پرش به محتوا

پیامبران: تفاوت میان نسخه‌ها

۲٬۳۸۹ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۱ ژوئیهٔ ۲۰۱۸
جز
تمیزکاری
جز (تمیزکاری)
جز (تمیزکاری)
خط ۶: خط ۶:
{{اصلی|نبوت}}
{{اصلی|نبوت}}
پیامبر، انسان برگزیده‌ای است که اخباری از [[عالم غیب]] به او می‌رسد و پیام خدا را به مردم می‌رساند.{{مدرک}} خداوند، معارف الهی را بر او [[وحی]] می‌کند تا بندگان را به سمت کمال و سعادت، رهبری و هدایت کند.<ref> پرچم، «گفتگوی سه دین الهی پیرامون معنی نبوت»، ص۱۱۲.</ref> اعتقاد به [[نبوت|پیامبری]]، [[ضروری دین]] اسلام و از مسلمات همه ادیان آسمانی است.<ref>ربانی گلپایگانی، درآمدی به شیعه‌شناسی، ۱۳۸۵ش، ص ۱۹۵.</ref> قرآن، دعوت به توحید،<ref>سوره انبیاء، آیه۲۵.</ref> دوری کردن از [[طاغوت]]،<ref>سوره نحل، آیه۳۶.</ref> خبر از [[قیامت]] و ترساندن از حسابرسی این روز،<ref>سوره انعام، آیه۱۳۰.</ref> و دعوت به [[تقوا]]،<ref>سوره نساء، آيه۱۳۱.</ref> را از اهداف مشترک انبیاء معرفی کرده است.
پیامبر، انسان برگزیده‌ای است که اخباری از [[عالم غیب]] به او می‌رسد و پیام خدا را به مردم می‌رساند.{{مدرک}} خداوند، معارف الهی را بر او [[وحی]] می‌کند تا بندگان را به سمت کمال و سعادت، رهبری و هدایت کند.<ref> پرچم، «گفتگوی سه دین الهی پیرامون معنی نبوت»، ص۱۱۲.</ref> اعتقاد به [[نبوت|پیامبری]]، [[ضروری دین]] اسلام و از مسلمات همه ادیان آسمانی است.<ref>ربانی گلپایگانی، درآمدی به شیعه‌شناسی، ۱۳۸۵ش، ص ۱۹۵.</ref> قرآن، دعوت به توحید،<ref>سوره انبیاء، آیه۲۵.</ref> دوری کردن از [[طاغوت]]،<ref>سوره نحل، آیه۳۶.</ref> خبر از [[قیامت]] و ترساندن از حسابرسی این روز،<ref>سوره انعام، آیه۱۳۰.</ref> و دعوت به [[تقوا]]،<ref>سوره نساء، آيه۱۳۱.</ref> را از اهداف مشترک انبیاء معرفی کرده است.
=== ویژگی‌ها===
ویژگی‌هایی پیامبران عبارتند از؛
*علم غیب؛ از ویژگی‌های پیامبران است که برای ادای رسالت خویش به آن نیاز دارند، که خداوند پیامبرانش را با [[وحی]] از  آینده و یا گذشته آگاه می‌کند.<ref>طوسی، التبیان، داراحیاء التراث العربی، ج۲، ص۴۵۹.</ref> برخی مفسران، گفته‌اند که تمام پیامبران از علم غیب آگاه بوده‌اند.<ref>طوسی، التبیان، داراحیاء التراث العربی، ج۳، ص۶۳.</ref>


*عصمت؛‌ بیشتر متکلمان اسلامی، بر این باورند که پیامبران در همه امور و مراحل زندگی از گناه و خطا معصوم‌اند،<ref>مفید، عدم سهو النبی، ص۲۹و۳۰؛ سید مرتضی، تنزیه الأنبیاء، ۱۳۸۷ش، ص۳۴.</ref> چراکه اگر پیامبر از خطا و گناه مصون نباشد، اعتماد مردم به او از بین می‌رود و هدف از فرستادن پیامبران نقض می‌شود.<ref>مصباح یزدی، آموزش عقائد، ۱۳۸۴ش، ص۱۹۳-۱۹۴.</ref>  از این‌رو مواردی را که در [[قرآن]] با واژه‌هایی همچون «عصیان» و «ظلم» از اعمال برخی پیامبران یاد شده و از [[استغفار]] آنان و بخشایش خدا سخن آمده،<ref>برای نمونه نگاه کنید به: سوره قصص، آیه ۱۶؛ سوره انبیاء، آیه۸۷؛ سوره طه، آیه۱۲۱.