۱۷٬۲۲۳
ویرایش
مسجد امام حسن عسکری (قم): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
اصلاح پانویس
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (افزایش مطلب) |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جز (اصلاح پانویس) |
||
| خط ۱۶: | خط ۱۶: | ||
| معمار = | | معمار = | ||
| سبک = | | سبک = | ||
| بازسازی =دوره‌های مختلف؛ | | بازسازی =دوره‌های مختلف؛ [[صفویه]]، [[قاجاریه]] و [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب اسلامی]] | ||
| وبگاه = | | وبگاه = | ||
}} | }} | ||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
== تاریخچه و مؤسس== | == تاریخچه و مؤسس== | ||
بر اساس برخی گزارش‌ها بنای اولیه مسجد امام حسن عسکری در قرن سوم قمری به دستور امام حسن عسکری و به دست احمد بن اسحاق قمی، وکیل آن حضرت بنا شده است<ref> ناصرالشریعه، تاریخ قم، ص۲۲۷؛ تاریخ جامع قم، ص۱۳۸-۱۳۹.</ref> برخی معتقدند این مسجد در مکان مسجد دژپل(درپل) بنا شده<ref>آثار تاریخی و فرهنگی قم، ص۱۶۶</ref> و در گذشته جامع عتیق نام داشته است.<ref> ناصرالشریعه، تاریخ قم، ص۲۳۰.</ref> اما در [[تاریخ قم (کتاب)|تاریخ قم]] اشاره‌ای به این مسجد و انتساب آن به امام عسکری نشده است و مسجد عتیق همان مسجدی دانسته شده که در ذرپل بنا شده است.<ref>قمی، تاریخ قم، ۱۳۶۱ش، ص۳۷.</ref> | بر اساس برخی گزارش‌ها بنای اولیه مسجد امام حسن عسکری در قرن سوم قمری به دستور امام حسن عسکری و به دست احمد بن اسحاق قمی، وکیل آن حضرت بنا شده است<ref> ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۲۲۷؛ فقیهی، تاریخ جامع قم، ۱۳۷۸ش، ص۱۳۸-۱۳۹.</ref> برخی معتقدند این مسجد در مکان مسجد دژپل(درپل) بنا شده<ref>آقابابایی و قریشی، آثار تاریخی و فرهنگی قم، ۱۳۸۳ش، ص۱۶۶</ref> و در گذشته جامع عتیق نام داشته است.<ref> ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۲۳۰.</ref> اما در [[تاریخ قم (کتاب)|تاریخ قم]] اشاره‌ای به این مسجد و انتساب آن به امام عسکری نشده است و مسجد عتیق همان مسجدی دانسته شده که در ذرپل بنا شده است.<ref>قمی، تاریخ قم، ۱۳۶۱ش، ص۳۷.</ref> | ||
=== بازسازی=== | === بازسازی=== | ||
بنای مسجد بارها از جمله در دوره صفویه مرمت و نوسازی شده است. قدیمی‌ترین بخش آن، ایوان جنوبی آن است که در سال ۱۱۲۹ق بنا شده است. در زمان [[فتحعلی شاه قاجار]]، حاج حسین کدخدا آن را تعمیر کرد. در دوره ناصرالدین شاه در سال ۱۲۸۶ق، حاجی ابراهیم تاجر در قسمت غربی آن زیرزمین و شبستانی بنا نهاد<ref>ناصرالشریعه، تاریخ قم، ص۲۳۰.</ref> در سال ۱۲۹۵ق حاج علی‌نقی تاجر کاشی بخش‌هایی از جمله شبستان‌های شرقی و سردر آن را نوسازی کرد.<ref> تاریخ قم، ص۲۱۱؛ تاریخ جامع قم، ص۱۳۸-۱۳۹.</ref> پس از [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب اسلامی]] این مسجد به حمایت دفتر [[آیت الله صافی گلپایگانی]] بازسازی شد.