Automoderated users، confirmed، مدیران
۱۳۷
ویرایش
حماسه حسینی (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
}} | }} | ||
'''حماسه حسینی''' عنوان کتابی مشتمل بر سخنرانی‌ها و یادداشت‌های [[شهید]] [[مرتضی مطهری]] درباره [[واقعه کربلا]] و به ویژه تحریف‌هایی که در نقل اخبار آن روی داده است. این کتاب در چاپ‌های اولیه در ۳ جلد منتشر شد، ولی چاپ‌های بعدی آن به صورت دوجلدی ارائه گردیده است. حماسه حسینی با عنوان ''«الملحمةُ الحسینیة»'' به عربی ترجمه شده اما در آن به نام مترجم تصریح نشده است. | '''حماسه حسینی''' عنوان کتابی مشتمل بر سخنرانی‌ها و یادداشت‌های [[شهید]] [[مرتضی مطهری]] درباره [[واقعه کربلا]] و به ویژه تحریف‌هایی که در نقل اخبار آن روی داده است. این کتاب در چاپ‌های اولیه در ۳ جلد منتشر شد، ولی چاپ‌های بعدی آن به صورت دوجلدی ارائه گردیده است. حماسه حسینی با عنوان ''«الملحمةُ الحسینیة»'' به عربی ترجمه شده اما در آن به نام مترجم تصریح نشده است. | ||
==نویسنده== | ==نویسنده== | ||
{{اصلی|مرتضی مطهری}} | {{اصلی|مرتضی مطهری}} | ||
| خط ۳۲: | خط ۳۳: | ||
==پیشینه== | ==پیشینه== | ||
این کتاب نخست در سال ۱۳۶۰ش به کوشش محمدحسین حقجو با استفاده از سخنرانی‌های استاد مطهری به نام فریادهای شهید مطهری بر [[تحریفات عاشورا]] منتشر شد. سپس با افزودن چندین سخنرانی دیگر به ضمیمه یاداشت‌های وی در مورد [[واقعه عاشورا|قیام امام حسین(ع)]] با عنوان حماسه حسینی نشر یافت.<ref>صحتی، ص۶۴</ref> | این کتاب نخست در سال ۱۳۶۰ش به کوشش محمدحسین حقجو با استفاده از سخنرانی‌های استاد مطهری به نام فریادهای شهید مطهری بر [[تحریفات عاشورا]] منتشر شد. سپس با افزودن چندین سخنرانی دیگر به ضمیمه یاداشت‌های وی در مورد [[واقعه عاشورا|قیام امام حسین(ع)]] با عنوان حماسه حسینی نشر یافت.<ref>صحتی، ص۶۴</ref> | ||
علت انتخاب این نام برای این مجموعه از سخنرانی های شهید مطهری بدین دلیل است که از نظر [[مرتضی مطهری]] بهترین واژه‌ای که بیانگر عمق نهضت حسینی است کلمه حماسه است، نه نهضت یا قیام یا شورش و <ref>حماسه حسینی، ج ۱، ص۱۲۱-۱۱۳.</ref> «کلید شخصیت امام حسین(ع) حماسه است و عظمت و شور و صلابت و شدّت و ایستادگی و حق پرستی. کلمات و اشعاری هم که از آن حضرت نقل شده، حاکی از همین روحیه حماسه و صلابت، خداپرستی و حماسه الهی و انسانی است».<ref>حماسه حسینی،ج ۱، ص۱۴۹-۱۴۸.</ref> | |||
== | ==اهمیت کتاب== | ||
از | تا قبل از تالیف این اثر، نگاه احساسی به حادثه کربلا غالب بود و بیشتر بدان اهمیت داده می‌شد. در این راستا گاهی کار به تحریف نیز کشیده می‌شد، مثلا بعضی می‌گفتند: امام حسین(ع) شهید شد تا گناهان امت بخشیده شود. مطهری در بحث تحریفات معنوی با زیر سوال بردن این نگاه، آن را برگفته از الاهیات مسحیت می‌داند، چرا که همین نگاه را مسیحیان نسبت به [[حضرت عیسی]] دارند و به وی لقب فادی داده‌اند.<ref>مجموعه آثاراستادشهیدمطهری، ج۱۷، ص: ۱۰۹</ref> | ||
