کاربر ناشناس
ترکمنستان: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
حذف مطالب نامربوط، بدون منبع و مطالب اضافی و جانبدارانه
imported>Fayaz جز (←مسجد امام علی(ع)) |
imported>Fayaz جز (حذف مطالب نامربوط، بدون منبع و مطالب اضافی و جانبدارانه) |
||
| خط ۵۸: | خط ۵۸: | ||
در زمان هخامنشیان، بخش‌های خوارزم، پارت و مارگیانا([[مرو]]) در ترکمنستان امروزی قرار داشتند.<ref>[https://www.yjc.ir/fa/news/4285090 باشگاه خبرنگاران جوان، «نگاهی به تاریخچه ترکمنستان»]</ref> اسکندر مقدونی در قرن چهارم قبل از میلاد، با تصرف آسیای میانه و ایجاد راه ابریشم، این منطقه را رونق داد. هشتاد سال بعد در شهر نِسا پادشاهی اشکانیان پایه گذاری شد. پس از اشکانیان و با روی کار آمدن ساسانیان، نسا اهمیت خود را از دست نداده و از شهرهای مهم آن دوران بود.<ref>[https://www.yjc.ir/fa/news/4285090 باشگاه خبرنگاران جوان، «نگاهی به تاریخچه ترکمنستان»]</ref> یزدگرد سوم، آخرین شاه ساسانی در ۳۱ق در مرو کشته شد.<ref>[https://www.yjc.ir/fa/news/4285090 باشگاه خبرنگاران جوان، «نگاهی به تاریخچه ترکمنستان»]</ref> | در زمان هخامنشیان، بخش‌های خوارزم، پارت و مارگیانا([[مرو]]) در ترکمنستان امروزی قرار داشتند.<ref>[https://www.yjc.ir/fa/news/4285090 باشگاه خبرنگاران جوان، «نگاهی به تاریخچه ترکمنستان»]</ref> اسکندر مقدونی در قرن چهارم قبل از میلاد، با تصرف آسیای میانه و ایجاد راه ابریشم، این منطقه را رونق داد. هشتاد سال بعد در شهر نِسا پادشاهی اشکانیان پایه گذاری شد. پس از اشکانیان و با روی کار آمدن ساسانیان، نسا اهمیت خود را از دست نداده و از شهرهای مهم آن دوران بود.<ref>[https://www.yjc.ir/fa/news/4285090 باشگاه خبرنگاران جوان، «نگاهی به تاریخچه ترکمنستان»]</ref> یزدگرد سوم، آخرین شاه ساسانی در ۳۱ق در مرو کشته شد.<ref>[https://www.yjc.ir/fa/news/4285090 باشگاه خبرنگاران جوان، «نگاهی به تاریخچه ترکمنستان»]</ref> | ||
ترکمنستان پس از گسترش [[اسلام]] به این منطقه، | ترکمنستان پس از گسترش [[اسلام]] به این منطقه، زیر نظر حاکم [[خراسان بزرگ]] اداره می‌شد. در ۱۹۸ق [[مامون]]، در مرو خلافت خود را شروع کرد. مرو به همراه [[بلخ]]، [[هرات]] و [[نیشابور]] چهار ربع خراسان در این زمان بود. [[سامانیان]]، [[غزنویان]]، [[سلجوقیان]] و [[خوارزمشاهیان]] تا قرن هفت قمری بر بخشهایی از ترکمنستان بخصوص نیمه جنوبی آن حکومت کردند. مرو در حمله چنگیز نابود شد. اما سپس توسط شیبانیان ازبک تصرف شد. [[شاه عباس صفوی]] مرو را در ۹۱۶ق از ازبکان گرفت ولی دوباره بدست آنان افتاد. روس‌ها در ۱۲۹۸ق/۱۸۸۱م، قلمرو ترکمنها را با عنوان «استان ماورای خزر» به [[روسیه]] الحاق کردند.<ref>سارلی، ج ۱، ص۳۱۰۳۱۱؛ برای اطلاع بیشتر رجوع کنید به سارای، ص۲۶۱ ۲۷۸</ref> با قرارداد آخال که در دوره [[ناصرالدین شاه]] در [[۲۲ محرم]] ۱۲۹۹ق/۱۲ دسامبر ۱۸۸۱م منعقد شد، تقریبا بیشتر مناطق ترکمنستان کنونی تحت حاکمیت روسیه قرار گرفت.<ref>سارلی، ج ۱، ص۳۱۲؛ گلی، ص۱۶۱۱۶۲</ref> | ||
