کاربر ناشناس
مسبحات: تفاوت میان نسخه‌ها
اصلاح پاورقی و منابع
imported>Mgolpayegani جز (←منابع) |
imported>M.r.seifi (اصلاح پاورقی و منابع) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''مُسَبِّحات''' [[سوره|سوره‌هایی]] از [[قرآن]] هستند که ابتدای آنها با [[تسبیح]] [[خدا|خداوند]] آغاز می‌شود. بر اساس دیدگاه مشهور، مسبحات شامل هفت سورهٔ [[سوره اسراء|اِسراء]]، [[سوره حدید|حَدید]]، [[سوره حشر|حَشْر]]، [[سوره صف|صَفْ]]، [[سوره جمعه|جمعه]]، [[سوره تغابن|تَغابُن]] و [[سوره اعلی|اَعْلی]] است. اما برخی تعداد مسبحات را پنج یا نه سوره دانسته‌اند. پرداختن به [[اصول دین]]، یکی از مضامین مشترک مسبحات است. بر اساس برخی [[روایات]]، پیامبر(ص) هر شب پیش از خواب سوره‌های مسبحات را قرائت می‌کرد. | '''مُسَبِّحات''' [[سوره|سوره‌هایی]] از [[قرآن]] هستند که ابتدای آنها با [[تسبیح]] [[خدا|خداوند]] آغاز می‌شود. بر اساس دیدگاه مشهور، مسبحات شامل هفت سورهٔ [[سوره اسراء|اِسراء]]، [[سوره حدید|حَدید]]، [[سوره حشر|حَشْر]]، [[سوره صف|صَفْ]]، [[سوره جمعه|جمعه]]، [[سوره تغابن|تَغابُن]] و [[سوره اعلی|اَعْلی]] است. اما برخی تعداد مسبحات را پنج یا نه سوره دانسته‌اند. پرداختن به [[اصول دین]]، یکی از مضامین مشترک مسبحات است. بر اساس برخی [[روایات]]، پیامبر(ص) هر شب پیش از خواب سوره‌های مسبحات را قرائت می‌کرد. | ||
{{جعبه نقل قول| عنوان =منزلت مسبحات در روایت ائمه(ع)| نقل‌قول = [[امام محمد باقر علیه السلام|امام باقر (ع)]]:{{سخ}}{{حدیث|مـَنْ قَرَأَ الْمُسَبِّحَاتِ كُلَّهَا قَبْلَ أَنْ يَنَامَ لَمْ يَمُتْ حَتَّى يُدْرِكَ الْقَائِمَ وَ إِنْ مَاتَ كَانَ فِي جِوَارِ مُحَمَّدٍ النَّبِيِّ (ص)|ترجمه=«کسی که مسبحات را پیش از خواب قرائت کند نمی‌میرد تا آنکه [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام قائم(ع)]] را درک کند و اگر بمیرد در کنار رسول خدا (ص) خواهد بود.}}|تاریخ بایگانی| منبع = <small>صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، | {{جعبه نقل قول| عنوان =منزلت مسبحات در روایت ائمه(ع)| نقل‌قول = [[امام محمد باقر علیه السلام|امام باقر (ع)]]:{{سخ}}{{حدیث|مـَنْ قَرَأَ الْمُسَبِّحَاتِ كُلَّهَا قَبْلَ أَنْ يَنَامَ لَمْ يَمُتْ حَتَّى يُدْرِكَ الْقَائِمَ وَ إِنْ مَاتَ كَانَ فِي جِوَارِ مُحَمَّدٍ النَّبِيِّ (ص)|ترجمه=«کسی که مسبحات را پیش از خواب قرائت کند نمی‌میرد تا آنکه [[امام مهدی عجل الله تعالی فرجه|امام قائم(ع)]] را درک کند و اگر بمیرد در کنار رسول خدا (ص) خواهد بود.}}|تاریخ بایگانی| منبع = <small>صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ۱۳۷۳ش، ص۱۳۸.</small>| تراز = چپ| عرض = 500px| اندازه خط = 14px|رنگ پس‌زمینه=#ffeebb| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | ||
==مفهوم== | ==مفهوم== | ||
