پس از او شاعران بسیاری در استقبال از این ترکیببند شعر سرودهاند. محتشم با آنکه در عصر شاعران سبک هندی بوده، از پیروان مکتب وقوع است. او در [[کاشان]] به بزازی یا شَعربافی مشغول بوده است. محتشم کاشانی در ۹۱ سالگی درگذشت و در زادگاهش، کاشان [[دفن]] شد. | ||
==زندگی نامه== | ==زندگی نامه== | ||
خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
محتشم به دلیل درد مزمن پا، سفرهای زیادی نداشته ولی در شمار سفرهای او، چند سفر به [[اصفهان]]، [[عتبات عالیات]] و [[خراسان]] را نوشتهاند. قصاید او در این سفرها خواندنی است.<ref>محمدزاده، دانشنامه شعر عاشورایی، ۱۳۸۶ش، ص۸۰۳.</ref> | محتشم به دلیل درد مزمن پا، سفرهای زیادی نداشته ولی در شمار سفرهای او، چند سفر به [[اصفهان]]، [[عتبات عالیات]] و [[خراسان]] را نوشتهاند. قصاید او در این سفرها خواندنی است.<ref>محمدزاده، دانشنامه شعر عاشورایی، ۱۳۸۶ش، ص۸۰۳.</ref> | ||
او اشعاری در مدح سلاطین و شاهزادگان صفوی، به ویژه شاه طهماسب و فرزندان او سرود. همچنین شش [[رباعی (شعر)|رباعی]] در تاریخ جلوس [[شاه اسماعیل دوم]] به سلطنت سروده که مشهور است و از آنها ۱۱۲۸ مادۀ تاریخ به دست میآید. [[وقار شیرازی]] (م ۱۲۹۸ هجری) رسالهای در شرح این شش رباعی نوشته است. محتشم در دورۀ گسترش روابط شعرای ایرانی با شبه قارۀ [[هندوستان]] میزیست و با اینکه خود به هندوستان نرفت، ولی اشعارش توسط برادرش عبد الغنی به نزد سلاطین آن خطّه فرستاده شد.<ref>محمدزاده، دانشنامه شعر عاشورایی، ۱۳۸۶ش، ص۸۰۳</ref> او اشعاری در مدح شاهان و امرای هند مانند اکبر شاه و [[عبد الرحیم خان خانان|عبد الرحیم خان، خان خانان]] دارد.<ref>نصیری، اثرآفرینان، ۱۳۸۴ش، ج۴، ص۱۴۰</ref> | او اشعاری در مدح سلاطین و شاهزادگان صفوی، به ویژه [[شاه طهماسب]] و فرزندان او سرود. همچنین شش [[رباعی (شعر)|رباعی]] در تاریخ جلوس [[شاه اسماعیل دوم]] به سلطنت سروده که مشهور است و از آنها ۱۱۲۸ مادۀ تاریخ به دست میآید. [[وقار شیرازی]] (م ۱۲۹۸ هجری) رسالهای در شرح این شش رباعی نوشته است. محتشم در دورۀ گسترش روابط شعرای ایرانی با شبه قارۀ [[هندوستان]] میزیست و با اینکه خود به هندوستان نرفت، ولی اشعارش توسط برادرش عبد الغنی به نزد سلاطین آن خطّه فرستاده شد.<ref>محمدزاده، دانشنامه شعر عاشورایی، ۱۳۸۶ش، ص۸۰۳</ref> او اشعاری در مدح شاهان و امرای هند مانند اکبر شاه و [[عبد الرحیم خان خانان|عبد الرحیم خان، خان خانان]] دارد.<ref>نصیری، اثرآفرینان، ۱۳۸۴ش، ج۴، ص۱۴۰</ref> | ||
==زمینههای ادبی== | ==زمینههای ادبی== | ||
خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
«باز این چه شورش است که در خلق عالم است» | «باز این چه شورش است که در خلق عالم است» | ||
محتشم به مصرع «هست از ملال گر چه بری ذات ذوالجلال» رسید و در ادامه درماند تا شبی [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|صاحب الزّمان | محتشم به مصرع «هست از ملال گر چه بری ذات ذوالجلال» رسید و در ادامه درماند تا شبی [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|صاحب الزّمان (عج)]] را در خواب دید که فرمودند: «او در دل است و هیچ دلی نیست بیملال» و شعر را تکمیل کرد.<ref>واله داغستانی، تذکره ریاض الشعراء، ۱۳۸۴ش، ج۴، ص۲۰۵۸-۲۰۵۹</ref> | ||
