پرش به محتوا

طلقاء: تفاوت میان نسخه‌ها

۲۵۲ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۵ سپتامبر ۲۰۱۸
جز
افزایش منبع
جز (افزایش منبع)
جز (افزایش منبع)
خط ۳: خط ۳:


==مفهوم‌شناسی==
==مفهوم‌شناسی==
طلقا جمع طلیق به معنای اسیر آزاد شده است.<ref>ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ج۱۰، ص۲۲۷. </ref> پیامبر(ص) این اصطلاح را در [[فتح مکه]] درباره گروهی از اهالی مکه به کار برد.<ref>ابن هشام، السیرة النبویه، دار المعرفه، ج۲، ص۴۱۲؛ طبری،‌ تاریخ الأمم و الملوک، ‌۱۳۸۷ش، ج۳، ص۶۱.</ref> این گروه از مخالفان پیامبر بودند هنگامی که پیامبر مکه را فتح کرد از روی اکره اسلام آوردند، پیامبر آنان را به بردگی نگرفت و طلقا(آزادشدگان) نامید.<ref>مقریزی، إمتاع الأسماع، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۳۹۱.</ref> به گفته [[سید محمدحسین حسینی تهرانی|سید محمدحسین تهرانی]] عالم شیعی قرن چهاردهم، طلقاء پیش از فتح مکه می‌گفتند محمد را با قومش رها کنید، اگر بر آنها غلبه کرد ما هم [[اسلام]] می‌آوریم و اگر آنها بر محمد پیروز شدند قومش ما را از دست او نجات خواهند داد.<ref> تهرانی، امام‌شناسی، ۱۴۲۶ق، ج۱۸، ص۲۸۰.</ref> برخی از این گروه به مسلمانان فتح مکه نیز یاد می‌کنند.<ref>مالکی، الصحبه و الصحابه، ۱۴۲۲ق، ص۱۹۲.</ref>
طلقا جمع طلیق به معنای اسیر آزاد شده است.<ref>ابن منظور، لسان العرب، ۱۴۱۴ق، ج۱۰، ص۲۲۷. </ref> پیامبر(ص) این اصطلاح را در [[فتح مکه]] درباره گروهی از اهالی مکه به کار برد.<ref>ابن هشام، السیرة النبویه، دار المعرفه، ج۲، ص۴۱۲؛ طبری،‌ تاریخ الأمم و الملوک، ‌۱۳۸۷ش، ج۳، ص۶۱.</ref> این گروه از مخالفان پیامبر بودند هنگامی که پیامبر مکه را فتح کرد از روی اکره اسلام آوردند، پیامبر آنان را به بردگی نگرفت و طلقا(آزادشدگان) نامید.<ref>مقریزی، إمتاع الأسماع، ۱۴۲۰ق، ج۱، ص۳۹۱.</ref> به گفته [[سید محمدحسین حسینی تهرانی|سید محمدحسین تهرانی]] عالم شیعی قرن چهاردهم، طلقاء پیش از فتح مکه می‌گفتند محمد را با قومش رها کنید، اگر بر آنها غلبه کرد ما هم [[اسلام]] می‌آوریم و اگر آنها بر محمد پیروز شدند قومش ما را از دست او نجات خواهند داد.<ref> حسینی تهرانی، امام‌شناسی، ۱۴۲۶ق، ج۱۸، ص۲۸۰.</ref> برخی از این گروه به مسلمانان فتح مکه نیز یاد می‌کنند.<ref>مالکی، الصحبه و الصحابه، ص۱۹۲.</ref>
== تعداد و مشاهیر==
== تعداد و مشاهیر==
از برخی گزارش‌های تاریخی برمی‌آید که طلقا بیش از ۲۰۰۰ نفر بوده‌اند.<ref> مقدسی، البدء و التاریخ، مکتبة الثقافة الدینیه، ج۴، ص۲۳۶.</ref> همچنین در منابع تاریخی از افرادی چون ابوسفیان، معاویه، عکرمة بن ابی‌جهل، جبیر بن مطعم، عتاب بن سعید، صفوان بن امیه، مطیع بن اسود، سهیل بن عمرو، حکیم بن حزام، حارث بن هشام{{مدرک}}، حُوَیطب بن عبد العُزَّی،<ref> تهرانی، امام‌شناسی، ۱۴۲۶ق، ج۱۸، ص۲۸۰.</ref> و [[حکم بن ابی العاص]] به عنوان طلقا یاد شده است.
از برخی گزارش‌های تاریخی برمی‌آید که طلقا بیش از ۲۰۰۰ نفر بوده‌اند.<ref> مقدسی، البدء و التاریخ، مکتبة الثقافة الدینیه، ج۴، ص۲۳۶.</ref> همچنین در منابع تاریخی از افرادی چون ابوسفیان، معاویه، عکرمة بن ابی‌جهل، جبیر بن مطعم، عتاب بن سعید، صفوان بن امیه، مطیع بن اسود، سهیل بن عمرو، حکیم بن حزام، حارث بن هشام{{مدرک}}، حُوَیطب بن عبد العُزَّی،<ref>حسینی تهرانی، امام‌شناسی، ۱۴۲۶ق، ج۱۸، ص۲۸۰.</ref> و [[حکم بن ابی العاص]] به عنوان طلقا یاد شده است.


