۱۷٬۰۴۰
ویرایش
سید محمدهاشم خوانساری: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
Shamsoddin (بحث | مشارکتها) جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
==تحصیلات== | ==تحصیلات== | ||
درس‌های مقدماتی را در زادگاهش از پدرش، [[زین العابدین خوانساری]] و برادرش [[محمد باقر خوانساری|محمد باقر]] فراگرفت. | درس‌های مقدماتی را در زادگاهش از پدرش، [[زین العابدین خوانساری]] و برادرش [[محمد باقر خوانساری|محمد باقر]] فراگرفت. | ||
پس از درگذشت پدر بزرگش، [[ابوالقاسم جعفر بن حسین خوانساری]] مشهور به میر صغیر ( د 1240 ) ، همراه پدر و خانواده‌اش به [[اصفهان]] مهاجرت کرد.<ref>بخشی، ص191؛ روضاتی، ص113؛ابن الرضا، ج2، ص581-583 </ref> | پس از درگذشت پدر بزرگش، [[ابوالقاسم جعفر بن حسین خوانساری]] مشهور به میر صغیر ( د 1240 )، همراه پدر و خانواده‌اش به [[اصفهان]] مهاجرت کرد.<ref>بخشی، ص191؛ روضاتی، ص113؛ابن الرضا، ج2، ص581-583 </ref> | ||
بر اساس آنچه میرزا هاشم خوانساری در زندگی نامه خود آورده است، وی تحصیل [[فقه]] و [[اصول]] و دیگر علوم عقلی و نقلی را در اصفهان آغاز کرد. و عمده تحصیلات خود را نزد [[صدر الدین عاملی]] (د1264)، که وی را پدر معنوی خویش خوانده و بعدها داماد او هم شد، گذراند.<ref>المقالات اللطیفة، ص312-313</ref> | بر اساس آنچه میرزا هاشم خوانساری در زندگی نامه خود آورده است، وی تحصیل [[فقه]] و [[اصول]] و دیگر علوم عقلی و نقلی را در اصفهان آغاز کرد. و عمده تحصیلات خود را نزد [[صدر الدین عاملی]] (د1264)، که وی را پدر معنوی خویش خوانده و بعدها داماد او هم شد، گذراند.<ref>المقالات اللطیفة، ص312-313</ref> | ||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
خوانساری همچنین ده سال در درس فقه و اصول [[سید حسن بن علی مدرس اصفهانی]] (د 1273) شرکت کرد و در 1261 از او نیز اجازه روایت و اجتهاد گرفت.<ref>المقالات اللطیفة، ص313</ref> این اجازه نامه در آخر کتاب [[حلُّ العسیر فی حِلِّ العَصیر]] خوانساری چاپ شده است.<ref>خوانساری، ص۷۸</ref> | خوانساری همچنین ده سال در درس فقه و اصول [[سید حسن بن علی مدرس اصفهانی]] (د 1273) شرکت کرد و در 1261 از او نیز اجازه روایت و اجتهاد گرفت.<ref>المقالات اللطیفة، ص313</ref> این اجازه نامه در آخر کتاب [[حلُّ العسیر فی حِلِّ العَصیر]] خوانساری چاپ شده است.<ref>خوانساری، ص۷۸</ref> | ||
خوانساری پس از سالها تحصیل در اصفهان به [[نجف]] رفت و ضمن تدریس فقه و اصول، در درس [[شیخ مرتضی انصاری]] ( | خوانساری پس از سالها تحصیل در اصفهان به [[نجف]] رفت و ضمن تدریس فقه و اصول، در درس [[شیخ مرتضی انصاری]] (د ۱۲۸۱) حاضر شد. شیخ انصاری توجه ویژه ای به او داشت و حتی به طور خصوصی با وی مذاکره علمی می‌کرد. و به او اجازۀ اجتهاد داد.<ref>روضاتی، ص۱۱۴؛ حسینی یزدی و همکاران، ص۴۹۶-۴۹۷</ref> | ||
برخی استادان و مشایخ روایی وی، در اصفهان و نجف | برخی استادان و مشایخ روایی وی، در اصفهان و نجف | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۲: | ||
*[[محمد امین شوشتری]] | *[[محمد امین شوشتری]] | ||