</ref> مانند کشتن مرد مصری توسط حضرت موسی،<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۶، ص۴۲، ۴۳.</ref> رها کردن رسالت توسط حضرت یونس<ref> طباطبایی، المیزان،۱۴۱۷ق، ج۱۴، ص۳۱۵. </ref> و خوردن میوه ممنوعه توسط حضرت آدم<ref>طبرسی، مجمع‌البیان، ۱۳۷۲، ج۷، ص۵۶؛ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱۳، ص۳۲۳.</ref> را به [[ترک اولی]] تفسیر کرده‌اند.  اما برخی متکلمان، عصمت پیامبران را فقط در امور مربوط به نبوت لازم می‌دانند.<ref>صدوق، من لا یحضره الفقیه، ۱۴۰۴ق، ج۱، ص۳۶۰.</ref> از این دیدگاه به نظریه [[سهو النبی]] یاد می‌شود. همچنین [[اشاعره]] و [[معتزله]] از اهل سنت، معتقدند که امکان اشتباه انبیاء در تشخیص موضوعات [[حکم شرعی|احکام شرعی]] و تطبیق دستورهای الهی بر مصادیق خارجی آن،  وجود دارد.{{مدرک}}
* معجزه؛ معجزه از راه‌های شناخت پیامبران از مدعیان دروغین نبوت است؛ معجزه کار خارق العاده‌ای است که از جانب خدا و به دست پیامبر انجام می‌شود، و با ادعای نبوت و تحدی همراه است.<ref>مفید، النکت الاعتقادیه، ص۳۵؛ جرجانی، التعریفات، ص۹۶</ref>
==تعداد  و نام‌ها==
==تعداد  و نام‌ها==
درباره تعداد پیامبران روایات مختلفی وجود دارد: بنا به گفته علامه طباطبایی روایت مشهور تعداد آنان را ۱۲۴ هزار تن می‌داند.<ref> طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۱۴۴.</ref> در این روایت، ۳۱۳ نفر از پیامبران، رسول{{یادداشت|بنابر قول مشهور، نبی مفهومی عام‌تر از رسول است؛ هر رسولی نبی است، اما همه انبیاء رسول نیستند.(مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ۱۳۶۰ش، ج۳، ص۱۱۶؛ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۱۴۴.) رسول در خواب و بیداری وحی را دریافت می‌کند، اما نبی تنها در خواب.(عسکری، معجم الفروق اللغویة، ۱۳۸۴ش، ص۳۶۲.) وحی بر رسول را [[جبرئیل]] ابلاغ می‌کند، اما وحی بر نبی از طریق فرشتگان دیگر یا [[الهام]] قلبی و یا [[رؤیای صادقه]] صورت می‌پذیرد.(جرجانی، التعریفات، ۱۴۱۲ق، ص ۱۰۵.) البته برخی معتقدند رسول و نبی، مترادف هستند.(ماوردی، اعلام النبوة، ۱۹۸۷م، ص۵۱.)}}، ۶۰۰ تن انبیای بنی‌اسرائیل و چهار تن (هود، صالح، شعیب و محمد) عرب دانسته شده‌اند.<ref>برای مطالعه روایت نگاه کنید به:‌ شیخ صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۵۲۴؛ شیخ صدوق، معانی الاخبار، ۱۴۰۳ق، ص۳۳۳؛ شعیری، جامع الاخبار، مطبعة حیدریه، ص۱۷۹؛ علامه مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۷ق، ج۱۱، ص۳۲، ج۷۴، ص۷۱؛ بحرانی، البرهان، ۱۳۷۴ش، ج۳، ص۹۰۹، ج۵، ص۶۳۹.</ref> در برخی روایات دیگر تعداد پیامبران هشت هزار،<ref>شیخ طوسی، الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۳۹۷؛ علامه مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۷ق، ج۱۱، ص۳۱.</ref>  ۳۲۰ هزار، <ref> علامه مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۷ق، ج۱۱، ص۶۰.</ref> و ۱۴۴ هزار تن<ref>شیخ مفید، الاختصاص، ۱۴۱۳ق، ص۲۶۳؛ علامه مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۷ق، ج۱۶، ص۳۵۲.</ref> ذکر شده است.  علامه مجلسی احتمال داده است که عدد ۸۰۰۰ مربوط به پیامبران بزرگ باشد.<ref>علامه مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۷ق، ج۱۱، ۳۱.</ref>  
