کاربر ناشناس
ازبکستان: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Fayaz جز (←اسلام در ازبکستان) |
imported>Fayaz جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۷۸: | خط ۷۸: | ||
[[پرونده:مسجد احرار ازبکستان.jpg|بندانگشتی|مسجد خواجه احرار ولی (تاشکند)]] | [[پرونده:مسجد احرار ازبکستان.jpg|بندانگشتی|مسجد خواجه احرار ولی (تاشکند)]] | ||
اسلام در حوالی سال‌های ۵۵-۶۰ق برای نخستین بار به آن سوی جیحون راه یافت و طبق معمول، با قرارداد صلح راه مراوده گشوده شد. بیش از ۹۰ درصد سکنه ازبکستان مسلمان هستند،اکثریت جمعیت ازبکستان را مسلمانان [[سنی]] مذهب پیرو مذهب [[حنفی]] تشکیل می‌دهند. پس از حاکمیت ایده ئولوژی کمونیستی، سعی شد، افکار و اعتقادات سوسیالیستی جایگزین اصول اسلامی شود و برای نیل به این هدف، انجام فعالیت‌ها و مراسم مذهبی ممنوع شد و مسلمانان در اجرای عبادات و فرایض دینی خود با محدودیت شدیدی روبرو شدند. با کسب استقلال کشورهای آسیای مرکزی، بسیاری از [[مسجد|مساجد]] بازسازی شد و ظرفیت برخی از آنها افزایش یافت، که می‌توان به عنوان نمونه به مسجد طلاشیخ و مسجد جامع یکه سرای در شهر [[تاشکند]] اشاره کرد.<ref>دلدم، سیر و سیاحت در اتحاد شوروی، ص۱۶۲.</ref> در قانون اساسی ازبکستان در فصل هفتم این قانون آمده که همه مردم از آزادی اعتقاد برخوردارند، هر شخصی حق دارد به یکی از ادیان بگرود و یا اصلاً به هیچ کدام از آنها اعتقاد نداشته باشد. تحصیل اجباری عقاید دینی ممنوع است.<ref>وفایی، سیمای فرهنگی ازبکستان، ۱۳۸۴ش.</ref> | اسلام در حوالی سال‌های ۵۵-۶۰ق برای نخستین بار به آن سوی جیحون راه یافت و طبق معمول، با قرارداد صلح راه مراوده گشوده شد. بیش از ۹۰ درصد سکنه ازبکستان مسلمان هستند،اکثریت جمعیت ازبکستان را مسلمانان [[سنی]] مذهب پیرو مذهب [[حنفی]] تشکیل می‌دهند. پس از حاکمیت ایده ئولوژی کمونیستی، سعی شد، افکار و اعتقادات سوسیالیستی جایگزین اصول اسلامی شود و برای نیل به این هدف، انجام فعالیت‌ها و مراسم مذهبی ممنوع شد و مسلمانان در اجرای عبادات و فرایض دینی خود با محدودیت شدیدی روبرو شدند. با کسب استقلال کشورهای آسیای مرکزی، بسیاری از [[مسجد|مساجد]] بازسازی شد و ظرفیت برخی از آنها افزایش یافت، که می‌توان به عنوان نمونه به مسجد طلاشیخ و مسجد جامع یکه سرای در شهر [[تاشکند]] اشاره کرد.<ref>دلدم، سیر و سیاحت در اتحاد شوروی، ص۱۶۲.</ref> در قانون اساسی ازبکستان در فصل هفتم این قانون آمده که همه مردم از آزادی اعتقاد برخوردارند، هر شخصی حق دارد به یکی از ادیان بگرود و یا اصلاً به هیچ کدام از آنها اعتقاد نداشته باشد. تحصیل اجباری عقاید دینی ممنوع است.<ref>وفایی، سیمای فرهنگی ازبکستان، ۱۳۸۴ش.</ref> | ||
==شیعه در ازبکستان== | ==شیعه در ازبکستان== | ||
