پرش به محتوا

فرشته: تفاوت میان نسخه‌ها

فرشته (نمایش مبدأ)

نسخهٔ ‏۱۴ ژوئیهٔ ۲۰۲۰، ساعت ۱۵:۲۳

۱۴ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۴ ژوئیهٔ ۲۰۲۰
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
دیداریویکی‌متن
جز (←‏ویژگی‌ها: تمیزکاری)
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۸: خط ۸:
فرشتگان، موجودات نامرئی هستند که قابل اشاره حسی نیستند{{مدرک}} و فرستادگان خدا به شمار می‌آیند.<ref>سوره فاطر، آيه۱.</ref> ملائکه جمع ملک به معنای رسالت(فرستادن) است.<ref>طریحی، مجمع‌البحرین، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۲۹۲.</ref>
فرشتگان، موجودات نامرئی هستند که قابل اشاره حسی نیستند{{مدرک}} و فرستادگان خدا به شمار می‌آیند.<ref>سوره فاطر، آيه۱.</ref> ملائکه جمع ملک به معنای رسالت(فرستادن) است.<ref>طریحی، مجمع‌البحرین، ۱۴۱۶ق، ج۵، ص۲۹۲.</ref>


درباره ماهیت فرشتگان اختلاف‌نظر وجود دارد. فیلسوفان، فرشتگان را موجوداتی غیرجسمانی و مجرد می‌دانند که برخی از تجرد تام عقلانی و گروهی نیز از تجرد برزخی برخوردارند البته معتقدند گروه دوم آنان برخی از خواص ماده مانند شکل را دارند. اما متکلمان ملائکه را اجسام لطیف و نورانی دانسته که به اشکال و صورت‌های مختلف درمی‌آیند.
درباره ماهیت فرشتگان اختلاف‌نظر وجود دارد. فیلسوفان، فرشتگان را موجوداتی غیرجسمانی و مجرد می‌دانند که برخی از تجرد تام عقلانی و گروهی نیز از تجرد برزخی برخوردارند البته معتقدند گروه دوم آنان برخی از خواص ماده مانند شکل را دارند. اما متکلمان ملائکه را اجسام لطیف و نورانی دانسته که به اشکال و صورت‌های مختلف درمی‌آیند.{{مدرک}}
 
نداشتن خواص ماده همچون قوه شهوت و غضب،<ref>علامه حلّی، شرح تجرید، ص۳۸۷.</ref> تغییر، تحول و تکامل، عارض شدن خستگی، قابلیت اشاره حسی و اشغال فضا از دلایل تجرد ملائکه ذکر شده است.{{مدرک}} هرچند که [[ملاصدرا]] برخی خلاف تعدادی از مفسران که فرشتگان را دارای مقام ثابتی می‌دانند<ref>فخررازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۲۶، ص۳۶۲؛ مراغی، تفسیر المراغی، دار احیاء التراث العربی، ج۲۳، ص۸۹؛ طوسی و محلی، تفسیر الجلالین، ۱۴۱۶ق، ص۴۵۵.</ref> علم و کمال گروهی از آنان را قابل افزایش می‌داند.<ref>ملاصدرا، تفسیر القرآن الکریم، ۱۳۶۶ش، ج۲، ص۳۷۱.</ref>


بنا بر آيات قرآن پس از نفخ صور همه موجواتی که در آسمان و زمین هستند می‌میرند مگر کسانی که خدا بخواهد.<ref> زمر، ۶۸</ref> بنا بر روایات جبرئیل، میکائیل، [[اسرافیل]] و [[ملک الموت]] کسانی هستند که در این آیه استثناء شده‌اند که آنان نیز به فرمان خدا به ترتیب می‌میرند.<ref> مجلسی، بحارالانوار، ج۷۹، ص ۱۸۴.</ref> روایت دیگری حاملان [[عرش]] خدا را نیز بر این ملائک افزوده است.<ref> مجلسی، بحارالانوار، ج۶، ص ۳۲۹.</ref> در مورد چگونگی مرگ فرشتگان احتمالاتی داده شده است:
* مراد از مرگ گسستن پیوند روح از قالب مثالی آنها است.
* مقصود، از کار افتادن فعالیت مستمر ارواح و ملائک و از دست دادن توان ادراکی‌شان باشد.<ref> مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۱۹، ص۵۴۱.</ref>
== اهمیت و جایگاه==
== اهمیت و جایگاه==
باور به وجود فرشتگان از اعتقادات مسلمانان است.<ref>سوره بقره، آیه۲۸۵.</ref> و ایمان به آنها مانند ایمان به [[نماز]] و [[روزه]] است و از لوازم ایمان به [[نبوت]] به شمار می‌رود.<ref> علامه طباطبایی، المیزان، ج۲، ص۴۴۲.</ref>  
باور به وجود فرشتگان از اعتقادات مسلمانان است.<ref>سوره بقره، آیه۲۸۵.</ref> و ایمان به آنها مانند ایمان به [[نماز]] و [[روزه]] است و از لوازم ایمان به [[نبوت]] به شمار می‌رود.<ref> علامه طباطبایی، المیزان، ج۲، ص۴۴۲.</ref>  
خط ۳۵: خط ۳۶:


== ویژگی‌ها==
== ویژگی‌ها==
امام علی(ع) در [[خطبه اشباح]] فرشتگان را داناترین خلق به خدا، ترسنده‌ترین خلق از او، مقرب‌ترین خلق به خدا و عامل‌ترین خلق به فرمان خدا معرفی کرده است که نه خواب بر دیدگانشان مسلط می‌شود و نه سهو بر عقل و نه خستگی بر بدن‌هایشان.<ref> قمی، تفسیر قمی، ج۲، ص۲۰۷.</ref>  
برخی از ویژگی‌های فرشتگان عبارتند از:
=== تجرد===
نداشتن خواص ماده همچون قوه شهوت و غضب،<ref>علامه حلّی، شرح تجرید، ص۳۸۷.</ref> تغییر، تحول و تکامل، عارض شدن خستگی، قابلیت اشاره حسی و اشغال فضا از دلایل تجرد ملائکه ذکر شده است.{{مدرک}} هرچند که [[ملاصدرا]] برخی خلاف تعدادی از مفسران که فرشتگان را دارای مقام ثابتی می‌دانند<ref>فخررازی، مفاتیح الغیب، ۱۴۲۰ق، ج۲۶، ص۳۶۲؛ مراغی، تفسیر المراغی، دار احیاء التراث العربی، ج۲۳، ص۸۹؛ طوسی و محلی، تفسیر الجلالین، ۱۴۱۶ق، ص۴۵۵.</ref> علم و کمال گروهی از آنان را قابل افزایش می‌داند.<ref>ملاصدرا، تفسیر القرآن الکریم، ۱۳۶۶ش، ج۲، ص۳۷۱.</ref> امام علی(ع) در [[خطبه اشباح]] فرشتگان را داناترین خلق به خدا، ترسنده‌ترین خلق از او، مقرب‌ترین خلق به خدا و عامل‌ترین خلق به فرمان خدا معرفی کرده است که نه خواب بر دیدگانشان مسلط می‌شود و نه سهو بر عقل و نه خستگی بر بدن‌هایشان.<ref> قمی، تفسیر قمی، ج۲، ص۲۰۷.</ref>  