درباره تعداد پیامبران روایات مختلفی وجود دارد: بنا به گفته علامه طباطبایی روایت مشهور تعداد آنان را ۱۲۴ هزار تن می‌داند.<ref> طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۱۴۴.</ref> در این روایت، ۳۱۳ نفر از پیامبران، رسول{{یادداشت|بنابر قول مشهور، نبی مفهومی عام‌تر از رسول است؛ هر رسولی نبی است، اما همه انبیاء رسول نیستند.(مصطفوی، التحقیق فی کلمات القرآن، ۱۳۶۰ش، ج۳، ص۱۱۶؛ طباطبایی، المیزان، ۱۴۱۷ق، ج۲، ص۱۴۴.) رسول در خواب و بیداری وحی را دریافت می‌کند، اما نبی تنها در خواب.(عسکری، معجم الفروق اللغویة، ۱۳۸۴ش، ص۳۶۲.) وحی بر رسول را [[جبرئیل]] ابلاغ می‌کند، اما وحی بر نبی از طریق فرشتگان دیگر یا [[الهام]] قلبی و یا [[رؤیای صادقه]] صورت می‌پذیرد.(جرجانی، التعریفات، ۱۴۱۲ق، ص ۱۰۵.) البته برخی معتقدند رسول و نبی، مترادف هستند.(ماوردی، اعلام النبوة، ۱۹۸۷م، ص۵۱.)}}، ۶۰۰ تن انبیای بنی‌اسرائیل و چهار تن (هود، صالح، شعیب و محمد) عرب دانسته شده‌اند.<ref>برای مطالعه روایت نگاه کنید به:‌ شیخ صدوق، الخصال، ۱۳۶۲ش، ج۲، ص۵۲۴؛ شیخ صدوق، معانی الاخبار، ۱۴۰۳ق، ص۳۳۳؛ شعیری، جامع الاخبار، مطبعة حیدریه، ص۱۷۹؛ علامه مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۷ق، ج۱۱، ص۳۲، ج۷۴، ص۷۱؛ بحرانی، البرهان، ۱۳۷۴ش، ج۳، ص۹۰۹، ج۵، ص۶۳۹.</ref> در برخی روایات دیگر تعداد پیامبران هشت هزار،<ref>شیخ طوسی، الامالی، ۱۴۱۴ق، ص۳۹۷؛ علامه مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۷ق، ج۱۱، ص۳۱.</ref>  ۳۲۰ هزار، <ref> علامه مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۷ق، ج۱۱، ص۶۰.</ref> و ۱۴۴ هزار تن<ref>شیخ مفید، الاختصاص، ۱۴۱۳ق، ص۲۶۳؛ علامه مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۷ق، ج۱۶، ص۳۵۲.</ref> ذکر شده است.  علامه مجلسی احتمال داده است که عدد ۸۰۰۰ مربوط به پیامبران بزرگ باشد.<ref>علامه مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۷ق، ج۱۱، ۳۱.</ref>  
خط ۱۵: خط ۲۰:


در روایات به نام [[حبقوق]]، [[دانیال]]، [[جرجیس]]، حنظله، خالد و [[آصف بن برخیا]] اشاره شده است.{{مدرک}} همچنین نام برخی پیامبران در تورات آمده است. البته یهودیان نبوت را به معنای پیش‌گویی می‌دانند  و ۱۷ کتاب پایانی [[عهد عتیق]] به پیش‌گویی امور در آینده می‌پردازد و به [[دانیال]]، حزقیال، ارمیا، اشعیا، هوشع، یوئیل، عاموس، عوبدیا، یونس، میکاه، ناحوم، حبقوق، صفنیا، حجی، [[زکریا]] و ملاکی از پیامبران بنی اسرائیل، منسوب است.<ref> طاهری آکردی، یهودیت، ۱۳۹۰ش، ص۱۷۳.</ref>