*[[محمد تقی شوشتری]] فرزندان [[اسدالله شوشتری]]<ref>تبریزی خیابانی، ص۶۸-۶۹؛ حسینی یزدی و همکاران، ص۵۰۱-۵۰۲</ref> | *[[محمد تقی شوشتری]] فرزندان [[اسدالله شوشتری]]<ref>تبریزی خیابانی، ص۶۸-۶۹؛ حسینی یزدی و همکاران، ص۵۰۱-۵۰۲</ref> | ||
برخی چون [[میرزا حسین نوری]] (د۱۳۲۰) صاحب [[مستدرک الوسائل]]، [[سید حسن صدر]] ( | برخی چون [[میرزا حسین نوری]] (د۱۳۲۰) صاحب [[مستدرک الوسائل]]، [[سید حسن صدر]] (د ۱۳۵۴) و [[محمد مرتضی کشمیری]] (د ۱۳۲۳) از او روایت نقل کرده‌اند.<ref>روضاتی، ص۱۱۶-۱۱۷؛ برای آگاهی از سایر شاگردان و راویان از او: نک، روضاتی، ص۱۱۶-۱۱۷؛ این الرضا، ج۲، ص۵۸۶-۵۸۷؛ حسینی یزدی و همکاران، ص۵۰۱-۵۰۳</ref> | ||
وی در جوانی موضوعات فراوانی را به صورت منظوم به عربی و فارسی درآورده است.<ref>خوانساری، مبانی الاصول، ص۲۵۷</ref> | وی در جوانی موضوعات فراوانی را به صورت منظوم به عربی و فارسی درآورده است.<ref>خوانساری، مبانی الاصول، ص۲۵۷</ref> | ||
| خط ۴۴: | خط ۴۴: | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
خوانساری آثار بسیاری در [[فقه]] [[حدیث]] [[اصول]] [[کلام]] [[رجال]] و [[فلسفه]] دارد. | خوانساری آثار بسیاری در [[فقه]] [[حدیث]] [[اصول]] [[کلام]] [[رجال]] و [[فلسفه]] دارد. | ||
رسالۀ الذّبیحیه | |||
'''رسالۀ الذّبیحیه''' | |||
نخستین اثر فقهی او و درباره حکم ذبایح [[اهل کتاب]] است. که آن را به توصیۀ استادش، صدر الدین عاملی تألیف کرد.<ref>خوانساری، المقالات اللطیفیة، ص۳۱۳؛ آقابزرگ، ج۱۰، ص۴</ref> | نخستین اثر فقهی او و درباره حکم ذبایح [[اهل کتاب]] است. که آن را به توصیۀ استادش، صدر الدین عاملی تألیف کرد.<ref>خوانساری، المقالات اللطیفیة، ص۳۱۳؛ آقابزرگ، ج۱۰، ص۴</ref> | ||
'''احکام الایمان''' | '''احکام الایمان''' | ||
| خط ۵۷: | خط ۶۰: | ||
و کتابی به نام '''الاستصحاب''' نگاشته <ref>آقا بزرگ طهرانی، ج۲، ص۲۶</ref> و بر کتاب‌های معالم الدین [[حسین بن زین الدین]] و [[زبدة الاصول (کتاب)]] [[شیخ بهائی]] حاشیه یا شرح نوشته است.<ref>گزی برخواری، ص۴۷؛ بخشی، ص۱۹۰</ref> | و کتابی به نام '''الاستصحاب''' نگاشته <ref>آقا بزرگ طهرانی، ج۲، ص۲۶</ref> و بر کتاب‌های معالم الدین [[حسین بن زین الدین]] و [[زبدة الاصول (کتاب)]] [[شیخ بهائی]] حاشیه یا شرح نوشته است.<ref>گزی برخواری، ص۴۷؛ بخشی، ص۱۹۰</ref> | ||
'''[[مبانی الاصول]]''' | |||
مهمترین کتاب اصولی او است به نظر او بسیاری از مباحث اصول در منابع اصولی، طولانی و بی فایده بود، از این رو در صدد برآمد اثری فشرده و جامع دربارۀ اصول اجتهادی و اصول عملی بنگارد. <ref>مبانی الاصول، ص۳-۵</ref> | مهمترین کتاب اصولی او است به نظر او بسیاری از مباحث اصول در منابع اصولی، طولانی و بی فایده بود، از این رو در صدد برآمد اثری فشرده و جامع دربارۀ اصول اجتهادی و اصول عملی بنگارد. <ref>مبانی الاصول، ص۳-۵</ref> | ||
'''[[اصول آل الرسول]]''' | '''[[اصول آل الرسول]]''' | ||
| خط ۸۳: | خط ۸۸: | ||
'''[[میزان الانساب]]''' | '''[[میزان الانساب]]''' | ||
خوانساری در ۱۲۹۹ آن را در شرح حال امامزاده‌های معتبر در اصفهان نگاشت<ref>آقا بزرگ طهرانی، ج۲۳، ص۳۰۷</ref> و در سال ۱۳۳۲ ش در قم با مقدمه و حواشی [[احمد روضاتی]] به چاپ رسید. | خوانساری در ۱۲۹۹ آن را در شرح حال امامزاده‌های معتبر در اصفهان نگاشت<ref>آقا بزرگ طهرانی، ج۲۳، ص۳۰۷</ref> و در سال ۱۳۳۲ ش در قم با مقدمه و حواشی [[احمد روضاتی]] به چاپ رسید. | ||