<ref>آثار تاریخی و فرهنگی قم، ۱۶۸</ref> در این بازسازی طرح گسترش آن توسط [[سید محمدرضا گلپایگانی|آیت الله محمدرضا گلپایگانی]] مطرح شد. او با خرید املاک اطراف مسجد زمینه توسعه بنای آن را فراهم کرد و توسط آیت الله صافی گلپایگانی انجام شد. | بنای مسجد بارها از جمله در دوره صفویه مرمت و نوسازی شده است. قدیمی‌ترین بخش آن، ایوان جنوبی آن است که در سال ۱۱۲۹ق بنا شده است. در زمان [[فتحعلی شاه قاجار]]، حاج حسین کدخدا آن را تعمیر کرد. در دوره ناصرالدین شاه در سال ۱۲۸۶ق، حاجی ابراهیم تاجر در قسمت غربی آن زیرزمین و شبستانی بنا نهاد<ref>ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۲۳۰.</ref> در سال ۱۲۹۵ق حاج علی‌نقی تاجر کاشی بخش‌هایی از جمله شبستان‌های شرقی و سردر آن را نوسازی کرد.<ref> ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۲۱۱؛ فقیهی، تاریخ جامع قم، ۱۳۷۸ش، ص۱۳۸-۱۳۹.</ref> پس از [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب اسلامی]] این مسجد به حمایت دفتر [[آیت الله صافی گلپایگانی]] بازسازی شد.<ref>آقابابایی و قریشی، آثار تاریخی و فرهنگی قم، ۱۳۸۳ش، ۱۶۸</ref> در این بازسازی طرح گسترش آن توسط [[سید محمدرضا گلپایگانی|آیت الله محمدرضا گلپایگانی]] مطرح شد. او با خرید املاک اطراف مسجد زمینه توسعه بنای آن را فراهم کرد و توسط آیت الله صافی گلپایگانی انجام شد. | ||
== اهمیت == | == اهمیت == | ||
اهمیت این مسجد به سابقه تاریخی و انتساب آن به امام عسکری است. مسجد در نزدیکی [[حرم حضرت معصومه]] قرار گرفته، محل تدریس برخی از استادن [[حوزه علمیه قم]] بوده است. همچنین محل [[اعتکاف]] است. آیت الله گلپایگانی در این مسجد معتکف می‌شده است. مسجد امام در ۲۲ آذر ۱۳۵۵ شمسی در فهرست آثار ملی ایران به شماره ۱۳۱۲ به ثبت رسیده است.<ref>[http://www.isna.ir/news/91120100559 ایسنا؛ مسجدی که به دست وکیل امام حسن عسکری در قم بنا شد. کد خبر ۹۱۱۲۰۱۰۱۰۰۵۵۹، انتشار: ۱ اسفند ۱۳۹۱، دسترسی: ۱۵ آبان ۱۳۹۵.]</ref> | اهمیت این مسجد به سابقه تاریخی و انتساب آن به امام عسکری است. مسجد در نزدیکی [[حرم حضرت معصومه]] قرار گرفته، محل تدریس برخی از استادن [[حوزه علمیه قم]] بوده است. همچنین محل [[اعتکاف]] است. آیت الله گلپایگانی در این مسجد معتکف می‌شده است. مسجد امام در ۲۲ آذر ۱۳۵۵ شمسی در فهرست آثار ملی ایران به شماره ۱۳۱۲ به ثبت رسیده است.<ref>[http://www.isna.ir/news/91120100559 ایسنا؛ مسجدی که به دست وکیل امام حسن عسکری در قم بنا شد. کد خبر ۹۱۱۲۰۱۰۱۰۰۵۵۹، انتشار: ۱ اسفند ۱۳۹۱، دسترسی: ۱۵ آبان ۱۳۹۵.]</ref> | ||
== موقعیت و وضعیت == | == موقعیت و وضعیت == | ||