مطهری در مجموعه سخنرانی های خود که در این کتاب جمع آوری شده است کوشید با تحریف در واقعه عاشورا مقابله کند. البته پیش از حماسه حسینی آثار دیگری هم چون [[لولو و مرجان]] نوشته [[میرزا حسین نوری]] و [[ التنزیه لاعمال الشبیه (کتاب)|التنزیه]] نوشته [[سید محسن امین]] عاملی در جهت مقابله با تحریفات عاشورا نیز نگاشته شده بود اما تاثیر حماسه حسینی از آن دو به مراتب بیشتر بوده و این تاثیر آنچنان بود که مراسم [[عزاداری محرم|عزاداری]] را تحت الشعاع قرار داد و در بسیاری از مجالس بحث تحریف و روضه‌های دروغین مطرح شد. گاهی شنوندگان نیز با استناد به نوشته‌های حماسه حسینی با سخنرانان و مداحان به بحث می‌نشستند. | |||
: | عوامل مختلفی در این تاثیر نقش داشتند از جمله: | ||
*مخاطب کتابهای قبلی، علما و روحانیون بودند اما مخاطب حماسه حسینی را علاوه بر علماء، روحانیون و مداحان، عامه مردم و عزاداران تشکیل می‌دادند. | |||
*شخصیت علمی و انقلابی شهید مطهری مانع موضع‌گیری مخالفان این تفکر در مقابل وی شد. | |||
به هرحال پس از تالیف این کتاب روحیه حماسی جریان کربلا در لایه‌های زیرین جامعه تقویت شد. منبری‌ها مداحان و عامه مردم تا مدت زمانی تحت تاثیر این طرز تفکر و نگاه حماسی به حادثه کربلا بودند. | |||
== | ==ساختار کتاب== | ||
حماسه حسینی مجموعه ای از سخنرانی ها و یادداشت های شهید مطهری در مورد قیام عاشورا است. سخنرانی های ایشان در این کتاب در قالب هفت فصل تنظیم شده است و در انتها نیز یادداشت های ایشان منتشر شده است. | |||
'''فصل اول''' مجموعۀ سه سخنرانی استاد مطهری که در حدود سال ۱۳۴۷ش در [[حسینیه ارشاد]] ایراد شده است. وی در این فصل حماسه امام حسین(ع) را عامل شخصیت یافتن جامعه اسلامی می‌داند. | '''فصل اول''' مجموعۀ سه سخنرانی استاد مطهری است که در حدود سال ۱۳۴۷ش در [[حسینیه ارشاد]] ایراد شده است. وی در این فصل حماسه امام حسین(ع) را عامل شخصیت یافتن جامعه اسلامی می‌داند. | ||
'''فصل دوم''' را سخنرانی‌های وی تحت عنوان «تحریفات در واقعۀ تاریخی کربلا» تشکیل می‌دهد. در این فصل به مسئله [[تحریف]] پرداخته شده است. | '''فصل دوم''' را سخنرانی‌های وی تحت عنوان «تحریفات در واقعۀ تاریخی کربلا» تشکیل می‌دهد. در این فصل به مسئله [[تحریف]] پرداخته شده است. | ||
| خط ۵۹: | خط ۶۲: | ||
'''فصل هفتم''' را به «عنصر تبلیغ در نهضت حسینی» اختصاص یافته است. این فصل مجموع ۷ سخنرانی وی، تحت همین عنوان است که در سال ۱۳۵۰ش و در [[ماه محرم]] در مسجد «جاوید» تهران ایراد شده است. در این فصل به طور کلی «تبلیغ در اسلام» نیز مورد بحث واقع شده است. | '''فصل هفتم''' را به «عنصر تبلیغ در نهضت حسینی» اختصاص یافته است. این فصل مجموع ۷ سخنرانی وی، تحت همین عنوان است که در سال ۱۳۵۰ش و در [[ماه محرم]] در مسجد «جاوید» تهران ایراد شده است. در این فصل به طور کلی «تبلیغ در اسلام» نیز مورد بحث واقع شده است. | ||
