پرش به محتوا

ابوالقاسم فردوسی: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۸۱: خط ۸۱:
گفته‌اند شاهنامه چکیده و عصاره تمدن و فرهنگ قوم ایرانی است.<ref>سبحانی، سیفی، «حکیم طوس و شاهنامه»، ص۲۹.</ref> و کمتر کتابی در میراث ارزنده ادب فارسی بدین حجم و بزرگی به آن می‌رسد.<ref>محجوب، سی قصه از شاهنامه، ص۵۱.</ref> منتقدان ادبی اعتقاد دارند شاهنامه با گنجاندن تاریخ و افسانه ایران در بیش از پنجاه هزار بیت، در زنده‌کردن و رشد زبان فارسی نقشی بی‌نظیر داشته است.<ref>دشتی، «شاهنامه»، ص۲۵۸.</ref> فردوسی با سرودن شاهنامه به تحکیم اساس متزلزل قومیت ایرانی پرداخته و عزت ملی که به خمودی گراییده بود را بیدار ساخت.<ref>دشتی، «شاهنامه»، ص۲۵۹.</ref> [[حبیب یغمایی]] پژوهشگر ادبی، شاهنامه را شناسنامه ملت ایران،<ref>یغمایی، «سخنی درباره شاهنامه»، ص۲.</ref> و منوچهر مرتضوی ادیب و نویسنده، شاهنامه را موثق‌ترین و معتبرترین سند هویت تاریخی و ملی ایران می‌داند.<ref>مرتضوی، «فردوسی و شاهنامه»، ص۹.</ref> شاهنامه را منبعی بسیار غنی می‌دانند از استمرار هویت ملی از دنیای اسطوره‌ها و حماسه‌ها تا فرمانروایی شاهان ساسانی.<ref>خطیبی، «هویت ایرانی در شاهنامه»، ص۶۹. </ref>
گفته‌اند شاهنامه چکیده و عصاره تمدن و فرهنگ قوم ایرانی است.<ref>سبحانی، سیفی، «حکیم طوس و شاهنامه»، ص۲۹.</ref> و کمتر کتابی در میراث ارزنده ادب فارسی بدین حجم و بزرگی به آن می‌رسد.<ref>محجوب، سی قصه از شاهنامه، ص۵۱.</ref> منتقدان ادبی اعتقاد دارند شاهنامه با گنجاندن تاریخ و افسانه ایران در بیش از پنجاه هزار بیت، در زنده‌کردن و رشد زبان فارسی نقشی بی‌نظیر داشته است.<ref>دشتی، «شاهنامه»، ص۲۵۸.</ref> فردوسی با سرودن شاهنامه به تحکیم اساس متزلزل قومیت ایرانی پرداخته و عزت ملی که به خمودی گراییده بود را بیدار ساخت.<ref>دشتی، «شاهنامه»، ص۲۵۹.</ref> [[حبیب یغمایی]] پژوهشگر ادبی، شاهنامه را شناسنامه ملت ایران،<ref>یغمایی، «سخنی درباره شاهنامه»، ص۲.</ref> و منوچهر مرتضوی ادیب و نویسنده، شاهنامه را موثق‌ترین و معتبرترین سند هویت تاریخی و ملی ایران می‌داند.<ref>مرتضوی، «فردوسی و شاهنامه»، ص۹.</ref> شاهنامه را منبعی بسیار غنی می‌دانند از استمرار هویت ملی از دنیای اسطوره‌ها و حماسه‌ها تا فرمانروایی شاهان ساسانی.<ref>خطیبی، «هویت ایرانی در شاهنامه»، ص۶۹. </ref>


برخی ادعا می‌کنند، اسلوب و روش به شعر در آوردن [[شاهنامه]] از [[قرآن]] گرفته شده است هر چند که بلاغت قرآن بالاتر از آن است.<ref>امین، «مذهب فردوسی و ادیان در شاهنامه»، ص۱۴.</ref> فردوسی در شاهنامه بارها سخن از فرهنگ آورده و به‌دنبال پیوند فرهنگ [[ایران]] پیش و پس از [[اسلام]] با یکدیگر بوده است.<ref>فرهنگ در آیینه زبان و ادبیات فارسی، ۱۳۹۳ش، ص۳۶.</ref> اسلامی ندوشن، نویسنده و پژوهشگر ادبی برای شاهنامه چهار خصوصیت بارز نام می‌برد: یک. سند قومیت و نسبنامه مردم ایران است. دو. عصاره و چکیده تمدن و فرهنگ قوم ایرانی است. سه. شاهنامه یک کتاب انسانی است؛ نه فقط حماسه ایرانیان. چهار. شاهنامه یک اثر ادبی بی‌نظیر است.<ref>اسلامی ندوشن، زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنامه، ص۱۹.</ref>
برخی ادعا می‌کنند، اسلوب و روش به شعر در آوردن [[شاهنامه]] از [[قرآن]] گرفته شده است هر چند که بلاغت قرآن بالاتر از آن است.<ref>امین، «مذهب فردوسی و ادیان در شاهنامه»، ص۱۴.</ref> یکتاپرستی، خداترسی، دین داری، میهن دوستی، دستگیری از درماندگان، خردمندی و دادخواهی را از آرمان‌های معنوی شاهنامه دانسته‌اند.<ref>خالقی مطلق، سخن‌های دیرینه، ص۱۹۳.</ref> فردوسی در شاهنامه بارها سخن از فرهنگ آورده و به‌دنبال پیوند فرهنگ [[ایران]] پیش و پس از [[اسلام]] با یکدیگر بوده است.<ref>فرهنگ در آیینه زبان و ادبیات فارسی، ۱۳۹۳ش، ص۳۶.</ref> اسلامی ندوشن، نویسنده و پژوهشگر ادبی برای شاهنامه چهار خصوصیت بارز نام می‌برد: یک. سند قومیت و نسبنامه مردم ایران است. دو. عصاره و چکیده تمدن و فرهنگ قوم ایرانی است. سه. شاهنامه یک کتاب انسانی است؛ نه فقط حماسه ایرانیان. چهار. شاهنامه یک اثر ادبی بی‌نظیر است.<ref>اسلامی ندوشن، زندگی و مرگ پهلوانان در شاهنامه، ص۱۹.</ref>


