کاربر ناشناس
شاه نعمت‌الله ولی: تفاوت میان نسخه‌ها
منبع یابی، اصلاح پاورقی و منابع بر اساس شیوه ارجاع
imported>M.r.seifi (←زندگی‌نامه: .) |
imported>M.r.seifi (منبع یابی، اصلاح پاورقی و منابع بر اساس شیوه ارجاع) |
||
| خط ۸۱: | خط ۸۱: | ||
شاه نعمت‌الله به شهرهای مختلفی سفر کرد و بیست و پنج سال آخر عمر خود را در ماهان از شهرهای [[کرمان]] گذراند و در همانجا از دنیا رفت. | شاه نعمت‌الله به شهرهای مختلفی سفر کرد و بیست و پنج سال آخر عمر خود را در ماهان از شهرهای [[کرمان]] گذراند و در همانجا از دنیا رفت. | ||
==زندگی‌نامه== | ==زندگی‌نامه== | ||
سید نورالدین نعمت‌الله بن میرعبدالله<ref> | سید امیر نورالدین نعمت‌الله بن میرعبدالله<ref>براون، از سعدی تا جامی، ۱۳۳۹ش، ص۶۸۳.</ref> معروف به شاه نعمت‌الله ولی در چهاردم [[ربیع الاول]] سال [[سال ۷۳۱ هجری قمری|۷۳۱ق]]<ref>فرزام، تحقیق در احوال شاه نعمت‌الله، ۱۳۷۹ش، ص۳۰.</ref> در [[حلب]]<ref>فرزام، تحقیق در احوال شاه نعمت‌الله، ۱۳۷۹ش، ص۲۲.</ref> و طبق قولی در کوهبنان از شهرهای [[کرمان]]<ref>نعمت‌اللهی، طرائق الحقائق، ۱۳۱۹ق، ج۳، ص۱.</ref> به دنیا آمد. برخی او را از نوادگان [[امام محمد باقر علیه السلام|امام باقر(ع)]] دانسته اند.<ref>فرزام، تحقیق در احوال شاه نعمت‌الله، ۱۳۷۹ش، ص۲۷.</ref> | ||
وی به نقاط مختلفی چون [[عراق]]، [[حجاز]]، [[هرات]]، [[ماوراء‌النهر]]، [[شیراز]] و کرمان مسافرت نمود.<ref>فرزام، تحقیق در احوال شاه نعمت‌الله، ۱۳۷۹ش، ص۶۰.</ref> او در مسافرتی که به [[مکه]] داشت، با [[شیخ عبدالله یافعی]] آشنا شد و به مدت هفت سال مبادی [[تصوف]] و [[عرفان]] را نزد او آموخت.<ref>زرین کوب، ارزش میراث صوفیه، ۱۳۴۴ش، ص۹۳.</ref> شاه ولی هنگام سیر و سیاحت در اطراف کرمان، گذرش به منطقه خوش آب و هوای ماهان افتاد.<ref> | وی به نقاط مختلفی چون [[عراق]]، [[حجاز]]، [[هرات]]، [[ماوراء‌النهر]]، [[شیراز]] و کرمان مسافرت نمود.<ref>فرزام، تحقیق در احوال شاه نعمت‌الله، ۱۳۷۹ش، ص۶۰-۱۰۵.</ref> او در مسافرتی که به [[مکه]] داشت، با [[شیخ عبدالله یافعی]] آشنا شد و به مدت هفت سال مبادی [[تصوف]] و [[عرفان]] را نزد او آموخت.<ref>زرین کوب، ارزش میراث صوفیه، ۱۳۴۴ش، ص۹۳.</ref> شاه ولی هنگام سیر و سیاحت در اطراف کرمان، گذرش به منطقه خوش آب و هوای ماهان افتاد.<ref>مستوفی بافقی، جامع مفیدی، ۱۳۴۰ش، ج۳، ص۳۱.</ref>در آنجا قصد اقامت کرد و بیست و پنج سال آخر عمر خود را در آن دیار گذراند.<ref>Rieu, Catalogue of the Persian Manuscripts, 1966, vol. 2, p. 634-635.</ref> | ||
