روان جاوید در تفسیر قرآن مجید (کتاب)

تفسیر روان جاوید

تفسیر روان جاوید کتابی تفسیری به زبان فارسی و شامل همه آیات قرآن مجید اثر میرزا محمد ثقفی تهرانی (متوفای 1406ق) است.

آغاز و پایان تفسیر

آغاز تأليف« تفسير روان جاويد»، آنگونه كه مؤلّف در آغاز اشاره كرده، رمضان سال 1360 قمرى بوده است و بعد از وقفه‏اى چند ساله، سرانجام در 1383 قمرى به پايان رسيده است. عنوان« روان جاويد در تفسير كلام مجيد» در محاسبه حروف ابجد با همان تاريخ برابرى مى‏كند.

سبب تألیف و روش آن

مؤلف در خطبه آغازین کتاب می گوید: «چندى بود عازم بودم كه بقيه عمر با قرآن مأنوس شوم، ولى توفيق رفيق نمى‏شد تا در اواسط ماه رمضان المبارك 1360 هجرى كه شميم رحمت الهى بمشام اين ذرّه رسيد، و بحمد اللّه تعالى موفق شدم، و از جهات قرآن جهتى را در نظر گرفتم كه براى آن نازل شده و آن هدايت متقين است، و از بين تفاسير چون تفسير شريف صافى را يافتم كه مطابق با عقل و نقل است مورد نظر قرار داده، و در تفاسير مطلقه و اخبار منقوله ببيان و نقل ايشان اكتفا و اعتماد نمودم «1»، و تا توانستم سعى كردم كه مطالب را تنزل دهم و عبارات را ساده بنويسم كه نفعش عام باشد.»

ویژگی های تفسیر

آقا ميرزا يوسف ايروانى كه عهده‏دار تصحيح و مقابله چاپ نخست كتاب بوده است، در يادداشت خود بر كتاب، نكات ممتاز اين تفسير را می گوید: آنچه اين بنده در حين اشتغال به تصحيح و مقابله آن كتاب، استخراج و ضبط نمودم جمعا ده مزيّت است، بدين قرار است:

1. اهتمام به جنبه موعظه قرآن،
2. اشتمال بر تحقيقات نو،
3. احتوا بر بررسى‏هاى فقهى،
4. اشتمال بر حقايقى كه به طرق غير عادى يافت شده است،
5. تطبيق استادانه ظواهر آيات با ظواهر اخبار معارض،
6. جمع بين روايات مختلف تفسيرى بر پايه روش فقهى و ذوق ادبى،
7. ساده‏نويسى در عين داشتن معانى بلند،
8. شرح و بيان تفسير شريف صافى،
9. استقلال آيات از نظر تفسير
10. احتواى كتاب بر مطالب بكر.

سخن بزرگان

سید ابوالحسن رفيعى قزوينى نيز اين كتاب را« مشتمل بر معارف حقه و مواعظ حسنه و معانى دقيقه و حقايق رقيقه» مى‏دانسته است كه از ايجاز مخل و اطناب مملّ مبرّاست و براى عوام و خواصّ نفع بسيار دارد.

حسن زاده آملی می‌گوید: تفسیر روان جاوید در ۵ جلد اثر میرزا محمد ثقفی ترجمه «تفسیر صافی» است.

چاپ

چاپ این اثر به همّت فرزند مؤلف، على ثقفى و با اهتمام نشر برهان، انجام يافته است‏.

منابع

• خرمشاهی، بهاءالدین، دانشنامه قرآن و قرآن پژوهی، تهران، دوستان - ناهید، ۱۳۷۷ش.
• طارمی، حسن، روان جاوید در تفسیر قرآن مجید، کتاب ماه دین،اسفند 1376 - شماره 4 و 5.
• ثقفی تهرانی، محمد، تفسیر روان جاوید، تهران، برهان، 1398ق.