ریاضت: تفاوت میان نسخه‌ها

'''ریاضت''' یا '''ریاضت نفس'''، به معنای تحمل سختی‌ها، ترک غرایز و انجام عبادات برای تزکیه و پاک کردن روح،<ref>فرهنگ بزرگ سخن، ۱۳۹۰ش، ج۴، ص۳۷۶۷.</ref> در آیات [[قرآن کریم]] و [[روایات]] معصومان، سفارش شده است.<ref>مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۹ش، ج۴، ص۲۱۳.</ref> از بین رفتن [[بخل]]، [[حسد]]، [[تکبر]]، [[حرص]] به دنیا، از نتایج ریاضت دانسته شده است؛<ref>مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۹ش، ج۴، ص۲۱۳.</ref> همچنین دستیابی به صفات پسندیده‌ای مانند بخشش، [[شجاعت]]، [[غیرت]]، [[خضوع]] در برابر حق و [[فروتنی]].<ref>مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۹ش، ج۴، ص۲۱۳.</ref>

ریاضت، در آثار عرفانی، به معانی گوناگون آمده است؛<ref>برای نمونه نگاه کنید به: خاتمی، آینه مکارم، ۱۳۶۸ش، ج۱، ص۱۴۰؛ گوهرین، شرح اصطلاحات تصوف، ۱۳۸۰ش، ج۶، ص۱۴۲-۱۴۳.</ref> از جمله تمرین دادن نفس برای آنکه گفتار و کردار و نیت خود را برای خدا خالص کند.<ref>القاسانی، شرح منازل السائرین، ۱۳۸۵ش، ص۲۱۸.</ref> ریاضت همچنین [[جهاد اکبر]] دانسته شده، و ارکان آن، کم‌خوری، شب‌زنده‌داری، کم‌گویی و خلوت معرفی شده است.<ref>موسوی تبریزی، مقدمه‌ای بر عرفان عملی، ۱۳۸۷ش، ص۲۴۷.</ref>

برخی از آیات [[قرآن کریم]]، ناظر به معنای ریاضت دانسته شده است؛<ref>نصیرالدین طوسی، أوصاف الأشراف، ۱۳۶۹ش، ص۳۵.</ref>‌ از جمله آیه ۴۰ و ۴۱ [[سوره نازعات]] که بر اساس آن، کسی که از مقام پروردگار بترسد و خود را از هوای نفس بازدارد، [[بهشت]] جایگاه اوست.<ref>سوره نازعات، آیه ۴۰ و ۴۱؛ بر اساس ترجمه مکارم شیرازی.</ref> از [[امام علی(ع)]] هم نقل شده است که هر کس نفس خود را ریاضت مداوم دهد، سود می‌برد.<ref>من استدامَ ریاضةَ نفسه انتفعَ (آمدی، غرر الحکم، ۱۴۱۰ق، ص۶۰۸، ح۶۶۰).</ref> با این حال، ریاضت با شیوه‌های غیرمشروع، مورد نهی قرار گرفته،<ref>گلپایگانی، إرشاد السائل، ۱۴۱۳ق، ص۱۹۷.</ref> و از همین رو [[رهبانیت]]، به معنای ترک دنیا،<ref>فرهنگ بزرگ سخن، ۱۳۹۰ش، ج۴، ص۳۷۶۰.</ref> منع شده است.<ref>مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، فرهنگ فقه، ۱۳۸۹ش، ج۴، ص۲۱۳.</ref> [[ملاصدرا]]، شروع ریاضت پیش از کامل کردن معرفت و عمل کامل به عبادات شرعی را گمراه‌کننده دانسته،<ref>صدرالدین شیرازی، کسر أصنام الجاهلية، ۱۳۸۱ش، ص۳۵.</ref> و بر همین اساس، معتقد است که تا وقتی در عبادات شرعی کوتاهی شود، جایی برای عبادات حکیمانه و ریاضت‌های سلوکی نیست؛ چرا که منجر به هلاکت خود هلاک کردن دیگران می‌شود.<ref>صدرالدین شیرازی، کسر أصنام الجاهلية، ۱۳۸۱ش، ص۳۸.</ref>