مسجد امام حسن عسکری در نزدیکی پل علیخانی واقع شده است. بنای آن مشتمل بر جلوخان، سردر ورودی، صحن، ایوان جنوبی، شبستان، زیرزمین و چهار شبستان در اضلاع مختلف صحن است.<ref>آثار تاریخی و فرهنگی قم، ص۱۶۷</ref> | مسجد امام حسن عسکری در نزدیکی پل علیخانی واقع شده است. بنای آن مشتمل بر جلوخان، سردر ورودی، صحن، ایوان جنوبی، شبستان، زیرزمین و چهار شبستان در اضلاع مختلف صحن است.<ref>آقابابایی و قریشی، آثار تاریخی و فرهنگی قم، ۱۳۸۳ش، ص۱۶۷</ref> | ||
*شبستان اصلی در طبقه همکف قرار دارد؛ این شبستان ۲۹۰۰ متر مربع مساحت دارد. همچنین نیم طبقه‌ای با مساحت ۷۰۰ متر دارد. شبستان گنبدی ۳۵ متر ارتفاع و گلدسته‌هایی با بلندای ۵۹ متر دارد. | *شبستان اصلی در طبقه همکف قرار دارد؛ این شبستان ۲۹۰۰ متر مربع مساحت دارد. همچنین نیم طبقه‌ای با مساحت ۷۰۰ متر دارد. شبستان گنبدی ۳۵ متر ارتفاع و گلدسته‌هایی با بلندای ۵۹ متر دارد. | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
* کاشی‌کاری تمامی قرآن در ۹۰۰ متر مربع <ref>[http://www.yjc.ir/fa/news/5185550 جوان آنلاین، افتتاح بنای عظیم مسجد امام حسن عسکری در قم، کد خبر: ۵۱۸۵۵۵۰، انتشار ۰۷ اردیبهشت ۱۳۹۴، دسترسی ۱۳ آبان ۱۳۹۵ش.]</ref> | * کاشی‌کاری تمامی قرآن در ۹۰۰ متر مربع <ref>[http://www.yjc.ir/fa/news/5185550 جوان آنلاین، افتتاح بنای عظیم مسجد امام حسن عسکری در قم، کد خبر: ۵۱۸۵۵۵۰، انتشار ۰۷ اردیبهشت ۱۳۹۴، دسترسی ۱۳ آبان ۱۳۹۵ش.]</ref> | ||
==تولیت و امامان جماعت == | ==تولیت و امامان جماعت == | ||
از قرن نهم به بعد متولیان [[آستانه حضرت معصومه]]، تولیت مسجد امام حسن را نیز بر عهده داشتند.<ref>آثار تاریخی و فرهنگی قم، ص۱۶۷.</ref> همچنین سید اسحاق رضوی (متوفی ۱۳۳۲ق)<ref> ناصرالشریعه، تاریخ | از قرن نهم به بعد متولیان [[آستانه حضرت معصومه]]، تولیت مسجد امام حسن را نیز بر عهده داشتند.<ref>آثار تاریخی و فرهنگی قم، ۱۳۸۳ش، ص۱۶۷.</ref> همچنین سید اسحاق رضوی (متوفی ۱۳۳۲ق)<ref> ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۳۲۱.</ref>، آخوند ملا محمد جواد قمی(متوفی ۱۳۱۲ق)<ref> ناصرالشریعه، تاریخ قم، ۱۳۸۳ش، ص۳۲۵.</ref>، سید عبدالله رضوی<ref> ناصرالشریعه، تاریخ قم ، ۱۳۸۳ش، ص۳۴۲.</ref> از امامان جماعت این مسجد بوده‌اند. | ||
== پانویس == | == پانویس == | ||
| خط ۴۵: | خط ۴۵: | ||
* ناصرالشریعه، تاریخ قم، محمدحسین، تصحیح: علی دوانی، انتشارات رهنمون، تهران، ۱۳۸۳ش. | * ناصرالشریعه، تاریخ قم، محمدحسین، تصحیح: علی دوانی، انتشارات رهنمون، تهران، ۱۳۸۳ش. | ||
* آقابابایی و قریشی، رضا و حسن، آثار تاریخی و فرهنگی استان قم، انتشارات زائر، قم، ۱۳۸۳ش. | * آقابابایی و قریشی، رضا و حسن، آثار تاریخی و فرهنگی استان قم، انتشارات زائر، قم، ۱۳۸۳ش. | ||
* فقیهی، | * فقیهی، علی‌اصغر، تاریخ مذهبی قم؛ بخش اول از تاریخ جامع قم، انتشارات زائر، قم، ۱۳۷۸ش. | ||
* قمی، حسن بن محمد، کتاب تاریخ قم، | * قمی، حسن بن محمد، کتاب تاریخ قم، ترجمه حسن بن علی قمی، تصحیح: جلال الدین طهرانی، انتشارات طوس، تهران، ۱۳۶۱ش. | ||
{{قم}} | {{قم}} | ||