در روایات به نام [[حبقوق]]، [[دانیال]]، [[جرجیس]]، حنظله، خالد و [[آصف بن برخیا]] اشاره شده است.{{مدرک}} همچنین نام برخی پیامبران در تورات آمده است. البته یهودیان نبوت را به معنای پیش‌گویی می‌دانند  و ۱۷ کتاب پایانی [[عهد عتیق]] به پیش‌گویی امور در آینده می‌پردازد و به [[دانیال]]، حزقیال، ارمیا، اشعیا، هوشع، یوئیل، عاموس، عوبدیا، یونس، میکاه، ناحوم، حبقوق، صفنیا، حجی، [[زکریا]] و ملاکی از پیامبران بنی اسرائیل، منسوب است.<ref> طاهری آکردی، یهودیت، ۱۳۹۰ش، ص۱۷۳.</ref>
{{نام پیامبران در قرآن}}
{{نام پیامبران در قرآن}}


== معجزات==
== معجزات==
{{اصلی|معجزه}}
قرآن برخی از معجزات پیامبران را ذکر کرده است؛ [[ناقه حضرت صالح]]،<ref>سوره اعراف، آیه۷۳.</ref> سرد شدن آتش بر ابراهیم،<ref>سوره انبیاء، آیه۶۹.</ref> [[چهار مرغ ابراهیم|چهار مرغ]]،<ref> سوره بقره، آیه۲۶۰.</ref> معجزات نه‌گانه موسی مانند تبدیل شدن [[عصای موسی|عصا]] به اژدها،<ref>سوره شعراء، آیه۳۲.</ref> جاری شدن دوازده چشمه آب برای اسباط بنی‌اسرائیل،<ref>سوره بقره آیه۶۰.</ref> شکافته‌شدن دریا و باز شدن راه نجات برای بنی‌اسرائیل،<ref>سوره شعراء، آیه۶۳.</ref> [[ید بیضا]] (دست تابان)،<ref>سوره اعراف: آیه۱۰۸؛ سوره طه، آیه۲۲؛ سوره شعراء، آیه۳۳؛ سوره نمل، آیه۱۲؛ سوره قصص، آیه۳۲.</ref> معجزات حضرت عیسی مانند شفا دادن بیماران، زنده کردن مردگان، تبدیل گِل به پرنده<ref>سوره آل عمران، آیه۴۹؛ سوره مائده، آیه۱۱۰.</ref> و  [[معجزات پیامبر اکرم]] مانند [[اعجاز القرآن|قرآن کریم]]<ref>سوره طور، آیه ۳۴.</ref> و [[شق القمر]]<ref>سوره قمر، آیه۱.</ref> از معجزات مشهور پیامبران است که در قرآن به آنها اشاره شده است.  ابن جوزی از منابعی سخن می‌گوید که بیش از ۱۰۰۰ معجزه برای پیامبر اکرم نقل کرده‌اند.<ref> ابن جوزی، المنتظم، ج۱۵، ص۱۲۹.</ref>
معجزه از راه‌های شناخت پیامبران و پی بردن به صدق ادعای آنان است. معجزه کار خارق العاده‌ای است که از جانب خدا و به دست پیامبر انجام می‌شود، و با ادعای نبوت و تحدی همراه است.<ref>مفید، النکت الاعتقادیه، ص۳۵؛ جرجانی، التعریفات، ص۹۶</ref> قرآن برخی از معجزات پیامبران را ذکر کرده است؛ [[ناقه حضرت صالح]]،<ref>سوره اعراف، آیه۷۳.</ref> سرد شدن آتش بر ابراهیم،<ref>سوره انبیاء، آیه۶۹.</ref> [[چهار مرغ ابراهیم|چهار مرغ]]،<ref> سوره بقره، آیه۲۶۰.</ref> معجزات نه‌گانه موسی مانند تبدیل شدن [[عصای موسی|عصا]] به اژدها،<ref>سوره شعراء، آیه۳۲.</ref> جاری شدن دوازده چشمه آب برای اسباط بنی‌اسرائیل،<ref>سوره بقره آیه۶۰.</ref> شکافته‌شدن دریا و باز شدن راه نجات برای بنی‌اسرائیل،<ref>سوره شعراء، آیه۶۳.</ref> [[ید بیضا]] (دست تابان)،<ref>سوره اعراف: آیه۱۰۸؛ سوره طه، آیه۲۲؛ سوره شعراء، آیه۳۳؛ سوره نمل، آیه۱۲؛ سوره قصص، آیه۳۲.</ref> معجزات حضرت عیسی مانند شفا دادن بیماران، زنده کردن مردگان، تبدیل گِل به پرنده<ref>سوره آل عمران، آیه۴۹؛ سوره مائده، آیه۱۱۰.</ref> و  [[معجزات پیامبر اکرم]] مانند [[اعجاز القرآن|قرآن کریم]]<ref>سوره طور، آیه ۳۴.</ref> و [[شق القمر]]<ref>سوره قمر، آیه۱.</ref> از معجزات مشهور پیامبران است که در قرآن به آنها اشاره شده است.  ابن جوزی از منابعی سخن می‌گوید که بیش از ۱۰۰۰ معجزه برای پیامبر اکرم نقل کرده‌اند.<ref> ابن جوزی، المنتظم، ج۱۵، ص۱۲۹.</ref>
 