یادداشت های شهید مطهری شامل نوشته‌ها و یادداشت‌هایی از استاد مطهری در این باب است که به مرور ایام نگاشته و هدف از این نگارش، یادداشت مطالب قابل توجه، جهت مراجعۀ بعدی و یا آمادگی برای سخنرانی بوده است. | |||
این مطالب از نظر اجمال و تفصیل متفاوت می‌باشند، به طوری که برخی از آنها به صورت یک مقاله است و برخی دیگر چند سطری بیش نیست و در موارد اندکی مطلب با اشاره، بیان شده است. | این مطالب از نظر اجمال و تفصیل متفاوت می‌باشند، به طوری که برخی از آنها به صورت یک مقاله است و برخی دیگر چند سطری بیش نیست و در موارد اندکی مطلب با اشاره، بیان شده است. | ||
این یادداشت ها در هشت فصل تنظیم شده است که موضوع برخی از آنها همان موضوع سخنرانی‌هایی است که در جلد اول این مجموعه به چاپ رسیده و تفاوت اصلی این دو در گفتاری و نوشتاری بودن آنها و برخی مطالب اختصاصی است. | |||
==محتوای کتاب== | |||
یکی از مهترین مطالب این کتاب انتقاد از [[تحریفات عاشورا]] و حماسه امام حسین(ع) می‌باشد. | |||
===عوامل تحریف=== | ===عوامل تحریف=== | ||
از نظر مطهری عوامل تحریف عبارتند از: | از نظر مطهری عوامل تحریف عبارتند از: | ||
| خط ۷۷: | خط ۷۷: | ||
مطهری پس از تقسیم تحریف به لفظی و معنوی<ref>حماسه حسینی، ج ۳، ص۲۵۲-۲۵۱ و ج ۱، ص۱۳.</ref> از این گلایه دارد که هر دو نوع تحریف در حادثه عاشورا راه یافته است. وی [[تحریف معنوی]] را خطرناک‌تر از [[تحریف لفظی]] و نقل قطعات تاریخی نادرست می‌داند؛<ref>حماسه حسینی، ج ۱، ص۶۷.</ref> زیرا بدون اینکه از لفظ بکاهد و آن را کم یا زیاد کند، حادثه و سخن را به گونه‌ای توجیه و تفسیر می‌نماید که برخلاف معنای واقعی آن باشد. | مطهری پس از تقسیم تحریف به لفظی و معنوی<ref>حماسه حسینی، ج ۳، ص۲۵۲-۲۵۱ و ج ۱، ص۱۳.</ref> از این گلایه دارد که هر دو نوع تحریف در حادثه عاشورا راه یافته است. وی [[تحریف معنوی]] را خطرناک‌تر از [[تحریف لفظی]] و نقل قطعات تاریخی نادرست می‌داند؛<ref>حماسه حسینی، ج ۱، ص۶۷.</ref> زیرا بدون اینکه از لفظ بکاهد و آن را کم یا زیاد کند، حادثه و سخن را به گونه‌ای توجیه و تفسیر می‌نماید که برخلاف معنای واقعی آن باشد. | ||
===مقابله با تحریف=== | ===راهکار مقابله با تحریف=== | ||
به نظر استاد مطهری دو گروه عوام و خواص (توده مردم و آگاهان) در پدید آمدن این تحریفات نقش داشته‌اند و اکنون نیز وظیفه هر دو گروه مبارزه با این آفت می‌باشد. دانشمندان که نقاط ضعف اجتماع را می‌شناسند نباید از آنها چشم‌پوشی کنند، بلکه باید برای رفع آنها بکوشند. | به نظر استاد مطهری دو گروه عوام و خواص (توده مردم و آگاهان) در پدید آمدن این تحریفات نقش داشته‌اند و اکنون نیز وظیفه هر دو گروه مبارزه با این آفت می‌باشد. دانشمندان که نقاط ضعف اجتماع را می‌شناسند نباید از آنها چشم‌پوشی کنند، بلکه باید برای رفع آنها بکوشند. | ||
