پرش به محتوا

ماوراء النهر: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۸۱: خط ۸۱:


== حکومت‌ها ==
== حکومت‌ها ==
منطقه ماوراء النهر از مناطق بسیار مهم منطقه‌ای به حساب می‌آمد و از آن جهت که دروازه هجوم اقوام گوناگون به سرزمین‌های اسلامی به خصوص [[ایران]] بوده است از اهمیت فراوانی برخوردار است.<ref> اروجی، ساخت دفاع شهری ماوراءالنهر در قرون نخستین اسلامی (با تأکید بر بخارا و سمرقند)، ۱۳۹۲ش، ص۲۰.</ref> در این منطقه بعد از ظهور [[اسلام]] حکومت‌های مستقل و نیمه مستقل فراوانی شکل گرفت که برخی از آنان در گسترش علم و فرهنگ و تمدن اسلامی نقش به سزایی داشتند که در این زمینه می‌توان به حکومت [[سامانیان]] اشاره نمود.<ref> برای اطلاعات بیشتر رجوع کن به: ناجی، فرهنگ و تمدن اسلامی در قلمرو سامانیان، ۱۳۸۶ش، ص۵۲۳. </ref>
ماوراء النهر از مناطق بسیار مهم به حساب می‌آمد و از آن جهت که دروازه هجوم اقوام گوناگون به سرزمین‌های اسلامی به خصوص [[ایران]] بوده، دارای حساسیت استراتژیک است.<ref> اروجی، ساخت دفاع شهری ماوراءالنهر در قرون نخستین اسلامی (با تأکید بر بخارا و سمرقند)، ۱۳۹۲ش، ص۲۰.</ref> در این منطقه بعد از ظهور [[اسلام]] حکومت‌های مستقل و نیمه مستقل فراوانی شکل گرفت که برخی از آنان به ویژه حکومت [[سامانیان]] در گسترش علم و فرهنگ و تمدن اسلامی نقش به سزایی داشتند.<ref> برای اطلاعات بیشتر رجوع کن به: ناجی، فرهنگ و تمدن اسلامی در قلمرو سامانیان، ۱۳۸۶ش، ص۵۲۳. </ref>


بعد از سامانیان ترکان ماوراء النهر که از قدرت بسیار زیادی در این منطقه برخوردار بودند،<ref> برای اطلاعات بیشتر در ارتباط با روند قدرت گیری ترکان رجوع کنید به: پرگاری، روند قدرت گیری ترکان در تاریخ ایران، تابستان۱۳۸۱ش. </ref> حکومت را در این منطقه به دست گرفتند.<ref> فروزانی، قراخانیان بنیانگذاران نخستین سلسله ترک مسلمان در فرارود، ۱۳۸۹ش، ص۱.</ref> [[قراخانیان]] نخستین خاندان ترک [[مسلمان]] بودند که توانستند بعد از سامانیان قدرت را به دست بگیرند.<ref> فروزانی، قراخانیان بنیانگذاران نخستین سلسله ترک مسلمان در فرارود، ۱۳۸۹ش، ص۱، ۱۳۸۹ش.</ref> اهمیت قدرت‌یابی قراخانیان از آن جهت بود که توانست زمینه کوچ‌های پی‌درپی بسیاری از ترکان را به منطقه ماوراءالنهر فراهم کند و ساختار جمعیتی منطقه را متحول و اکثریت جامعه را به خود اختصاص دهند.<ref> فروزانی، قراخانیان بنیانگذاران نخستین سلسله ترک مسلمان در فرارود، ۱۳۸۹ش، ص۱-۲.</ref> از دیگر خاندان‌های ترک که قدرت را در این منطقه به دست گرفتند [[غزنویان]] بودند.<ref>برای اطلاعات بیشتر در ارتباط با غزنویان رجوع کن به کیلفورد باثورث، ادموند، تاریخ غزنویان، ۱۳۷۲ش.</ref> همچنین [[سلجوقیان]] ترک که با شکست غزنویان تا مدت‌ها در این منطقه حکومت کردند.<ref>برای اطلاعات بیشتر رجوع کن به: حلمی، دولت سلجوقیان، ۱۳۸۴ش.</ref>
بعد از سامانیان ترکان ماوراء النهر<ref> برای اطلاعات بیشتر در ارتباط با روند قدرت گیری ترکان رجوع کنید به: پرگاری، روند قدرت گیری ترکان در تاریخ ایران، تابستان۱۳۸۱ش. </ref> حکومت را در این منطقه به دست گرفتند.<ref> فروزانی، قراخانیان بنیانگذاران نخستین سلسله ترک مسلمان در فرارود، ۱۳۸۹ش، ص۱.</ref> [[قراخانیان]] نخستین خاندان ترک [[مسلمان]] بودند که توانستند بعد از سامانیان قدرت را به دست بگیرند.<ref> فروزانی، قراخانیان بنیانگذاران نخستین سلسله ترک مسلمان در فرارود، ۱۳۸۹ش، ص۱، ۱۳۸۹ش.</ref> قدرت‌یابی قراخانیان به دلیل کوچ‌های پی‌درپی بسیاری از ترکان به منطقه ماوراءالنهر بود به صورتی که ساختار جمعیتی منطقه را متحول و اکثریت جامعه را به خود اختصاص دادند.<ref> فروزانی، قراخانیان بنیانگذاران نخستین سلسله ترک مسلمان در فرارود، ۱۳۸۹ش، ص۱-۲.</ref> [[غزنویان]]<ref>رک: کیلفورد باثورث، ادموند، تاریخ غزنویان، ۱۳۷۲ش.</ref> و [[سلجوقیان]]<ref>رک: حلمی، دولت سلجوقیان، ۱۳۸۴ش.</ref> از دیگر خاندان‌های ترک بودند که قدرت را در این منطقه به دست گرفتند.