=== تفاوت معجزه‌ها===
معجزات پیامبران گوناگون بوده‌اند؛  این گوناگونی، ناشی از تفاوت مردم در معلومات و  نیاز مردم در زمان‌های مختلف است. حکمت الهی اقتصا می‌کند که معجزه هر پیامبری متناسب با نیاز مخاطبانش آورده شود. در زمان حضرت موسی فن جادو و سحر رواج داشت، خداوند معجزه موسی را عصا قرار داد تا جادوگران از آوردن شبیه آن ناتوان بمانند و حجت بر دیگران تمام شود. در زمان [[حضرت عیسی]] طب رونق داشت، معجزه حضرت عیسی را زنده کردن مردگان و شفای بیماران قرار داد.<ref>طیب حسین، ج۱، ص۴۲.</ref> در زمان [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر اکرم(ص)]] نیز عرب در اوج فصاحت و بلاغت گفتاری بود و ادیبان و شاعران با یکدیگر رقابت می‌کردند.{{مدرک}}


متفاوت بودن معجزات را ناشی از تفاوت در معلومات و  نیاز مردم در زمان‌های مختلف دانسته‌اند. چراکه حکمت الهی اقتصا می‌کند که معجزه هر پیامبری متناسب با نیاز مخاطبانش آورده شود. برای نمونه در زمان حضرت موسی فن جادو و سحر رواج داشت، خداوند معجزه موسی را عصا قرار داد تا جادوگران از آوردن شبیه آن ناتوان بمانند و حجت بر دیگران تمام شود.<ref>طیب حسین، ج۱، ص۴۲.</ref>
===ارهاصات===
===ارهاصات===
پیش از بعثت پیامبران اتفاقاتی با هدف، آماده ساختن مردم برای پذیرش ادعای بعدی آنان، رخ می‌داد،<ref>تهانوی، موسوعة کشاف اصطلاحات، مکتبه لبنان، ج۱، ص۱۴۱.</ref> که در اصطلاح متکلمان به [[ارهاص]] مشهورند: نجات حضرت موسی از نیل، سخن گفتن حضرت عیسی در گهواره،<ref>جعفری، تفسیر کوثر، ۱۳۷۷ش، ج۳، ص۳۰۰.</ref> خشک شدن [[دریاچه ساوه]]، لرزیدن [[طاق کسری]]، خاموش شدن [[آتشکده فارس]] و دیگر حوادث عام الفیل که در سال تولد پیامبر اسلام  رخ داد<ref>ابن کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۶۸؛ یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دارصادر، ج۲، ص۸.</ref> از جمله ارهاصات پیامبران بوده است.
پیش از بعثت پیامبران اتفاقاتی با هدف، آماده ساختن مردم برای پذیرش ادعای بعدی آنان، رخ می‌داد،<ref>تهانوی، موسوعة کشاف اصطلاحات، مکتبه لبنان، ج۱، ص۱۴۱.</ref> که در اصطلاح متکلمان به [[ارهاص]] مشهورند: نجات حضرت موسی از نیل، سخن گفتن حضرت عیسی در گهواره،<ref>جعفری، تفسیر کوثر، ۱۳۷۷ش، ج۳، ص۳۰۰.</ref> خشک شدن [[دریاچه ساوه]]، لرزیدن [[طاق کسری]]، خاموش شدن [[آتشکده فارس]] و دیگر حوادث عام الفیل که در سال تولد پیامبر اسلام  رخ داد<ref>ابن کثیر، البدایه و النهایه، ۱۴۰۷ق، ج۲، ص۲۶۸؛ یعقوبی، تاریخ الیعقوبی، دارصادر، ج۲، ص۸.</ref> از جمله ارهاصات پیامبران بوده است.