شاه نعمت الله در سال [[سال ۸۳۴ هجری قمری|۸۳۴ق]] از دنیا رفت و در ماهان به خاک سپرده شد.<ref>فرزام، تحقیق در احوال شاه نعمت‌الله، ۱۳۷۹ش، ص۱۲۸.</ref> به دستور سلطان احمد شاه بهمنی ، پادشاه [[دکن]] و از مریدان وی، در سال ۸۴۰ق [[گنبد]] و بارگاهی بر مزار او ساخته شد.<ref> | شاه نعمت الله در سال [[سال ۸۳۴ هجری قمری|۸۳۴ق]] از دنیا رفت و در ماهان به خاک سپرده شد.<ref>فرزام، تحقیق در احوال شاه نعمت‌الله، ۱۳۷۹ش، ص۱۲۸.</ref> به دستور سلطان احمد شاه بهمنی ، پادشاه [[دکن]] و از مریدان وی، در سال ۸۴۰ق [[گنبد]] و بارگاهی بر مزار او ساخته شد.<ref>نعمت‌اللهی، طرائق الحقائق، ۱۳۱۹ق، ج۳، ص۸.</ref> | ||
از او یک فرزند به نام سید خلیل‌الله باقی ماند.<ref>فرزام، تحقیق در احوال شاه نعمت‌الله، ۱۳۷۹ش، ص۱۹۷.</ref> پس از درگذشت شاه نعمت‌الله بنا به وصیت او، تنها فرزندش جانشین سلسله عرفانی او شد.<ref> | از او یک فرزند به نام سید خلیل‌الله باقی ماند.<ref>فرزام، تحقیق در احوال شاه نعمت‌الله، ۱۳۷۹ش، ص۱۹۷.</ref> پس از درگذشت شاه نعمت‌الله بنا به وصیت او، تنها فرزندش جانشین سلسله عرفانی او شد.<ref>مستوفی بافقی، جامع مفیدی، ۱۳۴۰ش، ج۱، ص۴۴.</ref> | ||
==جایگاه در شعر و عرفان== | ==جایگاه در شعر و عرفان== | ||
شاه نعمت‌الله ولی | شاه نعمت‌الله ولی عارف و شاعر قرن هشتم هجری است.<ref>فرزام، تحقیق در احوال شاه نعمت‌الله، ۱۳۷۹ش، صفحه نوزده.</ref> وی در درجه اول عارفی بود که از شعر و غزل برای بیان مسائل تصوف و پرورش شاگردان استفاده می‌کرد.<ref>فرزام، تحقیق در احوال شاه نعمت‌الله، ۱۳۷۹ش، ص۳۵۷.</ref>به اعتقاد [[ادوارد براون]] ایران‌شناس [[بریتانیا|انگلیسی]]، شاه نعمت‌الله بیشتر در تصوف و عرفان شهرت داشت تا شعر و شاعری.<ref>براون، از سعدی تا جامی، ۱۳۳۹ش، ص۶۸۶.</ref> او به سبب پیروی از مکتب [[محی‌الدین عربی]]، به اصطلاحات خاص [[عرفان]] او کاملا مسلط بود و به کار بردن این اصطلاحات را در آثار خود امری عادی می‌دانست.<ref>فرزام، تحقیق در احوال شاه نعمت‌الله، ۱۳۷۹ش، ص۳۵۸.</ref> | ||
شاه ولی مانند دیگر شاعران قرن هشتم و نهم به غزل بیشتر توجه داشت و آن را برای بیان معانی عرفانی مناسب‌تر می‌دانست.<ref>فرزام، تحقیق در احوال شاه نعمت‌الله، ۱۳۷۹ش، ص۳۵۸.</ref> سبک غزلیات شاه‌ولی منحصر به فرد بود<ref>فرزام، تحقیق در احوال شاه نعمت‌الله، ۱۳۷۹ش، ص۳۹۱.</ref> اما در قصیده سرایی از سبک خاقانی تقلید می‌کرد.<ref>فرزام، تحقیق در احوال شاه نعمت‌الله، ۱۳۷۹ش، ص۳۶۱.</ref> | شاه ولی مانند دیگر شاعران قرن هشتم و نهم به غزل بیشتر توجه داشت و آن را برای بیان معانی عرفانی مناسب‌تر می‌دانست.<ref>فرزام، تحقیق در احوال شاه نعمت‌الله، ۱۳۷۹ش، ص۳۵۸.</ref> سبک غزلیات شاه‌ولی منحصر به فرد بود<ref>فرزام، تحقیق در احوال شاه نعمت‌الله، ۱۳۷۹ش، ص۳۹۱.</ref> اما در قصیده سرایی از سبک خاقانی تقلید می‌کرد.<ref>فرزام، تحقیق در احوال شاه نعمت‌الله، ۱۳۷۹ش، ص۳۶۱.</ref> | ||
