کاربر ناشناس
فاسق: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Shadpoor جزبدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Shadpoor جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''فاسِقْ''' کسی که از دستورات خداوند نافرمانی میکند. تکذیب آیه‌های [[قرآن]]، پیمان‌شکستن، قطع [[صله رحم|صله رحم]] و فساد کردن از ویژگی‌های فاسق دانسته شده است. فاسق أحکام خاصی در فقه و کلام دارد؛ از جمله این که فاسق نمی تواند به مقام [[امامت]] برسد، نمی تواند [[امام جماعت]] باشد و شهادتش قابل قبول نیست. متفکران [[شیعه امامیه]] معتقدند، فقط کافر (نه مسلمان فاسق) به عذاب ابدی مبتلا می‌شود. | '''فاسِقْ''' کسی که از دستورات خداوند نافرمانی میکند. تکذیب آیه‌های [[قرآن]]، پیمان‌شکستن، قطع [[صله رحم|صله رحم]] و فساد کردن از ویژگی‌های فاسق دانسته شده است. فاسق أحکام خاصی در فقه و کلام دارد؛ از جمله این که فاسق نمی تواند به مقام [[امامت]] برسد، نمی تواند [[امام جماعت]] باشد و شهادتش قابل قبول نیست. متفکران [[شیعه امامیه]] معتقدند، فقط [[کافر]] (نه [[مسلمان]] فاسق) به [[عذاب]] ابدی مبتلا می‌شود. | ||
==مفهوم‌شناسی== | ==مفهوم‌شناسی== | ||
[[فاسق|فسق]] در لغت به معنای نافرمانی و ترک دستور خدا و خروج از راه حق و تمایل به [[گناه]] است؛ از این رو، فاسق کسی است که در برابر دستورات | [[فاسق|فسق]] در لغت به معنای نافرمانی و ترک دستور [[خدا]] و خروج از راه حق و تمایل به [[گناه]] است؛ از این رو، فاسق کسی است که در برابر دستورات [[خدا]]، نافرمانی میکند و از راه حق خارج می‌شود.<ref>فراهیدی، العین، ج۵، ص۸۲؛ابن منظور، لسان العرب، ج۱۰، ص۳۰۸</ref> | ||
==اوصاف فاسق در قرآن== | ==اوصاف فاسق در قرآن== | ||
در [[قرآن]] برای فاسق ویژگی های مختلفی ذکر شده‌است؛ از جمله:نقض عهد خداپرستی، قطع پیوند های خویشاوندی و دوستی، فساد در زمین<ref>سوره بقره، آیه ۲۷.</ref> <ref>مکارم، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، صص۱۵۳-۱۵۵.</ref>، تکذیب آیات الهی<ref>سوره انعام، آیه ۴۹.</ref>، ظلم کردن<ref>سوره اعراف، آیه ۱۶۵.</ref>، عدم پیروی از دستورات خدا<ref>سوره کهف، آیه ۵۰.</ref>، مستکبر بودن<ref>سوره أحقاف، آیه ۲۰.</ref>، فراموش کردن [[خدا]] و در نتیجه، ابتلا به خودفراموشی<ref>سوره حشر، آیه ۱۹.</ref> و غیره. | در [[قرآن]] برای فاسق ویژگی های مختلفی ذکر شده‌است؛ از جمله:نقض عهد خداپرستی، قطع پیوند های خویشاوندی و دوستی، فساد در زمین<ref>سوره بقره، آیه ۲۷.</ref> <ref>مکارم، تفسیر نمونه، ۱۳۷۴ش، ج۱، صص۱۵۳-۱۵۵.</ref>، تکذیب آیات الهی<ref>سوره انعام، آیه ۴۹.</ref>، ظلم کردن<ref>سوره اعراف، آیه ۱۶۵.</ref>، عدم پیروی از دستورات خدا<ref>سوره کهف، آیه ۵۰.</ref>، مستکبر بودن<ref>سوره أحقاف، آیه ۲۰.</ref>، فراموش کردن [[خدا]] و در نتیجه، ابتلا به خودفراموشی<ref>سوره حشر، آیه ۱۹.</ref> و غیره. | ||