مُسَبِّحات به سوره‌هایی گفته می‌شود که با [[تسبیح]] خداوند آغاز میشوند. تسبیح خدا یعنی او از هرگونه بدی و زشتی به دور است. مسبحات اصطلاحی جدید در [[علوم قرآنی]] نیست، بلکه این واژه از دوره [[نزول قرآن]] و قرون نخستین به بعد در منابع تاریخی و روایی کاربرد داشته است. | مُسَبِّحات به سوره‌هایی گفته می‌شود که با [[تسبیح]] خداوند آغاز میشوند. تسبیح خدا یعنی او از هرگونه بدی و زشتی به دور است.{{مدرک}} مسبحات اصطلاحی جدید در [[علوم قرآنی]] نیست، بلکه این واژه از دوره [[نزول قرآن]] و قرون نخستین به بعد در منابع تاریخی و روایی کاربرد داشته است.{{مدرک}} | ||
==تعداد مسبحات== | ==تعداد مسبحات== | ||
در روایاتی که فضیلت مسبحات را بیان کرده‌اند، به اسامی این سوره‌ها اشاره نشده است؛ از این رو درباره تعداد این سوره‌ها میان [[فقیه|فقها]]، [[تفسیر قرآن|مفسران]] و پژوهشگران [[علوم قرآن|علوم قرآنی]] دیدگاه متعددی وجود دارد. این دیدگاه‌ها را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد: | در روایاتی که فضیلت مسبحات را بیان کرده‌اند، به اسامی این سوره‌ها اشاره نشده است؛ از این رو درباره تعداد این سوره‌ها میان [[فقیه|فقها]]، [[تفسیر قرآن|مفسران]] و پژوهشگران [[علوم قرآن|علوم قرآنی]] دیدگاه متعددی وجود دارد. این دیدگاه‌ها را می‌توان به سه دسته تقسیم کرد: | ||
*'''نظریه مشهور، هفت سوره:''' بر اساس دیدگاه مشهور سوره‌های مفصلات شامل هفت سوره [[سوره اسراء|اسراء]]، [[سوره حدید|حَدید]]، [[سوره حشر|حَشْر]]، [[سوره صف|صَفْ]]، [[سوره جمعه|جمعه]]، [[سوره تغابن|تَغابُن]] و [[سوره اعلی|اعلی]] است.<ref>سیوطی، الإتقان فی علوم‌القرآن، ۱۳۶۳ش، ج۳، ص۳۶۱؛ زرکشی، البرهان فی العلوم‌القرآن، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۲۵۴؛رامیار، تاریخ قرآن، ۱۳۶۳ش، ص۵۹۶.</ref> | *'''نظریه مشهور، هفت سوره:''' بر اساس دیدگاه مشهور سوره‌های مفصلات شامل هفت سوره [[سوره اسراء|اسراء]]، [[سوره حدید|حَدید]]، [[سوره حشر|حَشْر]]، [[سوره صف|صَفْ]]، [[سوره جمعه|جمعه]]، [[سوره تغابن|تَغابُن]] و [[سوره اعلی|اعلی]] است.<ref>سیوطی، الإتقان فی علوم‌القرآن، ۱۳۶۳ش، ج۳، ص۳۶۱؛ زرکشی، البرهان فی العلوم‌القرآن، ۱۴۱۵ق، ج۱، ص۲۵۴؛رامیار، تاریخ قرآن، ۱۳۶۳ش، ص۵۹۶.</ref> | ||
*'''دیدگاه علامه مجلسی و طباطبایی، پنج سوره:''' [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] و [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] معتقدند سوره‌هایی که ابتدای آنها با فعل گذشته (ماضی) سَبَّحَ و فعل حال (مضارع) یُسَبِّحُ آغار میشوند مسبحات هستند از این رو تنها به پنج سوره حدید، حشر، صف، جمعه و تغابن گفته می‌شود.<ref>مجلسی، | *'''دیدگاه علامه مجلسی و طباطبایی، پنج سوره:''' [[محمدباقر مجلسی|علامه مجلسی]] و [[سید محمدحسین طباطبائی|علامه طباطبایی]] معتقدند سوره‌هایی که ابتدای آنها با فعل گذشته (ماضی) سَبَّحَ و فعل حال (مضارع) یُسَبِّحُ آغار میشوند مسبحات هستند از این رو تنها به پنج سوره حدید، حشر، صف، جمعه و تغابن گفته می‌شود.<ref>مجلسی، مرآةالعقول فی شرح أخبار آل‌الرسول، ۱۳۶۳ش، ج۱۲، ص۵۰۸؛ طباطبایی، المیزان فی تفسیرالقرآن، ۱۴۰۳ق، ج۱۹، ص۱۲۳.</ref> [[ناصر مکارم شیرازی|مکارم شیرازی]] نیز همین دیدگاه را پذیرفته است.<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۱ش، ج۲۳، ص۲۹۲.</ref> | ||