| خط ۹۷: | خط ۹۷: | ||
==مذهب== | ==مذهب== | ||
در مذهب شاه نعمت‌الله اختلاف است. افرادی مانند عبدالرزاق کرمانی، صنع‌الله نعمت‌اللهی و مستوفی | در مذهب شاه نعمت‌الله اختلاف است. افرادی مانند عبدالرزاق کرمانی، صنع‌الله نعمت‌اللهی و مستوفی بافقی [[شیعه|تشیع]] شاه نعمت‌الله را مسلّم می‌دانستند.<ref>فرزام، تحقیق در احوال شاه نعمت‌الله، ۱۳۷۹ش، ص۵۸۷.</ref>در مقابل دکتر حمید فرزام معتقد است با اینکه او به [[امام علی علیه السلام|امام علی(ع)]] و فرزندانش ارادت داشت؛ اما [[اهل سنت و جماعت|سنی مذهب]] بود.<ref>فرزام، تحقیق در احوال شاه نعمت‌الله، ۱۳۷۹ش، ص۵۹۸.</ref>برای سنی بودن وی به موارد زیر استناد شده است:<ref>فرزام، تحقیق در احوال شاه نعمت‌الله، ۱۳۷۹ش، ص۵۹۱-۵۹۸.</ref> | ||
# شاگردی [[شیخ عبدالله یافعی]] سنی مذهب به مدت هفت سال. | # شاگردی [[شیخ عبدالله یافعی]] سنی مذهب به مدت هفت سال. | ||
# سلسله مشایخ شاه ولی به تصریح خود وی به [[احمد غزالی]] و [[حسن بصری]] می‌رسد که [[شیعه|تشیع]] آنها رد شده است. | # سلسله مشایخ شاه ولی به تصریح خود وی به [[احمد غزالی]] و [[حسن بصری]] می‌رسد که [[شیعه|تشیع]] آنها رد شده است. | ||
| خط ۱۱۳: | خط ۱۱۳: | ||
|شکل بندی ترجمه= | |شکل بندی ترجمه= | ||
|خط اول= | |خط اول= | ||
|ره سنّی گزین که مذهب ماست|ورنه گُم‌گشته‌ای و در خللی | |ره سنّی{{یادداشت|در نسخه‌های جدید «سنی» به «مستی» تحریف شده است. ور در دیوان شاه نعمت‌الله ولی چاپ سنگی کرمان، چاپ ۱۳۳۷ق، به واژه سنی آمده است. (فرزام، تحقیق در احوال شاه نعمت‌الله، ۱۳۷۹ش، ص۵۹۲، پاورقی سوم.)}} گزین که مذهب ماست|ورنه گُم‌گشته‌ای و در خللی | ||
|خط دوم= | |خط دوم= | ||
|[[رافضی]] کیست؟ دشمن [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|بوبکر]]|خارجی کیست؟ دشمنان [[امام علی علیه السلام|علی]] | |[[رافضی]] کیست؟ دشمن [[ابوبکر بن ابی‌قحافه|بوبکر]]|خارجی کیست؟ دشمنان [[امام علی علیه السلام|علی]] | ||
| خط ۱۱۹: | خط ۱۱۹: | ||
|هر که او هر [[خلفای راشدین|چهار]] دارد دوست|امت پاک مذهب است و ولیّ | |هر که او هر [[خلفای راشدین|چهار]] دارد دوست|امت پاک مذهب است و ولیّ | ||
|خط چهارم= | |خط چهارم= | ||
|دوستدار [[صحابه|صحابه‌ام]] بتمام|یار سنّی و خصم معتزلی<ref> | |دوستدار [[صحابه|صحابه‌ام]] بتمام|یار سنّی و خصم معتزلی<ref>شاه نعمت‌الله ولی، دیوان اشعار، ۱۳۳۷ق، ص۶۸۲. </ref> | ||