در [[۴ آبان]] ۱۳۷۰/ ۲۶ اکتبر ۱۹۹۱، در همه پرسی ملی، ۱ر۹۴% از مردم به استقلال ترکمنستان رأی دادند. روز بعد، شورای عالی ترکمنستان قانون استقلال را به تصویب رساند و نام جمهوری را از جمهوری شوروی سوسیالیستی ترکمنستان به جمهوری ترکمنستان تغییر داد. | در [[۴ آبان]] ۱۳۷۰/ ۲۶ اکتبر ۱۹۹۱، در همه پرسی ملی، ۱ر۹۴% از مردم به استقلال ترکمنستان رأی دادند. روز بعد، شورای عالی ترکمنستان قانون استقلال را به تصویب رساند و نام جمهوری را از جمهوری شوروی سوسیالیستی ترکمنستان به جمهوری ترکمنستان تغییر داد. | ||
| خط ۷۹: | خط ۷۹: | ||
== اسلام در ترکمنستان== | == اسلام در ترکمنستان== | ||
ترکمنها سنی مذهب و پیرو مکتب حنفی هستند، با اینحال دیگر گروه‌های مذهبی نیز در این کشور به آداب خود میپردازند | ترکمنها سنی مذهب و پیرو مکتب حنفی هستند، با اینحال دیگر گروه‌های مذهبی نیز در این کشور به آداب خود میپردازند.<ref>مرتضی اشرافی، گزارش راهبردی شیعیان آسیای مرکزی، ۱۳۹۴ش.</ref> آغاز گرویدن ترکمنها به اسلام در حدود قرن دهم انجام پذیرفت.<ref>مرتضی اشرافی، گزارش راهبردی شیعیان آسیای مرکزی، ۱۳۹۴ش.</ref> روحانیون مذهبی به نام ملّا یا به قول پیروان اهل سِرِّ صوفیه، "ایشان"، خوانده می‌شوند، و قاضی‌ها کسانی هستند که شریعت اسلام را تفسیر می‌کنند، اما با امور روحانیت کاری ندارند. بطور معمول در هنگام نماز جماعت پیرترین فرد به امامت می‌ایستد.<ref>مرتضی اشرافی، گزارش راهبردی شیعیان آسیای مرکزی، ۱۳۹۴ش.</ref> | ||
==شیعیان ترکمنستان== | ==شیعیان ترکمنستان== | ||
گسترش تشیع در ترکمنستان کنونی می‌توان از یک سو به حضور امام رضا(ع) به عنوان هشتمین امام شیعیان در مرو نسبت داد و از سوی دیگر به دوران حکومت صفوی که مذهب شیعه را به عنوان مذهب رسمی حکومت برگزید. درآن دوران شیعیان زیادی در جغرافیای ترکمنستان کنونی زندگی می‌کردند. | گسترش تشیع در ترکمنستان کنونی می‌توان از یک سو به حضور امام رضا(ع) به عنوان هشتمین امام شیعیان در مرو نسبت داد و از سوی دیگر به دوران حکومت صفوی که مذهب شیعه را به عنوان مذهب رسمی حکومت برگزید. درآن دوران شیعیان زیادی در جغرافیای ترکمنستان کنونی زندگی می‌کردند. | ||
با تسلط روسیه و سپس حزب کمونیست شوروی، ترکیب قومی و مذهبی جمعیت ترکمنستان دستخوش تغییرات خاصی شد. علاوه بر حفظ توده اصلی جمعیت ترکمن، رشد شهرها، ساخت راه‌آهن، گسترش تجارت و صنعت و ایجاد شبکه مرزی روستاهای مهاجر نشین، انگیزه‌ای برای مهاجرت بسیاری از مهاجران روسی، اوکراینی؛ آذربایجانی و... شد تا از بخش اروپایی روسیه، از ماورای قفقاز و ایران به ماوارای کاسپین بیایند. به همراه آنها شاخه‌های مختلف ادیان نیز وارد این منطقه شدند. در این بین ایرانیان و آذربایجانی‌ها نیز همراه با خود تشیع را مجددا وارد جغرافیای ترکمنستان کردند.<ref>مرتضی اشرافی، گزارش راهبردی شیعیان آسیای مرکزی، مجمع جهانی اهل بیت(ع)، گروه مطالعات راهبردی، ۱۳۹۴</ref> | |||