=== آیا فرشتگان بر انسان برتری دارند؟===
=== برتری بر آدم===
عالمان دینی بر طبق آیه ۷۰ [[سوره اسرا]] که از کرامت بنی‌آدم و برتری آنان بر بسیاری از مخلوقات سخن گفته، معتقدند فرشتگان از انسان‌های معمولی برترند ولی اگر انسان استعدادهای خود را بالفعل کند از ملائک برتر خواهد شد.{{مدرک}} با این وجود ابن عربی فرشتگان عالین (مهیمین) را برتر از بنی‌آدم می‌داند<ref> حسن‌زاده آملی، ممد الهمم، ص۳۶۷-۳۶۹.</ref> و معتقد است بر اساس آیه ۷۵ سوره صاد، سجده بر حضرت آدم بر فرشتگان عالین واجب نبود.{{مدرک}} اما قیصری انسان‌هایی که به مقام [[خلیفة الله|خلیفة اللهی]] رسیده‌اند را از فرشتگان عالین هم برتر می‌داند.<ref> حسن‌زاده آملی، ممد الهمم، ص۳۶۷-۳۶۹</ref> ملاصدرا با استناد به آیه ۳۱ سوره بقره که به تعلیم آدم به ملائکه اشاره دارد معتقد است که آیه مذکور بر برتری آدم بر فرشتگان ساکن زمین و آسمان دلالت دارد نه فرشتگان مهیمین.{{مدرک}}
عالمان دینی بر طبق آیه ۷۰ [[سوره اسرا]] که از کرامت بنی‌آدم و برتری آنان بر بسیاری از مخلوقات سخن گفته، معتقدند فرشتگان از انسان‌های معمولی برترند ولی اگر انسان استعدادهای خود را بالفعل کند از ملائک برتر خواهد شد.{{مدرک}} با این وجود ابن عربی فرشتگان عالین (مهیمین) را برتر از بنی‌آدم می‌داند<ref> حسن‌زاده آملی، ممد الهمم، ص۳۶۷-۳۶۹.</ref> و معتقد است بر اساس آیه ۷۵ سوره صاد، سجده بر حضرت آدم بر فرشتگان عالین واجب نبود.{{مدرک}} اما قیصری انسان‌هایی که به مقام [[خلیفة الله|خلیفة اللهی]] رسیده‌اند را از فرشتگان عالین هم برتر می‌داند.<ref> حسن‌زاده آملی، ممد الهمم، ص۳۶۷-۳۶۹</ref> ملاصدرا با استناد به آیه ۳۱ سوره بقره که به تعلیم آدم به ملائکه اشاره دارد معتقد است که آیه مذکور بر برتری آدم بر فرشتگان ساکن زمین و آسمان دلالت دارد نه فرشتگان مهیمین.{{مدرک}}


همچنین گفته شده از آیات و روایات برمی‌آید که علم ملائک، در مواردی بیش از انسان‌های معمولی است؛ ولی در برابر انبیایی همچون آدم که که از [[پیامبران اولوالعزم]] هم نیست ظرفیت علمی کمتری دارند، چنانکه قرآن، [[آدم]] را معلم ملائکه معرفی می‌کند و آنها ظرفیت فراگیری همه اسماء الهی را در خود نیافتند.<ref>مطهری‌نیا، «بازنمایی فرشتگان الهی در رسانه(۱) (جبرائیل و میکائیل)».</ref>
همچنین گفته شده از آیات و روایات برمی‌آید که علم ملائک، در مواردی بیش از انسان‌های معمولی است؛ ولی در برابر انبیایی همچون آدم که که از [[پیامبران اولوالعزم]] هم نیست ظرفیت علمی کمتری دارند، چنانکه قرآن، [[آدم]] را معلم ملائکه معرفی می‌کند و آنها ظرفیت فراگیری همه اسماء الهی را در خود نیافتند.<ref>مطهری‌نیا، «بازنمایی فرشتگان الهی در رسانه(۱) (جبرائیل و میکائیل)».</ref>
===بال داشتن فرشتگان===
بنا بر آیات قرآن و روایات فرشتگان دارای بال هستند بنا بر رویاتی از [[ابن عباس]]، پیامبر در [[معراج]] جبرائیل را با ششصد بال مشاهده کرده است.<ref>مجمع البیان، ج۸، ص ۶۲۵</ref> درباره اینکه منظور از بال فرشتگان چیست نظرات مختلفی ارائه شده است:
* علامه طباطبایی معتقد است منظور این است که آنها مجهز به چیزی هستند که با آن از آسمان به زمین و از زمین به آسمان می‌روند، نه اینکه بالی نظیر بال پرندگان داشته باشند.<ref> علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، ذیل آیه.</ref>
* امام خمینی معتقد است فرشتگان [[عالم ملکوت]] مجرد تام بوده و بال ندارند، اما فرشتگان عالم مثال ممکن است دارای بال و پر مثالی باشند.<ref> ص۴۱۵</ref>
* ابن عربی منظور از تعداد بال‌های فرشتگان را میزان تأثیر در ملکوت آسمان و زمین می‌داند.<ref> سیری در اسرار فرشتگان، ص۷۹</ref>
* برخی تعداد بال‌ها را نشانه سرعت فرشتگان در انجام اوامر الهی می‌دانند<ref> سیری در اسرار فرشتگان، ص۸۰.</ref> و بعضی آن را نشان تفاوت مراتب فرشتگان یا تفاوت عوالم آنها<ref> سیری در اسرار فرشتگان، ص۸۱.</ref>