==ایمان و عذاب فاسق== | ==ایمان و عذاب فاسق== | ||
[[شیعه امامیه]] معتقد است فاسق، کافر نیست؛ و خلود(جاودانگی عذاب) مختص به [[کافر]] است؛ و [[مسلمان]] حتی اگر فاسق باشند، برای همیشه در عذاب الهی باقی نمی ماند و در معرض شفاعت یا بخشش خداوند است.<ref>علامه حلی، کشف المراد، ۱۳۸۲ش، ص۲۷۴-۲۷۶؛ سبحانی، محاضرات فی الإلهیات، ۱۴۲۸ق، صص۴۶۱-۴۶۳.</ref> <br /> | |||
اما وعیدیه -که گروهی از [[خوارج]] هستند- معتقدند که عمل صالح بخشی از ایمان است<ref>طوسی، قواعد العقائد، ۱۴۱۳ق، ص۱۰۶.</ref>؛ و به همین جهت، کسی که مرتکب [[گناهان کبیره]] می‌شود، [[کافر]] می شود و در نتیجه، همیشه در [[عذاب]] باقی می ماند<ref>شهرستانی، الملل و النحل، ۱۳۶۴ش، ج۱، ص۱۳۲.</ref>. <br /> | اما وعیدیه -که گروهی از [[خوارج]] هستند- معتقدند که عمل صالح بخشی از [[ایمان]] است<ref>طوسی، قواعد العقائد، ۱۴۱۳ق، ص۱۰۶.</ref>؛ و به همین جهت، کسی که مرتکب [[گناهان کبیره]] می‌شود، [[کافر]] می شود و در نتیجه، همیشه در [[عذاب]] باقی می ماند<ref>شهرستانی، الملل و النحل، ۱۳۶۴ش، ج۱، ص۱۳۲.</ref>. <br /> | ||
اما [[معتزله]] به [[المنزلة بین المنزلتین|«المنزلة بین المنزلتین»]] (جایگاهی میان دو جایگاه کفر و ایمان) معتقدند. به باور معتزله، فاسق نه [[مومن]] است و نه [[کافر]] بلکه جایگاهش بین آن دو است؛ و به همین جهت، سرنوشت اخروی او نیز نه پاداش عالی است و نه عذاب شدید بلکه عذاب معمولی است.<ref>قاضی عبدالجبار، شرح الأصول الخمسة، ۱۴۲۲ق، ص۴۷۱-۴۷۲.</ref><br /> | اما [[معتزله]] به [[المنزلة بین المنزلتین|«المنزلة بین المنزلتین»]] (جایگاهی میان دو جایگاه کفر و ایمان) معتقدند. به باور معتزله، فاسق نه [[مومن]] است و نه [[کافر]] بلکه جایگاهش بین آن دو است؛ و به همین جهت، سرنوشت اخروی او نیز نه پاداش عالی است و نه عذاب شدید بلکه عذاب معمولی است.<ref>قاضی عبدالجبار، شرح الأصول الخمسة، ۱۴۲۲ق، ص۴۷۱-۴۷۲.</ref><br /> | ||
البته هیچ اختلافی نیست که اگر فاسق [[توبه]] کند، [[خداوند]] او را می‌بخشاید و [[هدایت]] می‌نماید و به خلود در عذاب گرفتار نمی شود: «ای کسانی که ایمان آورده اید، به سوی خدا توبه کنید، توبه‌ای خالص؛ امید است(با این کار) پروردگارتان گناهانتان را ببخشد.»<ref>سوره تحریم، آیه ۸.</ref> | البته هیچ اختلافی نیست که اگر فاسق [[توبه]] کند، [[خداوند]] او را می‌بخشاید و [[هدایت]] می‌نماید و به خلود در عذاب گرفتار نمی شود: «ای کسانی که ایمان آورده اید، به سوی خدا توبه کنید، توبه‌ای خالص؛ امید است(با این کار) پروردگارتان گناهانتان را ببخشد.»<ref>سوره تحریم، آیه ۸.</ref> | ||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