[[پرونده:کتیبه باز این چه شورش است.jpg|850px|بندانگشتی|وسط|نمونهای از کتیبههای افقی که در مجالس عزاداری استفاده میشود]] | [[پرونده:کتیبه باز این چه شورش است.jpg|850px|بندانگشتی|وسط|نمونهای از کتیبههای افقی که در مجالس عزاداری استفاده میشود]] | ||
[[پرونده:مقبره محتشم.jpg|بندانگشتی|200px|مقبره محتشم کاشانی]] | [[پرونده:مقبره محتشم.jpg|بندانگشتی|200px|مقبره محتشم کاشانی]] | ||
خط ۷۰: | خط ۷۰: | ||
{{ب|گویا طلوع میکند از مغرب آفتاب!|کآشوب در تمامی ذرات عالم است}}{{ب|گر خوانمش قیامت دنیا بعید نیست|این رستخیز عام که نامش محرّم است}}{{ب|در بارگاه قدس که جای ملال نیست|سرهای قدسیان، همه بر زانوی غم است}}{{ب|جن و ملک، بر آدمیان نوحه میکنند|گویا عزای اشرف اولاد آدم است}}{{ب|خورشید آسمان و زمین، نور مشرقین|پروردۀ کنار رسول خدا، حسین<ref>مجاهدی، کاروان شعر عاشورا، ۱۳۸۶ش، ص۱۵۷-۱۶۱ به نقل از دیوان محتشم ، ص ۲۸۰- ۲۸۵ </ref>}}{{پایان شعر}} | {{ب|گویا طلوع میکند از مغرب آفتاب!|کآشوب در تمامی ذرات عالم است}}{{ب|گر خوانمش قیامت دنیا بعید نیست|این رستخیز عام که نامش محرّم است}}{{ب|در بارگاه قدس که جای ملال نیست|سرهای قدسیان، همه بر زانوی غم است}}{{ب|جن و ملک، بر آدمیان نوحه میکنند|گویا عزای اشرف اولاد آدم است}}{{ب|خورشید آسمان و زمین، نور مشرقین|پروردۀ کنار رسول خدا، حسین<ref>مجاهدی، کاروان شعر عاشورا، ۱۳۸۶ش، ص۱۵۷-۱۶۱ به نقل از دیوان محتشم ، ص ۲۸۰- ۲۸۵ </ref>}}{{پایان شعر}} | ||
در دیوان محتشم علاوه بر ترکیب بند او، قصیدهای در مرثیه امام حسین (ع) وجود دارد که با این ابیات میآغازد؛ | در دیوان محتشم علاوه بر ترکیب بند او، قصیدهای در مرثیه [[امام حسین (ع)]] وجود دارد که با این ابیات میآغازد؛ | ||
{{شعر}}{{ب|این زمین پربلا را نام دشت کربلاست|ای دل بیدرد! آهِ آسمان سوزت کجاست؟<ref>مجاهدی، کاروان شعر عاشورا، ۱۳۸۶ش، ص۱۵۶</ref>}}{{پایان شعر}} | {{شعر}}{{ب|این زمین پربلا را نام دشت کربلاست|ای دل بیدرد! آهِ آسمان سوزت کجاست؟<ref>مجاهدی، کاروان شعر عاشورا، ۱۳۸۶ش، ص۱۵۶</ref>}}{{پایان شعر}} | ||
خط ۱۱۷: | خط ۱۱۷: | ||
| توضیحات = | | توضیحات = | ||
}}</onlyinclude> | }}</onlyinclude> | ||
[[Category:مدفونان در کاشان]] | |||
[[Category:مرثیهسرایان عاشورا قرن ۱۰ (قمری)]] | |||
[[Category:مقالههای با درجه اهمیت ب]] | |||
[[Category:شاعران شیعه دوره صفویه]] | |||
[[Category:مدفونان در کاشان]] | |||
[[Category:مرثیهسرایان عاشورا قرن ۱۰ (قمری)]] | |||
[[Category:مقالههای با درجه اهمیت ب]] | |||
[[Category:شاعران شیعه دوره صفویه]] | |||
[[Category:مدفونان در کاشان]] | |||
[[Category:مرثیهسرایان عاشورا قرن ۱۰ (قمری)]] | |||
[[Category:مقالههای با درجه اهمیت ب]] | |||
[[Category:شاعران شیعه دوره صفویه]] | |||
[[رده:مدفونان در کاشان]] | [[رده:مدفونان در کاشان]] |