شیعیان، ۵درصد مسلمانان ازبکستان را تشکیل می‌دهند.<ref>اشرافی، گزارش راهبردی شیعیان آسیای مرکزی، ۱۳۹۴ش.</ref> شیعیان ازبکستان در چند گروه قومی قرار دارند. بیشتر شیعیان در بخارا و سمرقند زندگی می‌کنند و اکثرا به زبان فارسی تاجیکی صحبت می‌کنند. گروه دیگری نیز شیعیان آذری هستند که در زمان استالین از آذربایجان شوروی به این منطقه تبعید شده و بیشتر آنها در راه آهن به کار گماشته شده‌اند. امروز هم بسیاری از فرزندان آنها در کنار راه‌آهن تاشکند و در محله تزی کوفکا و نیز در روستای چرنی کوفکا سکونت دارند. دسته دیگر نیز شیعیان مِسخِتی هستند که در دره فرغانه ازبکستان زندگی می‌کنند. آنان توسط استالین از جنوب گرجستان در ۱۹۴۴م به اینجا تبعید شده‌اند.<ref>بهمن، ژئوپلتیک تشیع، ص۱۵۶</ref><ref>[http://mh1342.ir/index.php?option=com_content&view=article&id=918&Itemid=66&limitstart=1 شیعیان آسیای مرکزی]</ref> | شیعیان، ۵درصد مسلمانان ازبکستان را تشکیل می‌دهند.<ref>اشرافی، گزارش راهبردی شیعیان آسیای مرکزی، ۱۳۹۴ش.</ref> شیعیان ازبکستان در چند گروه قومی قرار دارند. بیشتر شیعیان در بخارا و سمرقند زندگی می‌کنند و اکثرا به زبان فارسی تاجیکی صحبت می‌کنند. گروه دیگری نیز شیعیان آذری هستند که در زمان استالین از آذربایجان شوروی به این منطقه تبعید شده و بیشتر آنها در راه آهن به کار گماشته شده‌اند. امروز هم بسیاری از فرزندان آنها در کنار راه‌آهن تاشکند و در محله تزی کوفکا و نیز در روستای چرنی کوفکا سکونت دارند. دسته دیگر نیز شیعیان مِسخِتی هستند که در دره فرغانه ازبکستان زندگی می‌کنند. آنان توسط استالین از جنوب گرجستان در ۱۹۴۴م به اینجا تبعید شده‌اند.<ref>بهمن، ژئوپلتیک تشیع، ص۱۵۶</ref><ref>[http://mh1342.ir/index.php?option=com_content&view=article&id=918&Itemid=66&limitstart=1 شیعیان آسیای مرکزی]</ref> | ||
| خط ۱۲۳: | خط ۱۱۲: | ||
==مراکز مذهبی شیعیان== | ==مراکز مذهبی شیعیان== | ||
*مسجد اهل بیت:سال ۱۳۷۷ش، کلنگ مسجد اهل بیت(س) در محله پنجاب سمرقند زده شد. مدتی پیش از آن، شیعیان سمرقند با کوشش «شیخ محمد علی» امام مسجد پنجاب و «روشن پهلوان» موفق به ثبت زمین این مسجد به عنوان دارایی شیعیان شدند. این مسجد در سال ۱۳۷۸ش افتتاح شد و بزرگ‌ترین مسجد شیعیان ازبکستان است. گنجایش این مسجد تا ۲۰ هزار نفر نمازگزار است. {{یادداشت|جامعه شیعیان سمرقند معتقدند که ساخت این مسجد آرزوی دیرینه آنها را برآورده کرده است، چرا که آنها ۴۰ سال در انتظار ساخت این مسجد بودند. این مسجد که جلوه‌ای از هنر ایرانی را هم دارد، یادگار خوبی از دوستی [[ایران]] و ازبکستان است.}} چهارده لچک در اطراف گنبد مسجد تعبیه شده که از آنها برای نوشتن نام [[چهارده معصوم]] استفاده شده است.<ref>[http://old.iran-newspaper.com/1391/7/16/Iran/5194/Page/12/Iran_5194_12.pdf روزنامه ایران: تجدید حیات اسلامی در ازبکستان]</ref> | *مسجد اهل بیت:سال ۱۳۷۷ش، کلنگ مسجد اهل بیت(س) در محله پنجاب سمرقند زده شد. مدتی پیش از آن، شیعیان سمرقند با کوشش «شیخ محمد علی» امام مسجد پنجاب و «روشن پهلوان» موفق به ثبت زمین این مسجد به عنوان دارایی شیعیان شدند. این مسجد در سال ۱۳۷۸ش افتتاح شد و بزرگ‌ترین مسجد شیعیان ازبکستان است. گنجایش این مسجد تا ۲۰ هزار نفر نمازگزار است. {{یادداشت|جامعه شیعیان سمرقند معتقدند که ساخت این مسجد آرزوی دیرینه آنها را برآورده کرده است، چرا که آنها ۴۰ سال در انتظار ساخت این مسجد بودند. این مسجد که جلوه‌ای از هنر ایرانی را هم دارد، یادگار خوبی از دوستی [[ایران]] و ازبکستان است.