*'''دیدگاه آیت‌الله معرفت، نه سوره:''' [[محمدهادی معرفت|محمد هادی معرفت]] از پژوهشگران معاصر علوم قرآن تعداد مسبحات را نه سوره دانسته است. او علاوه بر هفت سوره مشهور دو سوره [[سوره فرقان|فرقان]] و [[سوره ملک|ملک]] را نیز ضمیمه کرده است.<ref>معرفت، التمهید فی علوم‌القرآن، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۲۹۳.</ref> این دو سوره با تسبیح خداوند آغاز نمی‌شوند.<ref>فرقان، آیه۱؛ ملک، آیه۱.</ref> | *'''دیدگاه آیت‌الله معرفت، نه سوره:''' [[محمدهادی معرفت|محمد هادی معرفت]] از پژوهشگران معاصر علوم قرآن تعداد مسبحات را نه سوره دانسته است. او علاوه بر هفت سوره مشهور دو سوره [[سوره فرقان|فرقان]] و [[سوره ملک|ملک]] را نیز ضمیمه کرده است.<ref>معرفت، التمهید فی علوم‌القرآن، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۲۹۳.</ref> این دو سوره با تسبیح خداوند آغاز نمی‌شوند.<ref>سوره فرقان، آیه۱؛ سوره ملک، آیه۱.</ref> | ||
==ویژگی‌های مشترک== | ==ویژگی‌های مشترک== | ||
سوره‌های مسبحات دارای خصوصیات و مضامین مشترکی هستند که عبارتند از: | سوره‌های مسبحات دارای خصوصیات و مضامین مشترکی هستند که عبارتند از: | ||
*'''مشتمل بر اصول پنج‌گانه دین در مذهب شیعه''': مضامین سوره‌های مسبحات گویای [[اصول مذهب شیعه|پنج اصل دین در مذهب شیعه]] یعنی [[توحید]]، [[نبوت]]، [[معاد]]، [[عدل]] و [[امامت]] است.<ref>آل‌رسول-اعتصامی، | *'''مشتمل بر اصول پنج‌گانه دین در مذهب شیعه''': مضامین سوره‌های مسبحات گویای [[اصول مذهب شیعه|پنج اصل دین در مذهب شیعه]] یعنی [[توحید]]، [[نبوت]]، [[معاد]]، [[عدل]] و [[امامت]] است.<ref>آل‌رسول-اعتصامی، «سوره‌شناسی مسبحات»، ص۵۲.</ref> | ||
*'''نقش محوری اسراء بر سایر مسبحات:''' برخی پژوهشگران علوم قرآن معتقدند با توجه به مضامین مسبحات رابطه خاصی میان آنان وجود دارد و سوره اسراء محور سوره‌های دیگر است. بر اساس این دیدگاه هفت سوره مسبحات مانند یک کتاب مستقل هستند که مقدمه آن سوره اسراء است و پنج سوره دیگر در حکم فصل‌های کتابند و سوره اعلی مانند نتیجه آن است.<ref>آل‌رسول-اعتصامی، | *'''نقش محوری اسراء بر سایر مسبحات:''' برخی پژوهشگران علوم قرآن معتقدند با توجه به مضامین مسبحات رابطه خاصی میان آنان وجود دارد و سوره اسراء محور سوره‌های دیگر است. بر اساس این دیدگاه هفت سوره مسبحات مانند یک کتاب مستقل هستند که مقدمه آن سوره اسراء است و پنج سوره دیگر در حکم فصل‌های کتابند و سوره اعلی مانند نتیجه آن است.<ref>آل‌رسول-اعتصامی، «سوره‌شناسی مسبحات»، ص۵۲.</ref> | ||