==فاسق و امامت== | ==فاسق و امامت== | ||
[[شیعه امامیه]] معتقد است که فاسق به مقام [[امامت]] نمی‌رسد؛ چرا که فاسق، [[ظالم]] است<ref>سوره اعراف، آیه ۱۶۵.</ref> و ظالم به مقام امامت نمی‌رسد.<ref>سوره بقره، آیه ۱۲۴؛ مجموعه‌ای از نویسندگان، امامت پژوهی (بررسی دیدگاه‌های امامیه، معتزله واشاعره)، ۱۳۸۱ش، ص۲۶۸.</ref> <br /> | [[شیعه امامیه]] معتقد است که فاسق به مقام [[امامت]] نمی‌رسد؛ چرا که فاسق، [[ظالم]] است<ref>سوره اعراف، آیه ۱۶۵.</ref> و ظالم به مقام امامت نمی‌رسد.<ref>سوره بقره، آیه ۱۲۴؛ مجموعه‌ای از نویسندگان، امامت پژوهی (بررسی دیدگاه‌های امامیه، معتزله واشاعره)، ۱۳۸۱ش، ص۲۶۸.</ref> <br /> | ||
اما اکثر اهل سنت معتقدند که بعد از تعیین امام، اگر او بواسطه ظلم و غصب اموال و غیره فاسق شود، از امامت برکنار نمی شود و از مشروعیت ساقط نمی شود. <ref>باقلانی، تمهيد الأوائل في تلخيص الدلائل، ۱۴۰۷ق، ص۴۷۸.</ref> | اما اکثر [[اهل سنت]] معتقدند که بعد از تعیین امام، اگر او بواسطه ظلم و غصب اموال و غیره فاسق شود، از [[امامت]] برکنار نمی شود و از مشروعیت ساقط نمی شود. <ref>باقلانی، تمهيد الأوائل في تلخيص الدلائل، ۱۴۰۷ق، ص۴۷۸.</ref> | ||
==احکام فقهی فاسق== | ==احکام فقهی فاسق== | ||
فاسق احکام خاصی دارد از جمله این که:[[غیبت]] کردن درباره فاسقی که آشکارا [[گناه]] میکند و متجاهر به فسق است، حرام نیست.<ref>علامه مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۷۵، ص۲۶۱؛ مکارم، اخلاق در قرآن، ۱۳۷۷ش، ج۳، ص۱۲۷.</ref> شهادتش قابل قبول نیست <ref>شیخ مفید، المقنعه، ۱۴۱۳ق، صص۷۲۶-۷۲۷.</ref> و خبرش قابل پذیرش نیست و باید جداگانه درباره درستی یا نادرستی خبرش تحقیق کرد.<ref>سوره حجرات، آیه ۶</ref> همچنین، فاسق نمی‌تواند [[امام جماعت]] باشد.<ref>طوسی، الخلاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۷۱.</ref> | فاسق احکام خاصی دارد از جمله این که:[[غیبت]] کردن درباره فاسقی که آشکارا [[گناه]] میکند و متجاهر به فسق است، حرام نیست.<ref>علامه مجلسی، بحار الانوار، ۱۴۰۳ق، ج۷۵، ص۲۶۱؛ مکارم، اخلاق در قرآن، ۱۳۷۷ش، ج۳، ص۱۲۷.</ref> شهادتش قابل قبول نیست <ref>شیخ مفید، المقنعه، ۱۴۱۳ق، صص۷۲۶-۷۲۷.</ref> و خبرش قابل پذیرش نیست و باید جداگانه درباره درستی یا نادرستی خبرش تحقیق کرد.<ref>سوره حجرات، آیه ۶</ref> همچنین، فاسق نمی‌تواند [[امام جماعت]] باشد.<ref>طوسی، الخلاف، ۱۴۰۷ق، ج۱، ص۴۷۱.</ref> | ||