در سال [[سال ۶۱۶ هجری قمری|۶۱۶ق]] [[مغول]] از طریق ماوراء النهر به سرزمین‌های اسلامی هجوم آورد و در مرحله اول با شکست [[خوارزمشاهیان]]<ref> خلعتبری، تاریخ خوارزمشاهیان، ۱۳۸۰ش، ص۱۱۱-۱۲۵.</ref> و فتح ماوراء النهر وارد سرزمین‌های اسلامی شد و [[مسلمانان]] زیادی توسط آنان کشته شدند و شهرها یکی پس از دیگری توسط آنها تخریب و غارت شد.<ref> اقبال آشتیانی، تاریخ مغول، ۱۳۸۷ش.</ref> هر چند این ناحیه نخستین کانون مبارزه با مغولان بود<ref> گلجان، میراث مشترک، نظری اجمالی بر حوزه فرهنگ و تمدن شرق ایران و ماوراء النهر، ۱۳۸۳ش، ص۱۲.</ref> و مردم ماوراء النهر مبارزات فراوانی را با مغولان انجام دادند؛<ref> برای اطلاعات بیشتر رجوع کن به: بایمتف، مبارزات مردم ماوراء النهر در برابر بیداد مغولان، ۱۳۷۹ش.</ref> اما تا مدت‌ها بر این منطقه حکم راندند؛<ref> برای اطلاعات بیشتر رجوع کن به: اقبال آشتیانی، تاریخ مغول، ۱۳۸۷ش.</ref> لذا بعد از آن هیچگاه نتوانست به عنوان یک پایگاه و مرکز علمی و فرهنگی قد علم کند.<ref> گلجان، میراث مشترک، نظری اجمالی بر حوزه فرهنگ و تمدن شرق ایران و ماوراء النهر، ۱۳۸۳ش، ص۱۳.</ref>
در سال [[سال ۶۱۶ هجری قمری|۶۱۶ق]] [[مغول]] از طریق ماوراء النهر به سرزمین‌های اسلامی هجوم آورد و در مرحله اول با شکست [[خوارزمشاهیان]]<ref> خلعتبری، تاریخ خوارزمشاهیان، ۱۳۸۰ش، ص۱۱۱-۱۲۵.</ref> و فتح ماوراء النهر وارد سرزمین‌های اسلامی شد و [[مسلمانان]] زیادی توسط آنان کشته شدند و شهرها یکی پس از دیگری توسط آنها تخریب و غارت شد.<ref> اقبال آشتیانی، تاریخ مغول، ۱۳۸۷ش.</ref> هر چند این ناحیه نخستین کانون مبارزه با مغولان بود<ref> گلجان، میراث مشترک، نظری اجمالی بر حوزه فرهنگ و تمدن شرق ایران و ماوراء النهر، ۱۳۸۳ش، ص۱۲.</ref> و مردم ماوراء النهر مبارزات فراوانی را با مغولان انجام دادند؛<ref> برای اطلاعات بیشتر رجوع کن به: بایمتف، مبارزات مردم ماوراء النهر در برابر بیداد مغولان، ۱۳۷۹ش.</ref> اما تا مدت‌ها بر این منطقه حکم راندند؛<ref> برای اطلاعات بیشتر رجوع کن به: اقبال آشتیانی، تاریخ مغول، ۱۳۸۷ش.</ref> لذا بعد از آن هیچگاه نتوانست به عنوان یک پایگاه و مرکز علمی و فرهنگی قد علم کند.<ref> گلجان، میراث مشترک، نظری اجمالی بر حوزه فرهنگ و تمدن شرق ایران و ماوراء النهر، ۱۳۸۳ش، ص۱۳.</ref>
Automoderated users، confirmed، مدیران، templateeditor
۴٬۲۹۴

ویرایش