}} | }} | ||
==سلسله نعمت‌اللهی== | ==سلسله نعمت‌اللهی== | ||
{{نوشتار اصلی|سلسله نعمت‌اللهی}} | {{نوشتار اصلی|سلسله نعمت‌اللهی}} | ||
شاه نعمت الله بنیانگذار سلسله نعمت‌اللهی است.<ref>فرزام، تحقیق در احوال شاه نعمت‌الله، ۱۳۷۹ش، | شاه نعمت الله بنیانگذار سلسله نعمت‌اللهی است.<ref>فرزام، تحقیق در احوال شاه نعمت‌الله، ۱۳۷۹ش، صفحه نوزده.</ref>او علاوه بر تحصیل علوم رسمی به ریاضت و عبادت<ref>زرین کوب، ارزش میراث صوفیه، ۱۳۴۴ش، ص۹۳.</ref> و تعلیم و ارشاد مردم مشغول بود و در هرجا که اقامت داشت، به این امر توجه می‌نمود و طرز تفکر او موجب شد که در اندک زمانی مشهور شود و صوفیان و سالکان طریقت دور او جمع شوند.<ref>رک: فرزام، تحقیق در احوال شاه نعمت‌الله، ۱۳۷۹ش، ص۱۵۸.</ref> او در [[تصوف]] طریقتی جدید ایجاد کرد و پیروان سایر طریقت‌ها را تحت تاثیر خود قرار داد. | ||
پس از شاه ولی، تنها فرزندش سید خلیل‌الله راه پدر را ادامه داد.<ref> | پس از شاه ولی، تنها فرزندش سید خلیل‌الله راه پدر را ادامه داد.<ref>مستوفی بافقی، جامع مفیدی، ۱۳۴۰ش، ج۱، ص۴۴..</ref> سید خلیل‌الله پس از مدتی اقامت در [[خانقاه]] ماهان، به [[دکن]] رفت و در همانجا درگذشت.<ref>هندوشاه استرآبادی، تاریخ فرشته، ۱۲۸۱ق، ج۱، ص۳۲۹.</ref> اخلاف و پیروان شاه نعمت‌الله، بعد از او به [[هندوستان|هند]] رفتند و سلسله نعمت‌اللهی را در آن دیار گسترش دادند.<ref>زرین کوب، ارزش میراث صوفیه، ۱۳۴۴ش، ص۹۳.</ref> | ||
از اوایل قرن سیزدهم، پس از به وجود آمدن [[قاجار|حکومت قاجار]] مشایخ سلسله نعمت‌اللهی تدریجا از هندوستان به [[ایران]] رفتند و این طریقه تصوف را در ایران گسترش دادند.<ref> | از اوایل قرن سیزدهم، پس از به وجود آمدن [[قاجار|حکومت قاجار]] مشایخ سلسله نعمت‌اللهی تدریجا از هندوستان به [[ایران]] رفتند و این طریقه تصوف را در ایران گسترش دادند.<ref>نعمت‌اللهی، طرائق الحقائق، ۱۳۱۹ق، ج۳، ص۷۶-۷۷.</ref> پس از آن سلسله‌های دیگری شکل گرفت که همه از پیروان طریقه نعمت‌اللهی بودند.<ref>فرزام، تحقیق در احوال شاه نعمت‌الله، ۱۳۷۹ش، ص۲۱۸.</ref> معروف‌ترین این سلسله‌ها عبارتند از: | ||
{{ستون|۳}} | {{ستون|۳}} | ||
*سلسله کوثریه | *سلسله کوثریه | ||
| خط ۱۸۲: | خط ۱۸۲: | ||
{{پایان}} | {{پایان}} | ||
==مطالعه بیشتر== | ==مطالعه بیشتر== | ||
