پرش به محتوا

نماز: تفاوت میان نسخه‌ها

۷۸۷ بایت اضافه‌شده ،  ‏۸ ژوئن ۲۰۲۳
جز
افزایش مطلب
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جز (افزایش مطلب)
خط ۱: خط ۱:
{{احکام}}
{{احکام}}
{{مقاله توصیفی فقهی}}
{{مقاله توصیفی فقهی}}
'''نماز''' عبادتی است که [[مسلمان|مسلمانان]] آن را با آداب خاصی انجام می‌دهند. نماز نخستین [[عبادت|عبادتی]] است که بر [[حضرت محمد صلی الله علیه و آله|پیامبر(ص)]] و پیروانش واجب شد و در روایات از آن به عنوان «ستون دین» و «شرط قبولی سایر اعمال» یاد شده است.
'''نماز''' عبادتی است که [[مسلمان|مسلمانان]] آن را با آداب خاصی انجام می‌دهند. نماز در سال‌های اولیه بعثت واجب شد و در روایات از آن به عنوان «ستون دین» و «شرط قبولی سایر اعمال» یاد شده است.


نماز، احکام و آداب خاصی دارد از جمله اینکه باید با [[وضو]] و رو به [[قبله]] خوانده شود. نماز به دو شکل فُرادا و [[نماز جماعت|جماعت]] خوانده می‌شود.  
نماز، احکام و آداب خاصی دارد از جمله اینکه باید با [[وضو]] و رو به [[قبله]] خوانده شود. نماز به دو شکل فُرادا و [[نماز جماعت|جماعت]] خوانده می‌شود.  
خط ۸: خط ۸:


==جایگاه و اهمیت==
==جایگاه و اهمیت==
نماز، عمل عبادی مسلمانان است که در [[قرآن]] ۹۸ بار<ref>نوروزی، مقدمه‌ای بر فلسفه نماز، انتشارات یادآوران، ص۱۱۶.</ref> از آن یاد شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به سوره حج، آیه ۴۱؛ سوره بقره، آیه ۳؛ سوره نساء۱۰۳و۱۶۲؛ سوره مائده۶؛ سوره انفال آیات ۲،۳و۴؛ سوره ابراهیم آیه۳۱؛ سوره مومنون آیه ۲؛ سوره نمل آیات ۲و۳.</ref> بنا بر آیات قرآن، نماز عامل بازدارندۀ از گناه،<ref>سوره عنکبوت، آیه ۴۵.</ref> وسیلۀ رستگاری،<ref> سوره اعلی، آیه ۱۵و۱۴.</ref> یاری‌کننده انسان در مشکلات،<ref> سوره بقره، آیه ۴۵.</ref> و از سفارشات مهم [[خدا]] به [[پیامبران]]<ref>سوره مریم، آیه ۳۱.</ref> و از دغدغه‌های [[پیامبران|پیامبران الهی]] به‌ویژه درباره خانواده‌شان<ref> سوره مریم، آیه ۵۵.</ref> است.
نماز، عمل عبادی مسلمانان است که در [[قرآن]] ۹۸ بار<ref>نوروزی، مقدمه‌ای بر فلسفه نماز، انتشارات یادآوران، ص۱۱۶.</ref> از آن یاد شده است.<ref>برای نمونه نگاه کنید به سوره حج، آیه ۴۱؛ سوره بقره، آیه ۳؛ سوره نساء۱۰۳و۱۶۲؛ سوره مائده۶؛ سوره انفال آیات ۲،۳و۴؛ سوره ابراهیم آیه۳۱؛ سوره مومنون آیه ۲؛ سوره نمل آیات ۲و۳.</ref> بنا بر آیات قرآن، نماز عامل بازدارندۀ از گناه،<ref>سوره عنکبوت، آیه ۴۵.</ref> وسیلۀ رستگاری،<ref> سوره اعلی، آیه ۱۵و۱۴.</ref> یاری‌کننده انسان در مشکلات،<ref> سوره بقره، آیه ۴۵.</ref> و از سفارشات مهم [[خدا]] به [[پیامبران]]<ref>سوره مریم، آیه ۳۱.</ref> و از دغدغه‌های [[پیامبران]] به‌ویژه درباره خانواده‌شان<ref> سوره مریم، آیه ۵۵.</ref> است. به گفته [[محمد محمدی ری‌شهری|محمدی ری‌شهری]] نمار در همان اوایل [[بعثت]] و در [[مکه]] واجب شده است.<ref>محمدی ری‌شهری، شناخت‌نامه نماز، ۱۳۹۲ش، ج۱، ص۵۸.</ref> بر پایه روایتی که در [[بحار الانوار (کتاب)|بحار الانوار]] نقل شده است پیامبر(ص)، یک روز پس از بعثت، با [[امام علی علیه‌السلام|امام علی(ع)]]، [[حضرت خدیجه کبری سلام الله علیها|حضرت خدیجه]] و دیگران نماز خوانده است.<ref>نگاه کنید به مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۱۸، ص۱۷۹-۱۸۰.</ref>