}} چهارده لچک در اطراف گنبد مسجد تعبیه شده که از آنها برای نوشتن نام [[چهارده معصوم]] استفاده شده است.<ref>[http://old.iran-newspaper.com/1391/7/16/Iran/5194/Page/12/Iran_5194_12.pdf روزنامه ایران: تجدید حیات اسلامی در ازبکستان]</ref> | ||
==گروه‌ها و مراکز اسلامی== | |||
#حزب احیای اسلامی: این حزب مشهورترین حزب اسلامی ازبکستان محسوب می‌شود که طرفدار ایجاد نظام سیاسی کشور براساس اصول اسلامی است، مرکز فعالیت آن در شهر تاشکند قرار دارد. بیشتر فعالیت حزب در زمینه جذب جوانان به [[اسلام]] متمرکز است. | |||
#دفتر مرکز روحانی آسیای مرکزی و قزاقستان: این نهاد در تاشکند قرار دارد. وظیفه اصلی آن تعلیم و تربیت علمای مذهبی است و هزینه لازم برای انتشارات اسلامی در کشورهای آسیای مرکزی را تأمین می‌کند. | |||
#مدرسه میر عرب: این مدرسه در ۱۵۳۶م در شهر بخارا تاسیس شد. | |||
#انستیتوی عالی امام اسماعیل بخاری: این مرکز در اواسط قرن شانزدهم میلادی به نام بَرَک خان در شهر تاشکند ساخته شد و در ۱۹۷۴م به یادبود هزار و دویستمین سالگرد تولد [[محمد بخاری|امام بخاری]] به اسم فعلی تغییر نام یافت.<ref> اقوام مسلمان اتحاد شوروی، ص۳۵۸.</ref> | |||
#گروه‌های صوفی: از ابتدای ورود [[اسلام]] به این سرزمین، تصوف نیز مورد توجه گروهی از مردم قرار گرفت. شهرهای [[بخارا]] و خیوه از مهم‌ترین مراکز تعلیمات صوفیه در قرون وسطی بود. [[نجم الدین کبری]] در شهر خیوه پایه گذار راه و روش کبرویه شد و در بخارا، [[بهاءالدین نقشبندی]] مسلک [[نقشبندیه|نقشبندی]] را رواج داد. در آن عصر این دو شهر در اشاعه تصوف در جهان اسلام نقش عمده داشتند.<ref> ملیت‌های آسیای میانه، صص ۸۰-۸۱. </ref> | |||
==رسوم دینی== | |||
[[ماه رمضان]] و روزه‌داری در ازبکستان نیز با تشریفات و رسوم خاص همراه است. مردم قبل از ورود ماه مبارک، به [[صله رحم]] و زیارت خویشاوندان به خصوص بزرگسالان می‌روند و بیشتر به [[قرآن کریم]] توجه می‌کنند. مردم در منازل یکدیگر دور هم جمع می‌شوند و یکی از آنها که می‌تواند قرآن را بخواند، می‌خواند و بقیهٔ افراد که با حروف عربی آشنا نیستند به امید کسب ثواب به قرائت او گوش می‌دهند. قاریان نیز به [[مسجد|مساجد]] اعزام می‌شوند تا مردم به همراه آنان روزانه یک جزء از قرآن کریم را تلاوت کنند. آنان برای [[افطاری]]، شیرینی بنام «نشالده neshalde» می‌پزند. مردم غالبا همدیگر را برای افطاری دعوت می‌کنند تا در کنار هم [[افطار]] کنند. | |||
بسیاری از [[اهل سنت]] در این کشور به [[اهل بیت(ع)]] علاقه‌مندند. آنان به [[امام علی(ع)]] و [[امام حسین(ع)]] علاقه و احترام دارند. [[حضرت زهرا(س)]] را «بی‌بی فاطمه» خطاب می‌کنند. <ref>[http://old.iran-newspaper.com/1391/7/16/Iran/5194/Page/12/Iran_5194_12.pdf روزنامه ایران: تجدید حیات اسلامی در ازبکستان]</ref> | |||
== پانویس == | == پانویس == | ||