مسجد امام رضا(ع) در عشق آباد، مرکز تجمع شیعیان است که | در حال حاضر در ترکمنستان ۱۰۷ [[مسجد]] وجود دارد که بیشتر آنها پس از استقلال تأسیس شده است. شمار شیعیان در ترکمنستان به درستی معلوم نیست اما عده‌ای تعداد آنها را حدود ۵۰ هزار نفر تخمین زده‌اند که اکثر آنها ایرانی الاصل هستند که در بیشتر نواحی مرزی به سر می‌برند. مسجد امام رضا(ع) در عشق آباد، مرکز تجمع شیعیان است که توسط چند شیعه از کشور آذربایجان احداث شده است.<ref>[http://www.hawzah.net/fa/Magazine/View/3992/4174/25853/ سفر به ترکمنستان]</ref> | ||
روستای باقر در ۳۰ کیلومتری عشق‌آباد، از دیگر مراکز تجمع شیعیان است که ۲۰ هزار سکنه دارد. در این روستا دو مسجد در قسمت بالا و پایین ده قرار دارد. شیعیان این روستا فاقد رهبری مذهبی یا روحانی برجسته‌ای هستند. شعائر اسلامی توسط پیرمردهائی آموزش داده میشود که از قدیم‌الایام برخی تعالیم اسلامی را به یاد دارند. | |||
روستای بایرامعلی نیز دارای اکثریت شیعه است که چند سال پیش به خاطر سفر [[هاشمی رفسنجانی]]، به روستای رفسنجانی نامگذاری شد.{{یادداشت|ساکنان این روستا نیز مشغول ساختن یک مسجد هستند؛ اما امکانات آنان نیز بسیار محدود است.}}<ref>[http://library.tebyan.net/newindex.aspx?pid=102834&ParentID=274684&BookID=83719&MetaDataID=25751&Volume=1&PageIndex=3&PersonalID=0&NavigateMode=CommonLibrary&Content= ترکمنستان در قاره آسیا]</ref> | |||
در سالهای اخیر، چند جوان شیعه ترکمن، در ایران به تحصیل علوم دینی پرداخته و فعالیتهای دینی را در این مراکز انجام میدهند. دولت‌های [[ایران]]، [[عراق]] و [[سوریه]] در عشق آباد مراکز فرهنگی دارد و اساتید و روحانیونی را برای تبلیغ اعزامی می‌کنند.{{مدرک}} | |||
برخی از شیعیان در ترکمنستان به مناصب مهمی سیاسی دست یافتند از جمله؛ «مرتضی کراروف» یکی از شیعیان ترکمنستان بود که در سالهای ۱۹۹۶-۱۹۹۴ میلادی وزیر کشور ترکمنستان بود و «اکبر سبطییف» یکی از مشاوران ویژه صفرمراد نیازف رئیس جمهور پیشین ترکمنستان بود.<ref>[http://www.aqaed.com/shia/world/turkmenistan/ مرکز الابحاث العقائدیه]</ref> | |||
شیعیان در ترکمنستان به مناصب مهمی سیاسی دست یافتند از جمله؛ «مرتضی کراروف» یکی از شیعیان ترکمنستان بود که در سالهای ۱۹۹۶-۱۹۹۴ میلادی وزیر کشور ترکمنستان بود و «اکبر سبطییف» یکی از مشاوران ویژه صفرمراد نیازف رئیس جمهور پیشین ترکمنستان بود.<ref>[http://www.aqaed.com/shia/world/turkmenistan/ مرکز الابحاث العقائدیه]</ref> | |||
===آمار شیعیان ترکمنستان=== | ===آمار شیعیان ترکمنستان=== | ||
| خط ۱۱۱: | خط ۱۰۸: | ||
==مساجد و مدارس شیعیان ترکمنستان== | ==مساجد و مدارس شیعیان ترکمنستان== | ||
# مسجد حضرت رسول(ص) | # مسجد حضرت رسول(ص) | ||
# مسجد امام خمینی | # مسجد امام خمینی | ||
| خط ۱۱۸: | خط ۱۱۴: | ||