===تمثل بشری===
===تمثل بشری===
خط ۵۹: خط ۵۵:
علامه طباطبایی معتقد است که فرشتگان مکلف به تکالیف تکوینی‌اند نه تشریعی از این‌رو در برای آنان جزا و پاداشی نیست.<ref> علامه طباطبایی، المیزان.</ref> اما [[مرتضی مطهری]] تمرد درباره برخی از فرشتگان زمینی را ممکن دانسته<ref>مطهری، مجموعه آثار، ج۴، ص۲۸۰.</ref> هر چند این نظر با عصمت فرشتگان ناسازگار دانسته شده است.<ref>سیری در اسرار فرشتگان، ص۶۴.</ref>
علامه طباطبایی معتقد است که فرشتگان مکلف به تکالیف تکوینی‌اند نه تشریعی از این‌رو در برای آنان جزا و پاداشی نیست.<ref> علامه طباطبایی، المیزان.</ref> اما [[مرتضی مطهری]] تمرد درباره برخی از فرشتگان زمینی را ممکن دانسته<ref>مطهری، مجموعه آثار، ج۴، ص۲۸۰.</ref> هر چند این نظر با عصمت فرشتگان ناسازگار دانسته شده است.<ref>سیری در اسرار فرشتگان، ص۶۴.</ref>


=== مرگ فرشتگان===
===بال داشتن===
بنا بر آيات قرآن پس از نفخ صور همه موجواتی که در آسمان و زمین هستند می‌میرند مگر کسانی که خدا بخواهد.<ref> زمر، ۶۸</ref> بنا بر روایات جبرئیل، میکائیل، [[اسرافیل]] و [[ملک الموت]] کسانی هستند که در این آیه استثناء شده اند که آنان نیز نیز به فرمان خدا به ترتیب می‌میرند.<ref> مجلسی، بحارالانوار، ج۷۹، ص ۱۸۴.</ref> روایت دیگری حاملان [[عرش]] خدا را نیز بر این ملائک افزوده است.<ref> مجلسی، بحارالانوار، ج۶، ص ۳۲۹.</ref>
بنا بر آیات قرآن و روایات فرشتگان دارای بال هستند بنا بر روایتی از [[ابن عباس]]، پیامبر(ص) در [[معراج]] جبرئیل را با ششصد بال مشاهده کرده است.<ref>مجمع البیان، ج۸، ص ۶۲۵</ref> درباره اینکه منظور از بال فرشتگان چیست نظرات مختلفی ارائه شده است:


در مورد کیفیت مرگ فرشتگان احتمالاتی وجود دارد:
* علامه طباطبایی معتقد است منظور این است که آنها مجهز به چیزی هستند که با آن از آسمان به زمین و از زمین به آسمان می‌روند، نه اینکه بالی نظیر بال پرندگان داشته باشند.<ref> علامه طباطبایی، تفسیر المیزان، ذیل آیه.</ref>
* مراد از مرگ گسستن پیوند روح از قالب مثالی آنها باشد.
* امام خمینی معتقد است فرشتگان [[عالم ملکوت]] مجرد تام بوده و بال ندارند، اما فرشتگان عالم مثال ممکن است دارای بال و پر مثالی باشند.<ref> ص۴۱۵</ref>
* مقصود، از کار افتادن فعالیت مستمر ارواح و ملائک و از دست دادن توان ادراکی‌شان باشد.<ref> مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ج۱۹، ص۵۴۱.</ref>
* ابن عربی منظور از تعداد بال‌های فرشتگان را میزان تأثیر در ملکوت آسمان و زمین می‌داند.<ref> سیری در اسرار فرشتگان، ص۷۹</ref>
* برخی تعداد بال‌ها را نشانه سرعت فرشتگان در انجام اوامر الهی می‌دانند<ref> سیری در اسرار فرشتگان، ص۸۰.</ref> و بعضی آن را نشان تفاوت مراتب فرشتگان یا تفاوت عوالم آنها<ref> سیری در اسرار فرشتگان، ص۸۱.</ref>


== کتابشناسی==
== کتابشناسی==
برگرفته از «https://fa.wikishia.net/view/ویژه:تفاوت_گوشی_همراه/435173»