از ویژگی‌های عمده شاهنامه، این است که نخستین گنجینه و منبع سرشار واژگان زبان فارسی است.<ref>اتابکی، واژگان شاهنامه، ص۱.</ref>
از ویژگی‌های عمده شاهنامه، این است که نخستین گنجینه و منبع سرشار واژگان زبان فارسی است.<ref>اتابکی، واژگان شاهنامه، ص۱.</ref> [[ابن حسامِ خوسْفی]] مثنوی [[خاوران‌نامه]]  را تحت تاثیر شاهنامه سروده است.<ref>ابن حسام، خاوران‌نامه، ۱۳۸۱ش، ص۱۹۹-۲۰۰.</ref>
 
[[ابن حسامِ خوسْفی]] مثنوی [[خاوران‌نامه]]  را تحت تاثیر شاهنامه سروده است.<ref>ابن حسام، خاوران‌نامه، ۱۳۸۱ش، ص۱۹۹-۲۰۰.</ref>


برخی گفته‌اند شاهنامه در زمان سلطان محمود غزنوی سروده و به او تقدیم شده است.<ref>فاضلی، عرفان سیاسی یا سیاست عرفانی، ۱۳۸۷ش، ص۱۳۰.</ref> و محمود را مشوق او برای سرودن شاهنامه دانسته‌اند.<ref>آقابابایی، «فردوسی»، ج۱۲، ص۲۶۲.</ref> در حالی که دیگرانی، خصوصیات نژادی، و گزارش تاریخ از سلطان محمود را مغایر با این رویکرد می‌دانند.<ref>آقابابایی، «فردوسی»، ج۱۲، ص۲۶۲.</ref> و برخی نیز گفته‌اند که محمود نخست حامی شاهنامه بود ولی بعدها به علت اختلاف مذهبی با فردوسی که شیعه بود و اشعاری درباره [[اهل بیت(ع)]] سروده بود حمایت خود را برداشت.<ref>آقابابایی، «فردوسی»، ج۱۲، ص۲۶۳.</ref>
برخی گفته‌اند شاهنامه در زمان سلطان محمود غزنوی سروده و به او تقدیم شده است.<ref>فاضلی، عرفان سیاسی یا سیاست عرفانی، ۱۳۸۷ش، ص۱۳۰.</ref> و محمود را مشوق او برای سرودن شاهنامه دانسته‌اند.<ref>آقابابایی، «فردوسی»، ج۱۲، ص۲۶۲.</ref> در حالی که دیگرانی، خصوصیات نژادی، و گزارش تاریخ از سلطان محمود را مغایر با این رویکرد می‌دانند.<ref>آقابابایی، «فردوسی»، ج۱۲، ص۲۶۲.</ref> و برخی نیز گفته‌اند که محمود نخست حامی شاهنامه بود ولی بعدها به علت اختلاف مذهبی با فردوسی که شیعه بود و اشعاری درباره [[اهل بیت(ع)]] سروده بود حمایت خود را برداشت.<ref>آقابابایی، «فردوسی»، ج۱۲، ص۲۶۳.</ref>
خط ۱۲۸: خط ۱۲۶:
*جمعی از نویسندگان، فرهنگ در آیینه زبان و ادبیات فارسی، تهران، نشر مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما، ۱۳۹۳ش.
*جمعی از نویسندگان، فرهنگ در آیینه زبان و ادبیات فارسی، تهران، نشر مرکز پژوهش‌های اسلامی صدا و سیما، ۱۳۹۳ش.
*خالقی مطلق، جلال، «فردوسی»، فردوسی و شاهنامه‌سرایی، نوشته جلال خالقی مطلق و دیگران، انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی، و سخن، ۱۳۹۹ش.
*خالقی مطلق، جلال، «فردوسی»، فردوسی و شاهنامه‌سرایی، نوشته جلال خالقی مطلق و دیگران، انتشارات فرهنگستان زبان و ادب فارسی، و سخن، ۱۳۹۹ش.
*خالقی مطلق، جلال، سخن‌های دیرینه، تهران، انتشارات محمود افشار با همکاری انتشارات سخن، ۱۳۹۷.
* خامنه‌ای، سید علی، [https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=2597 بیانات در جمع گروه ادب و هنر صدای جمهوری اسلامی ایران،] پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله خامنه‌ای، مرور ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۲ش.
* خامنه‌ای، سید علی، [https://farsi.khamenei.ir/speech-content?id=2597 بیانات در جمع گروه ادب و هنر صدای جمهوری اسلامی ایران،] پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله خامنه‌ای، مرور ۱۳ اردیبهشت ۱۴۰۲ش.
*خطیبی، ابوالفضل، «هزاره نظم شاهنامه»، نامه فرهنگستان، شماره۳، سال یازدهم، پاییز ۱۳۸۹ش.
*خطیبی، ابوالفضل، «هزاره نظم شاهنامه»، نامه فرهنگستان، شماره۳، سال یازدهم، پاییز ۱۳۸۹ش.
confirmed، templateeditor
۶٬۲۶۷

ویرایش