===مسجد حضرت رسول(ص)=== | ===مسجد حضرت رسول(ص)=== | ||
مسجد حضرت رسول(ص) در شهر کاکا در ۱۲۰ کیلومتری عشق آباد قرار دارد. | مسجد حضرت رسول(ص) در شهر کاکا در ۱۲۰ کیلومتری عشق آباد قرار دارد. فعالیت های اقامه نماز در سه نوبت، برگزاری کلاس قرآن برای جوانان و نوجوانان و همچنین برگزاری مراسم اعیاد و عزاداری معصومین(ع)خصوصا ایام محرم و صفر در این مسجد انجام می شود.<ref>مرتضی اشرافی، گزارش راهبردی شیعیان آسیای مرکزی، ۱۳۹۴ش.</ref> | ||
=== مسجد امام خمینی === | ===مسجد امام خمینی=== | ||
مسجد امام خمینی در روستای رفسنجانی واقع در ۴۵ کیلومتری مرو واقع است. این مسجد در سفر اول [[هاشمی رفسنجانی]] به آن کشور توسط دو رئیس جمهور، در زمینی به وسعت ۳۵ هکتار کلنگ آن به زمین زده شد و در سال ۱۳۷۶ش توسط دو رئیس جمهور رفسنجانی و نیازاف افتتاح گردید | مسجد امام خمینی در روستای رفسنجانی واقع در ۴۵ کیلومتری مرو واقع است. این مسجد در سفر اول [[هاشمی رفسنجانی]] به آن کشور توسط دو رئیس جمهور، در زمینی به وسعت ۳۵ هکتار کلنگ آن به زمین زده شد و در سال ۱۳۷۶ش توسط دو رئیس جمهور رفسنجانی و نیازاف افتتاح گردید.<ref>مرتضی اشرافی، کشور شناسی ترکمنستان، ۱۳۹۱ش، ص۵۱.</ref> | ||
=== مسجد محمدرسول الله(ص)=== | === مسجد محمدرسول الله(ص)=== | ||
مسجد محمدرسول الله(ص) | مسجد محمدرسول الله(ص) در شهر یولاتان در ۷۰ کیلومتری شهر مرو و ۲۵۰ کیلومتری مرز افغانستان قرار دارد. مجوز این مسجد زمان گورباچف توسط محمد اسدالله اف پیرمرد ۷۰ ساله و علاقمند به مسائل دینی اخذ گردیده بود و در سال ۷۹ با حمایت [[جامعة المصطفی]] تجدید بنا گردید.<ref>مرتضی اشرافی، گزارش راهبردی شیعیان آسیای مرکزی، مجمع جهانی اهل بیت(ع)، گروه مطالعات راهبردی، ۱۳۹۴</ref> | ||
=== مسجد امام علی(ع)=== | === مسجد امام علی(ع)=== | ||
مسجد امام علی(ع) در شهر | مسجد امام علی(ع) در شهر بایرامعلی واقع در ۳۰ کیلومتری شهر مرو است. این مسجد که دارای مجوز رسمی است، ابتدا به شکل حسینه فعالیت می‌کرده و پس از آتش سوزی، با گنبد و مناره به عنوان مسجد ساخته شد.<ref>مرتضی اشرافی، کشور شناسی ترکمنستان، ۱۳۹۱ش، ص۵۴.</ref> | ||
==مکان‌های زیارتی ترکمنستان== | ==مکان‌های زیارتی ترکمنستان== | ||
=== | ===قدمگاه امام رضا(ع)=== | ||
{{اصلی|مرو}} | {{اصلی|مرو}} | ||
مرو قدیم که | از مرو قدیم که سکونت‌گاه [[امام رضا|حضرت رضا(ع)]] در دوران ولایت‌عهدی وی (۲۰۳-۲۰۱ق)بود، اکنون دیواره‌هایی بجا مانده است. از زمان ورود حضرت رضا(ع) یعنی در سال ۲۰۱ق تا زمان شهادت ایشان در سال ۲۰۳ ق، حوادث گوناگونی در پیرامون امام روی داد که مناظرها، گفت‌وگوهای امام و مامون، و همچنین ماجرای ولایت عهدی در طی این مدت بر اهمیت منطقه مرو در زمان حاضر به لحاظ جایگاهی که حضرت رضا(ع) در ۲ سال آخر عمرش داشته، افزوده است. {{یادداشت|اما متأسفانه به علت کوتاهی‌هایی که مسئولین فرهنگی کشور ترکمنستان در نگهداری شایسته از آثار بجامانده از آن دوران تاریخی داشته است، اکنون تنها دیواره‌هایی خرابه از آن ایام تنها به یادگار مانده است و دیگر نشانی از کاخ [[مامون]] و خانه ساده و محقر امام رضا(ع) چیز دیگری باقی نمانده است.}} | ||
رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در احیا قدمگاه امام رضا در منطقه مرو قدیم و ثبت این منطقه در آثار یونسکو نقش داشته است. شیعیان ترکمنستان به [[زیارت]] و بازدید از محل زندگی امام رضا(ع) و دیگر اماکن تاریخی بجامانده از آن دوران تاریخی می آیند.<ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13910706000098 خانه امام رضا(ع) کجاست]</ref> | |||
===آرامگاه | ===آرامگاه محمد بن زید در ترکمنستان=== | ||
{{اصلی|محمد بن محمد بن زید}} | {{اصلی|محمد بن محمد بن زید}} | ||
محمد بن محمد بن زید در نیمه سال ۲۰۰ق/۸۱۵م روانه مرو شد. مامون دستور داد او را تحت نظر بگیرند. بنا به برخی منابع، پس از گذشتن مدت کمی که برخی ۴۰ روز گفته‌اند، شربت زهری به اوخورانید و همان سبب شد که از دنیا برود.{{مدرک}} | |||
مقبره محمد بن محمد بن زید بنایی کهن و فرسوده واقع درگوشه غربی شهر مرو واقع است. بنا و کتیبههای کوفی آن در زمان [[سلجوقیان]] و بنا بر باور عمومی توسط سلطان سنجر ساخته شده است.<ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13911017000132 آرامگاه امامزاده «محمد بن زید بن امام سجاد(ع)» کجاست؟]</ref> | |||
مقبره محمد بن محمد بن زید بنایی کهن و فرسوده واقع درگوشه غربی شهر مرو واقع است. | |||
===آرامگاه خواجه یوسف همدانی=== | ===آرامگاه خواجه یوسف همدانی=== | ||
{{اصلی|خواجه یوسف همدانی}} | {{اصلی|خواجه یوسف همدانی}} | ||
خواجه یوسف همدانی در سال ۴۴۰ق در روستای «بوزنجرد» [[همدان]] دیده به جهان گشود و شاگردانی را در مرو در [[عرفان]] تربیت کرد که این شاگردان بعدها در گسترش سلوک عرفانی در مناطق ترک‌زبان نقش داشتند. همدانی در ۵۳۵ق در مسیر بازگشت از [[هرات]] به مرو در منطقه [[بادغیس]] درگذشت و بعدها یکی از شاگردانش، جسد او را به مرو منتقل کرد و در محل کنونی به خاک سپرد.{{مدرک}} | |||
آرامگاه یوسف همدانی هم اکنون در مجموعه بناهایی در مرو قدیم قرار دارد که شامل برج، مکان‌های چله‌نشینی عرفا و مسجد است.<ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13920129000901 مقبره «خواجه یوسف همدانی» کجاست؟]</ref> | |||
===آرامگاه دو صحابه پیامبر(ص)=== | |||
===آرامگاه دو | |||
{{اصلی|بریدة بن حصیب}} | {{اصلی|بریدة بن حصیب}} | ||
[[بریدة بن حصیب|بریده بن حصیب اسلمی]] و [[حکم ابن غفاری]] | در مرو قدیم مرقد منسوب به دو صحابی پیامبر بنام [[بریدة بن حصیب|بریده بن حصیب اسلمی]] و [[حکم ابن غفاری]] قرار دارد. گفته میشود این دو در سال ۶۲ق در اطراف [[مرو]] وفات یافته‌اند. این دو به علمداران دو قلوی اسلام بین مردم مسلمان این مرز و بوم معروف هستند. | ||