نماز از [[ضروری دین|ضروریات دین اسلام]]<ref>وزیری‌فرد، «بررسی انکار ضروری دین و آثار آن در فقه»، ص۱۸۳.</ref> و عبادتی است که به‌فتوای فقیهان در هیچ حالتی نباید ترک شود. <ref>مدرسی، احکام مقدمات نماز، ۱۳۸۷ش، ص۶۱.</ref> و ترک آن از [[گناهان کبیره]]<ref>طیب، اطیب البیان، ۱۳۷۸ش، ج۱۴، ص۱۶۸.</ref> و نشانه [[کفر]] و [[منافق|نفاق]]<ref>پاینده، نهج الفصاحه، ص۲۷۹.</ref> دانسته شده است.
نماز از [[ضروری دین|ضروریات دین اسلام]]<ref>وزیری‌فرد، «بررسی انکار ضروری دین و آثار آن در فقه»، ص۱۸۳.</ref> و عبادتی است که به‌فتوای فقیهان در هیچ حالتی نباید ترک شود. <ref>مدرسی، احکام مقدمات نماز، ۱۳۸۷ش، ص۶۱.</ref> و ترک آن از [[گناهان کبیره]]<ref>طیب، اطیب البیان، ۱۳۷۸ش، ج۱۴، ص۱۶۸.</ref> و نشانه [[کفر]] و [[منافق|نفاق]]<ref>پاینده، نهج الفصاحه، ص۲۷۹.</ref> دانسته شده است. در کتاب [[وسائل الشیعة (کتاب)|وسایل الشیعه]] و [[مستدرک الوسائل (کتاب)|مستدرک آن]] بیش از ۱۱۶۰۰ [[حدیث]]{{مدرک}} در موضوع نماز نقل شده است.<ref>نگاه کنید به حر عاملی، وسائل الشيعه، ۱۴۱۲ق، کتاب الصلاه، ج۴، ص۷-۱۰۵؛ محدث نوری، مستدرک الوسائل، ۱۳۶۶ش، ج۳، ص۹-۱۶۶.</ref> در کتاب‌های فقهی، بابی با عنوان کتاب الصلاة است که به احکام و آداب نماز اختصاص دارد.<ref>برای نمونه نگاه کنید به نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۷، ص۲ به بعد.</ref> درباره نماز آثاری به صورت مستقل نیز نوشته شده است که آمار آنها را تا سال ۱۳۷۶ش حدود دوهزار کتاب و رساله و نیز صدها غزل و قصیده گفته‌اند.<ref>صحتی سردرودی، «کتاب‌شناسی گزینشی و توصیفی نماز»، ص۴۲.</ref> تا سال ۲۰۱۹م در جهان حدود سه میلیون ششصد هزار [[مسجد]] برای نمازخواندن احداث شده است.<ref>[https://mawdoo3.com/كم_عدد_المساجد_في_العالم «كم عدد المساجد في العالم»]، اکبر موقع عربی بالعالم.</ref> همچنین در اماکن عمومی و جاده‌ها مکانی به خواندن نماز اختصاص دارد که به آن نمازخانه می‌گویند.{{مدرک}}
در کتاب [[وسائل الشیعة (کتاب)|وسایل الشیعه]] و [[مستدرک الوسائل (کتاب)|مستدرک آن]] بیش از ۱۱۶۰۰ [[حدیث]]{{مدرک}} در موضوع نماز نقل شده است.<ref>نگاه کنید به حر عاملی، وسائل الشيعه، ۱۴۱۲ق، کتاب الصلاه، ج۴، ص۷-۱۰۵؛ محدث نوری، مستدرک الوسائل، ۱۳۶۶ش، ج۳، ص۹-۱۶۶.</ref> در کتاب‌های فقهی، بابی با عنوان کتاب الصلاة است که به احکام و آداب نماز اختصاص دارد.<ref>برای نمونه نگاه کنید به نجفی، جواهر الکلام، ۱۳۶۲ش، ج۷، ص۲ به بعد.</ref> درباره نماز آثاری به صورت مستقل نیز نوشته شده است که آمار آنها را تا سال ۱۳۷۶ش حدود دوهزار کتاب و رساله و نیز صدها غزل و قصیده گفته‌اند.<ref>صحتی سردرودی، «کتاب‌شناسی گزینشی و توصیفی نماز»، ص۴۲.</ref> تا سال ۲۰۱۹م در جهان حدود سه میلیون ششصد هزار [[مسجد]] برای نمازخواندن احداث شده است.<ref>[https://mawdoo3.com/كم_عدد_المساجد_في_العالم «كم عدد المساجد في العالم»]، اکبر موقع عربی بالعالم.</ref> همچنین در اماکن عمومی و جاده‌ها مکانی به خواندن نماز اختصاص دارد که به آن نمازخانه می‌گویند.{{مدرک}}