*'''گستره زمانی:''' سومین ویژگی مسبحات درباره ترتیب نزول آنان است بدین معنا که این سوره‌ها تقریباً تمام مدت نبوت پیامبر را دربرگرفته‌اند؛ سوره اعلی هفتمین، اسراء پنجاهمین سوره نازل شده در [[مکه]] و سوره‌های حديد، حشر، صف، جمعه و تغابن در [[مدینه]] نازل شده و در ردیف نود و چهارمین تا صد و دهمین سوره‌های نازل شده قرآن قرار دارند.<ref>آل‌رسول-اعتصامی، | *'''گستره زمانی:''' سومین ویژگی مسبحات درباره ترتیب نزول آنان است بدین معنا که این سوره‌ها تقریباً تمام مدت نبوت پیامبر را دربرگرفته‌اند؛ سوره اعلی هفتمین، اسراء پنجاهمین سوره نازل شده در [[مکه]] و سوره‌های حديد، حشر، صف، جمعه و تغابن در [[مدینه]] نازل شده و در ردیف نود و چهارمین تا صد و دهمین سوره‌های نازل شده قرآن قرار دارند.<ref>آل‌رسول-اعتصامی، «سوره‌شناسی مسبحات»، ص۵۲.</ref> | ||
==فضیلت== | ==فضیلت== | ||
* '''آیه‌ای بهتر از هزار آیه:''' در منابع معتبر روایت شده است که پیامبر هر شب پیش از خواب سوره‌های مسبحات را قرائت می‌کرد و می‌فرمود: «در مسبحات [[آیه|آیه‌ای]] است بهتر از هزار آیه».<ref>سیوطی، الدرالمنثور فی تفسیر بالمأثور، دارالفکر، ج۶، ص۱۷۰؛ قرطبی، الجامع الحكام القرآن، ۱۳۶۴ش، ص۲۳۵. </ref> | * '''آیه‌ای بهتر از هزار آیه:''' در منابع معتبر روایت شده است که پیامبر هر شب پیش از خواب سوره‌های مسبحات را قرائت می‌کرد و می‌فرمود: «در مسبحات [[آیه|آیه‌ای]] است بهتر از هزار آیه».<ref>سیوطی، الدرالمنثور فی تفسیر بالمأثور، دارالفکر، ج۶، ص۱۷۰؛ قرطبی، الجامع الحكام القرآن، ۱۳۶۴ش، ص۲۳۵. </ref> | ||
*'''درک کردن امام زمان و محشور شدن در کنار پیامبر:''' در روایتی از [[امام محمد باقر علیه السلام|امام محمدباقر]](ع) نقل شده است: «کسی که مسبحات را پیش از خواب قرائت کند نمی‌میرد تا آنکه [[امام قائم]] (ع) را درک کند و اگر بمیرد در کنار رسول خدا (ص) خواهد بود.<ref>صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، | *'''درک کردن امام زمان و محشور شدن در کنار پیامبر:''' در روایتی از [[امام محمد باقر علیه السلام|امام محمدباقر]](ع) نقل شده است: «کسی که مسبحات را پیش از خواب قرائت کند نمی‌میرد تا آنکه [[امام قائم]] (ع) را درک کند و اگر بمیرد در کنار رسول خدا (ص) خواهد بود.<ref>صدوق، ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، ۱۳۷۳ش، ص۱۳۸.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
*مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ دوازدهم، ۱۳۷۱ش. | *مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، تهران، دار الکتب الاسلامیة، چاپ دوازدهم، ۱۳۷۱ش. | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
{{قرآن کریم}} | {{قرآن کریم}} | ||
[[en:Al-Musabbihat]] | [[en:Al-Musabbihat]] | ||