| خط ۹۸: | خط ۹۸: | ||
*[[بی بی شهربانو]] در [[ری]].<ref>مجموعهآثار، ج۱۷، ص: ۱۳۱و۵۹۸</ref> مطهری در این کتاب دلیل جعلی بودن داستان [[شهربانو]] را بیان نمی‌کند ولی در کتاب [[سیری در سیره نبوی]] علت جعلی بودن داستان شهربانو را عدم بیان در منابع تاریخی معتبر و منطقی نبودن داستان می‌داند.<ref>مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ج۱۶، ص: ۱۰۷</ref> | *[[بی بی شهربانو]] در [[ری]].<ref>مجموعهآثار، ج۱۷، ص: ۱۳۱و۵۹۸</ref> مطهری در این کتاب دلیل جعلی بودن داستان [[شهربانو]] را بیان نمی‌کند ولی در کتاب [[سیری در سیره نبوی]] علت جعلی بودن داستان شهربانو را عدم بیان در منابع تاریخی معتبر و منطقی نبودن داستان می‌داند.<ref>مجموعه آثار استاد شهید مطهری، ج۱۶، ص: ۱۰۷</ref> | ||
== | ==نقد نویسنده شهید جاوید به کتاب== | ||
شهید مطهری در حماسه حسینی در بخش یادداشت ها از کتاب [[شهید جاوید]] نوشته [[نعمت الله صالحی نجف آبادی]] انتقاد کرده است. | |||
[[ | |||
[[پرونده:حماسه.jpg|بندانگشتی|صالحی نجف آبادی در این کتاب تلاش کرد تا به نقدهای شهید مطهری به شهید جاوید پاسخ دهد.]] | [[پرونده:حماسه.jpg|بندانگشتی|صالحی نجف آبادی در این کتاب تلاش کرد تا به نقدهای شهید مطهری به شهید جاوید پاسخ دهد.]] | ||
صالحی نجف آبادی نیز در کتابی با عنوان [[نگاهی به حماسه حسینی شهید مطهری (کتاب)|نگاهی به حماسه حسینی شهید مطهری]] در صدد پاسخگویی به انتقادات شهید مطهری برآمده است، وی در ضمن پاسخگویی، به بعضی از روضه‌هایی که مطهری خوانده، انتقاد کرده است.<ref>صحتی، ۶۶</ref> | صالحی نجف آبادی نیز در کتابی با عنوان [[نگاهی به حماسه حسینی شهید مطهری (کتاب)|نگاهی به حماسه حسینی شهید مطهری]] در صدد پاسخگویی به انتقادات شهید مطهری برآمده است، وی در ضمن پاسخگویی، به بعضی از روضه‌هایی که مطهری خوانده، انتقاد کرده است.<ref>صحتی، ۶۶</ref> | ||
==آثار مرتبط== | ==آثار مرتبط== | ||
'''راهنمای موضوعی کتابهای حماسه حسینی:''' کتابی در معرفی حماسه حسینی نگاشته سعید سرمدی است. این کتاب راهنمای موضوعی حماسه حسینی (جلد اول و دوم) است که در یک جلد فهرست بندی شده است. سرمدی، در راستای پروژه موضوعی کردن آثار شهید مرتضی مطهری، به ارائه کتاب حماسه حسینی می‌پردازد. | '''راهنمای موضوعی کتابهای حماسه حسینی:''' کتابی در معرفی حماسه حسینی نگاشته سعید سرمدی است. این کتاب راهنمای موضوعی حماسه حسینی (جلد اول و دوم) است که در یک جلد فهرست بندی شده است. سرمدی، در راستای پروژه موضوعی کردن آثار شهید مرتضی مطهری، به ارائه کتاب حماسه حسینی می‌پردازد. | ||