=== تعابیر به کار رفته در روایات درباره نماز ===
=== تعابیر به کار رفته در روایات درباره نماز ===
خط ۱۷۹: خط ۱۷۸:
همچنین در آیه «وَأَقِمِ الصَّلَاةَ لِذِكْرِي»<ref>سوره طه، آیه۱۴.</ref> هدف از نماز یاد خدا شمرده شده است.<ref>نگاه کنید به مطهری، «فلسفه عبادت»، ص۱۵-۱۷.</ref> از [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه(س)]] نقل شده است که خدا نماز را واجب کرد تا بندگان از [[تکبر]] دور باشند.<ref>طبرسی، الاحتجاج،‌ ۱۴۰۳ق، ج۱،‌ ص۱۰۷.</ref> در [[نهج البلاغه|نهج‌البلاغه]] نیز آمده است که نماز، خودبینی و کِبر را درهم می‌شکند.<ref>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، کلمات قصار ۲۵۲، ص۵۱۲.</ref>  
همچنین در آیه «وَأَقِمِ الصَّلَاةَ لِذِكْرِي»<ref>سوره طه، آیه۱۴.</ref> هدف از نماز یاد خدا شمرده شده است.<ref>نگاه کنید به مطهری، «فلسفه عبادت»، ص۱۵-۱۷.</ref> از [[حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها|حضرت فاطمه(س)]] نقل شده است که خدا نماز را واجب کرد تا بندگان از [[تکبر]] دور باشند.<ref>طبرسی، الاحتجاج،‌ ۱۴۰۳ق، ج۱،‌ ص۱۰۷.</ref> در [[نهج البلاغه|نهج‌البلاغه]] نیز آمده است که نماز، خودبینی و کِبر را درهم می‌شکند.<ref>نهج البلاغه، تصحیح صبحی صالح، کلمات قصار ۲۵۲، ص۵۱۲.</ref>  
==نماز در ادیان دیگر==
==نماز در ادیان دیگر==
نماز از [[عبادت|عباداتی]] است که در تمام شریعت‌ها وجود داشته هرچند که شیوه آن بر حسب شریعت‌های مختلف متفاوت است.<ref>راغب اصفهانی، مفردات، ۱۴۱۲ق، ص۴۹۱.</ref> نماز در [[یهودیت]] «تِفیلا» و در جمع تفیلیم یا تفیلوت خوانده می‌شود و احکام آن در سیدور یا بخش‌های «میشنا» (کتب سنتی دعای دین یهود) آمده است. معمولا در هر روز سه نماز خوانده می‌شود و در روز شَبات (شنبه) و سایر روزهای مقدس، فرقه‌های اُرتُدُکس و محافظه‌کار نماز دیگری به نام موسف می‌خوانند.<ref>باقریان، «بررسی چگونگی نماز در ادیان الهی»، ص۲۱۹.</ref>
نماز در تمام شریعت‌ها وجود داشته هرچند که شیوه ادای آن متفاوت بوده است.<ref>راغب اصفهانی، مفردات، ۱۴۱۲ق، ص۴۹۱.</ref> نماز در [[یهودیت]] «تِفیلا» و در جمع تفیلیم یا تفیلوت خوانده می‌شود و احکام آن در سیدور یا بخش‌های «میشنا» (کتب سنتی دعای دین یهود) آمده است. معمولا در هر روز سه نماز خوانده می‌شود و در روز شَبات (شنبه) و سایر روزهای مقدس، فرقه‌های اُرتُدُکس و محافظه‌کار نماز دیگری به نام موسف می‌خوانند.<ref>باقریان، «بررسی چگونگی نماز در ادیان الهی»، ص۲۱۹.</ref>
   