[[حسن بن فرحان مالکی]] عالم اهل سنت، طلقا را از جهت مقام و منزلت به سه گروه تقسیم کرده است:
[[حسن بن فرحان مالکی]] عالم اهل سنت، طلقا را از جهت مقام و منزلت به سه گروه تقسیم کرده است:
خط ۱۲: خط ۱۲:
* گروهی ما بین گروه اول و گروه دوم، حارث بن هشام، سهیل بن عمرو و حکیم بن حزام از این افراد بودند.<ref>مالکی، الصحبه و الصحابه، ۱۴۲۲ق، ص۱۹۲-۱۹۳.</ref>
* گروهی ما بین گروه اول و گروه دوم، حارث بن هشام، سهیل بن عمرو و حکیم بن حزام از این افراد بودند.<ref>مالکی، الصحبه و الصحابه، ۱۴۲۲ق، ص۱۹۲-۱۹۳.</ref>


==کاربرد تحقیرآمیز==
==کاربرد تحقیرآمیز درباره بنی امیه==
به گفته ابن حجر عسقلانی صحابه‎نگار قرن نهم قمری، تعبیر طلقا بر نوعی بدنامی دلالت می‌کرده است.<ref>ابن حجر، الإصابة، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۳۰۱</ref> نقل شده که [[عمر بن خطاب]]، طلقاء و فرزندانشان را شایسته [[خلافت]] نمی‌دانسته است<ref>بلاذری، جمل من انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج ۱۰، ص۴۳۴-۴۳۵؛ ابن حجر عسقلانی، الإصابة، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۷۰</ref> [[حضرت علی(ع)]] در نامه‌ای به [[معاویه بن ابوسفیان|معاویه]]، ضمن طلقا خواندن او، طلقا را شایسته خلافت، [[امامت]] و مشورت ندانسته است.<ref>نصر بن مزاحم، وقعة صفین، ۱۴۰۴ق، ص۲۹.</ref> او همچنین در جنگ صفین نیز طلقا را کسانی دانسته که با اکراه، [[اسلام]] آورده و همواره با اسلام در حال جنگ بوده‌اند.<ref>دینوری، الامامه والسیاسه، ۱۴۱۰ق، ص۱۷۸.</ref> و آنان را دشمن [[قرآن]]، [[سنت|سنت پیامبر]] و اهل [[بدعت]] و [[رشوه]] معرفی کرده است.<ref>دینوری، الامامه والسیاسه، ۱۴۱۰ ق، ص۱۷۸.</ref>  
به گفته برخی پژوهشگران، تعبیر طلقا بر نوعی بدنامی دلالت می‌کرده است.<ref>جوادی، «طلقاء و نقش آنان در تاریخ اسلام»، ص۷.</ref> نقل شده که [[عمر بن خطاب]]، طلقاء و فرزندانشان را شایسته [[خلافت]] نمی‌دانسته است<ref>بلاذری، جمل من انساب الاشراف، ۱۴۱۷ق، ج ۱۰، ص۴۳۴-۴۳۵؛ ابن حجر عسقلانی، الإصابة، ۱۴۱۵ق، ج۴، ص۷۰</ref> [[حضرت علی(ع)]] در نامه‌ای به [[معاویه بن ابوسفیان|معاویه]]، ضمن طلقا خواندن او، طلقا را شایسته خلافت، [[امامت]] و مشورت ندانسته است.<ref>نصر بن مزاحم، وقعة صفین، ۱۴۰۴ق، ص۲۹.</ref> او همچنین در جنگ صفین نیز طلقا را کسانی دانسته که با اکراه، [[اسلام]] آورده و همواره با اسلام در حال جنگ بوده‌اند.<ref>دینوری، الامامه والسیاسه، ۱۴۱۰ق، ص۱۷۸.</ref> و آنان را دشمن [[قرآن]]، [[سنت|سنت پیامبر]] و اهل [[بدعت]] و [[رشوه]] معرفی کرده است.<ref>دینوری، الامامه والسیاسه، ۱۴۱۰ ق، ص۱۷۸.</ref>  
=== کاربرد درباره بنی‌امیه===
 