بریده اسلمی و حکم ابن غفاری هنگام هجرت پیامبر اسلام(ص) در چندین جنگ شرکت داشته و در [[فتح مکه]] نیز یکی از پرچمداران سپاه اسلام بوده‌اند. گفته میشود که پیامبر اسلام(ص) به این ۲ صحابه مژده داده بود که در این مناطق در راه اسلام وفات خواهند کرد.<ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13911118001103 «مرو قدیم» گنجینه‌ای از تمدن شرقی، میزبان قدوم یاران پیامبر اعظم(ص)]</ref> | بریده اسلمی و حکم ابن غفاری هنگام هجرت پیامبر اسلام(ص) در چندین جنگ شرکت داشته و در [[فتح مکه]] نیز یکی از پرچمداران سپاه اسلام بوده‌اند. گفته میشود که پیامبر اسلام(ص) به این ۲ صحابه مژده داده بود که در این مناطق در راه اسلام وفات خواهند کرد.<ref>[http://www.farsnews.com/newstext.php?nn=13911118001103 «مرو قدیم» گنجینه‌ای از تمدن شرقی، میزبان قدوم یاران پیامبر اعظم(ص)]</ref> | ||
| خط ۱۷۱: | خط ۱۶۱: | ||
در روستای «باقر» در حومه عشق آباد پایتخت ترکمنستان پرچم‌ها و بیرق‌های سیاه به نماد عزا، سبز به رنگ ماندگاری این قیام و قرمز به سرخی خون شهدای [[دشت نینوا]] به حرکت درمی آید. برخی از دوستداران اهل بیت(ع) در روستای باقر عشق آباد با گردآمدن در کنار این پرچم‌ها که به نام‌های نظیر «یا حسین(ع)» و «یا عباس» مزین شده است، بر مظلومیت امام حسین(ع) و یارانش اشک ماتم می‌ریزند.<ref>[http://www.rahyafte.com/13476/%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%AA%D8%B1%DA%A9%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%AF%D9%88-%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D9%BE%D9%8A%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%B1-%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%82/ مردم ترکمنستان به دو نواده پیامبر علاقه زیادی دارند و یزید را مظهر فسق و فجور می‌دانند.]</ref> | در روستای «باقر» در حومه عشق آباد پایتخت ترکمنستان پرچم‌ها و بیرق‌های سیاه به نماد عزا، سبز به رنگ ماندگاری این قیام و قرمز به سرخی خون شهدای [[دشت نینوا]] به حرکت درمی آید. برخی از دوستداران اهل بیت(ع) در روستای باقر عشق آباد با گردآمدن در کنار این پرچم‌ها که به نام‌های نظیر «یا حسین(ع)» و «یا عباس» مزین شده است، بر مظلومیت امام حسین(ع) و یارانش اشک ماتم می‌ریزند.<ref>[http://www.rahyafte.com/13476/%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%AA%D8%B1%DA%A9%D9%85%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D9%87-%D8%AF%D9%88-%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D9%BE%D9%8A%D8%A7%D9%85%D8%A8%D8%B1-%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%82/ مردم ترکمنستان به دو نواده پیامبر علاقه زیادی دارند و یزید را مظهر فسق و فجور می‌دانند.]</ref> | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||