او همچنین بر [[الاسفار الاربعة]] [[صدرالدین شیرازی]] حاشیه زده است که با نام تنبیه الحکماء الابرار شناخته می شود.<ref>مدرس تبریزی، ج۲، ص۱۹۲؛ آقا بزرگ طهرانی، ج۴، ص۴۴۲</ref> | او همچنین بر [[الاسفار الاربعة]] [[صدرالدین شیرازی]] حاشیه زده است که با نام تنبیه الحکماء الابرار شناخته می شود.<ref>مدرس تبریزی، ج۲، ص۱۹۲؛ آقا بزرگ طهرانی، ج۴، ص۴۴۲</ref> | ||
خوانساری علاوه بر سرودن منظومه های یاد شده، قصاید و | خوانساری علاوه بر سرودن منظومه های یاد شده، قصاید و منظومه‌هایی دیگر به فارسی و عربی سروده که برخی از آنها در دیوان الاکابر آمده است. تخلص او موسوی بود<ref>آقا بزرگ طهرانی، ج۹، قسم ۳، ص۱۱۱۹، ج۱۶، ص۳۳۹؛ روضاتی، ص۱۲۱؛ برای اطلاع از فهرست کامل آثار او نک: موسوی اصفهانی، ج۱، ص۱۴۴-۱۴۶؛ ابن الرضا ج۲، ۶۲۱-۶۲۶</ref> خوانساری آثار موجود در کتابخانه شخصی خود را نیز فهرست کرده است.<ref>آقا بزرگ طهرانی، ج۱۶، ص۳۹۰</ref> | ||
یکی از فرزندان او [[جمال الدین خوانساری|جمال الدین]]، از شاگردان او به شمار می رفت و او از خوانساری اجازۀ [[اجتهاد]] گرفت. جمال الدین چند رساله دبارۀ فقه و اصول تألیف کرد، او در سال ۱۳۳۹ در دنیا رفت و نخست در [[تخت فولاد اصفهان]] کنار عمویش [[محمد باقر خوانساری|محمد باقر]] به خاک سپرده شد و سپس در سال ۱۳۴۸ به نزدیک قبر پدرش در اصفهان منتقل شد.<ref>روضاتی، ص۱۱۹-۱۲۰؛ حسینی یزدی و همکاران، ص۳۳۷، ۵۰۵-۵۰۶</ref> | یکی از فرزندان او [[جمال الدین خوانساری|جمال الدین]]، از شاگردان او به شمار می رفت و او از خوانساری اجازۀ [[اجتهاد]] گرفت. جمال الدین چند رساله دبارۀ فقه و اصول تألیف کرد، او در سال ۱۳۳۹ در دنیا رفت و نخست در [[تخت فولاد اصفهان]] کنار عمویش [[محمد باقر خوانساری|محمد باقر]] به خاک سپرده شد و سپس در سال ۱۳۴۸ به نزدیک قبر پدرش در اصفهان منتقل شد.<ref>روضاتی، ص۱۱۹-۱۲۰؛ حسینی یزدی و همکاران، ص۳۳۷، ۵۰۵-۵۰۶</ref> | ||
| خط ۱۰۷: | خط ۱۱۳: | ||
* احمد حسینی اشکوری، فهرست نسخه های خطی کتابخانه عمومی حضرت آیت الله گلپایگانی، ج۱، قم، ۱۳۵۷ش. | * احمد حسینی اشکوری، فهرست نسخه های خطی کتابخانه عمومی حضرت آیت الله گلپایگانی، ج۱، قم، ۱۳۵۷ش. | ||
* محمد علی حسینی یزدی، رسول علوی و علی اکبر زمانی نژاد، دانشمندان خوانسار، قم، ۱۳۷۸ش. | * محمد علی حسینی یزدی، رسول علوی و علی اکبر زمانی نژاد، دانشمندان خوانسار، قم، ۱۳۷۸ش. | ||
* [[محمد هاشم بن زین العابدین خوانساری]]، مجمع الفوائد و مخزن الفرائد، چاپ سنگی تهران، ۱۳۱۷ش. | |||
* محمد علی روضاتی، زندگانی حضرت آیت الله چهار سوقی، حاوی شرح حال بیش از یکصد نفر قرون اخیره، اصفهان، ۱۳۳۲ش. | |||
* عبدالکریم بن مهدی گزی برخواری، تذکرة القبور، چاپ ناصر باقر یبیدهندی، قم، ۱۳۷۱ش. | * عبدالکریم بن مهدی گزی برخواری، تذکرة القبور، چاپ ناصر باقر یبیدهندی، قم، ۱۳۷۱ش. | ||
* محمد علی مدرس تبریزی، ریحانة الادب، تهران، ۱۳۶۹ش. | * محمد علی مدرس تبریزی، ریحانة الادب، تهران، ۱۳۶۹ش. | ||