به گفته برخی پژوهشگران به [[بنی‌امیه]] حزب الطلقاء می‌گفتند.<ref>جوادی، «طلقاء و نقش آنان در تاریخ اسلام»، ص۲.</ref> [[حضرت علی(ع)]] در [[جنگ صفین]]، معاویه و سپاهیانش را طلقا و فرزندان طلقا معرفی کرد.<ref> دینوری، الامامه والسیاسه، ۱۴۱۰ ق، ص۱۷۸.</ref> [[حضرت زینب(س)]] نیز، هنگامی که در [[اسارت در شام|اسارت]] یزید بن معاویه بود در [[خطبه حضرت زینب در مجلس یزید|خطبه‌ای]] یزید را فرزند طلقا خواند.<ref> طبرسی، الإحتجاج، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۳۰۸.</ref>  
به گفته برخی پژوهشگران به [[بنی‌امیه]] حزب الطلقاء می‌گفتند.<ref>جوادی، «طلقاء و نقش آنان در تاریخ اسلام»، ص۲.</ref> [[حضرت علی(ع)]] در [[جنگ صفین]]، معاویه و سپاهیانش را طلقا و فرزندان طلقا معرفی کرد.<ref> دینوری، الامامه والسیاسه، ۱۴۱۰ ق، ص۱۷۸.</ref> [[حضرت زینب(س)]] نیز، هنگامی که در [[اسارت در شام|اسارت]] یزید بن معاویه بود در [[خطبه حضرت زینب در مجلس یزید|خطبه‌ای]] یزید را فرزند طلقا خواند.<ref> طبرسی، الإحتجاج، ۱۴۰۳ق، ج۲، ص۳۰۸.</ref>  


خط ۲۴: خط ۲۴:
*ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، تصحیح: احمد فارس، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۴ق.
*ابن منظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، تصحیح: احمد فارس، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۴ق.
*ابن قتیبه دینوری، عبدالله بن مسلم، الإمامة و السیاسة، تحقیق: علی شیری، بیروت، دارالأضواء، الطبعة الأولی، ۱۴۱۰ق.
*ابن قتیبه دینوری، عبدالله بن مسلم، الإمامة و السیاسة، تحقیق: علی شیری، بیروت، دارالأضواء، الطبعة الأولی، ۱۴۱۰ق.
* ابن حجر عسقلانی، الاصابه فی تمییز الصحابه، تحقیق:‌ عادل احمد عبد الموجود و علی محمد معوض، دار الکتب العلمیه، بیروت، ۱۴۱۵ق/۱۹۹۵م.
* بلاذری، احمد بن یحیی، کتاب جمل من انساب الاشراف، تحقیق: سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۷ق/۱۹۹۶م.
* بلاذری، احمد بن یحیی، کتاب جمل من انساب الاشراف، تحقیق: سهیل زکار و ریاض زرکلی، بیروت، دار الفکر، ۱۴۱۷ق/۱۹۹۶م.
*جوادی، سید مهدی، «طلقاء و نقش آنان در تاریخ اسلام»، در مجله پژوهش‌نامه تاریخ، شماره ۱۲، پاییز ۱۳۸۷ش.
*جوادی، سید مهدی، «[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1073734 طلقاء و نقش آنان در تاریخ اسلام]»، در مجله پژوهش‌نامه تاریخ، شماره ۱۲، پاییز ۱۳۸۷ش.
*حسینی تهرانی، سید محمدحسین، امام‌شناسی، مشهد، نشر علامه طباطبایی، چاپ سوم، ۱۴۲۶ق.
*حسینی تهرانی، سید محمدحسین، امام‌شناسی، مشهد، نشر علامه طباطبایی، چاپ سوم، ۱۴۲۶ق.
*طبرسی، احمد بن علی، الإحتجاج علی أهل اللجاج، مشهد، نشر مرتضی،‌ چاپ اول، ۱۴۰۳ق.
*طبرسی، احمد بن علی، الإحتجاج علی أهل اللجاج، مشهد، نشر مرتضی،‌ چاپ اول، ۱۴۰۳ق.