*کتاب «تحقیق در احوال و نقد آثار و افکار شاه نعمت‌الله ولی» تالیف دکتر حمید فرزام، به صورت مبسوط و مفصل به شرح زندگی و آثار شاه نعمت‌الله پرداخته است. این کتاب توسط [[انتشارات سروش]] و به همت مرکز کرمان‌شناسی چاپ شده است. | *کتاب «تحقیق در احوال و نقد آثار و افکار شاه نعمت‌الله ولی» تالیف دکتر حمید فرزام، به صورت مبسوط و مفصل به شرح زندگی و آثار شاه نعمت‌الله پرداخته است. این کتاب توسط [[انتشارات سروش]] و به همت مرکز کرمان‌شناسی چاپ شده است. عمده مطالب این مقاله، از کتاب مزبور گرفته شده است. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس|۲}} | {{پانویس|۲}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
*براون، ادوارد گ‍ران‍ویل، از سعدی تا جامی، ترجمه علی‌اصغر حکمت، تهران، بی‌نا، چاپ دوم، ۱۳۳۹ش. | |||
*فرزام، حمید، تحقیق در احوال و نقد آثار و افکار شاه نعمت‌الله ولی، تهران، انتشارات سروش، چاپ دوم، ۱۳۷۹ش. | *فرزام، حمید، تحقیق در احوال و نقد آثار و افکار شاه نعمت‌الله ولی، تهران، انتشارات سروش، چاپ دوم، ۱۳۷۹ش. | ||
*زرین کوب، عبدالحسین، ارزش میراث صوفیه، تهران، انتشارات آریا، ۱۳۴۴ش. | *زرین کوب، عبدالحسین، ارزش میراث صوفیه، تهران، انتشارات آریا، ۱۳۴۴ش. | ||
*شاه نعمت‌الله ولی، دیوان اشعار، به تصحیح سید ابوالقاسم وفی‌علیشاه سیرجانی، کرمان، طبع سنگی، ۱۳۳۷ق. | |||
*مستوفی بافقی، محمد مفید، جامع مفیدی، به کوشش ایرج افشار، تهران، کتابفروشی اسدی، ۱۳۴۰ش. | |||
*نعمت‌اللهی، معصومعلی، طرائق الحقائق، تهران، بی‌نا، ۱۳۱۹ق. | |||
*هندوشاه استر آبادی، محمد قاسم، هند، بی‌نا، ۱۲۸۱ق. | |||
{{چپ‌چین|lang=en}} | |||
*Rieu, Catalogue of the Persian Manuscripts in the British Museum, vol II, Oxford, 1966. | |||
{{پایان چپ‌چین}} | |||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
* [http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/578617/%d8%af%da%a9%d8%aa%d8%b1-%d9%81%d8%b1%d8%b2%d8%a7%d9%85-%d8%b4%d8%ae%d8%b5%db%8c%d8%aa-%d9%86%d8%a7%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%ae%d8%aa%d9%87-%d8%b4%d8%a7%d9%87-%d9%86%d8%b9%d9%85%d8%aa-%d8%a7%d9%84%d9%84%d9%87-%d9%88%d9%84%db%8c-%d8%b1%d8%a7-%d8%af%d8%a7%d9%86%d8%b4%da%af%d8%a7%d9%87%db%8c-%da%a9%d8%b1%d8%afدکتر فرزام شخصیت ناشناخته شاه نعمت الله ولی را دانشگاهی کرد] | * [http://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/578617/%d8%af%da%a9%d8%aa%d8%b1-%d9%81%d8%b1%d8%b2%d8%a7%d9%85-%d8%b4%d8%ae%d8%b5%db%8c%d8%aa-%d9%86%d8%a7%d8%b4%d9%86%d8%a7%d8%ae%d8%aa%d9%87-%d8%b4%d8%a7%d9%87-%d9%86%d8%b9%d9%85%d8%aa-%d8%a7%d9%84%d9%84%d9%87-%d9%88%d9%84%db%8c-%d8%b1%d8%a7-%d8%af%d8%a7%d9%86%d8%b4%da%af%d8%a7%d9%87%db%8c-%da%a9%d8%b1%d8%afدکتر فرزام شخصیت ناشناخته شاه نعمت الله ولی را دانشگاهی کرد] | ||