   
نماز در [[مسیحیت]] برای ارتباط با خداوند (پدر) یا دیگر اشخاصِ [[تثلیث]] (پسر یا [[روح القدس]]) برگزار می‌شود. در میان فرقه‌های مختلف مسیحی نماز به صورت‌های مختلف گزارده می‌شود. نمازها می‌تواند به صورت جمعی (نیایش‌سرایی) باشد مانند مراسم عِشای رَبّانی و یا به صورت فُردا برگزار شود.<ref>نگاه کنید به: فاطمه، [http://intjz.net/maqalat/ak-namaz.htm#_Toc280784367 «نگاهی به اشکال مختلف نماز در برخی ادیان الهی»].</ref>
نماز در [[مسیحیت]] برای ارتباط با خداوند (پدر) یا دیگر اشخاصِ [[تثلیث]] (پسر یا [[روح القدس]]) برگزار می‌شود. در میان فرقه‌های مختلف مسیحی نماز به صورت‌های مختلف گزارده می‌شود. نمازها می‌تواند به صورت جمعی (نیایش‌سرایی) باشد مانند مراسم عِشای رَبّانی و یا به صورت فُردا برگزار شود.<ref>نگاه کنید به: فاطمه، [http://intjz.net/maqalat/ak-namaz.htm#_Toc280784367 «نگاهی به اشکال مختلف نماز در برخی ادیان الهی»].</ref>
خط ۲۱۹: خط ۲۱۸:
* متقی هندی، علی بن حسام الدین، کنزالعمال، دائرة المعارف العثمانیة، بعاصمة حیدر آباد، ۱۳۶۴ق.
* متقی هندی، علی بن حسام الدین، کنزالعمال، دائرة المعارف العثمانیة، بعاصمة حیدر آباد، ۱۳۶۴ق.
* مجلسی محمدباقر، بحار الانوار، تهران، دارالکتب اسلامیة، ۱۳۶۲ش.
* مجلسی محمدباقر، بحار الانوار، تهران، دارالکتب اسلامیة، ۱۳۶۲ش.
* مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۳ق.
* مجلسی، محمدتقی، روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه‏، قم، مؤسسه فرهنگی اسلامی کوشانبور، چاپ دوم، ۱۴۰۶ق.
* مجلسی، محمدتقی، روضة المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه‏، قم، مؤسسه فرهنگی اسلامی کوشانبور، چاپ دوم، ۱۴۰۶ق.
* محدث نوری، میرزا حسین، مستدرک الوسائل، قم، مؤسسة آل البیت(علیهم السلام)، ۱۳۶۶ش.
* محدث نوری، میرزا حسین، مستدرک الوسائل، قم، مؤسسة آل البیت(علیهم السلام)، ۱۳۶۶ش.
خط ۲۳۳: خط ۲۳۳:
* مدرسی، سید محمدتقی، احکام مقدمات نماز، قم، انتشارات محبان الحسین(ع)، چاپ چهارم، ۱۳۸۷ش.
* مدرسی، سید محمدتقی، احکام مقدمات نماز، قم، انتشارات محبان الحسین(ع)، چاپ چهارم، ۱۳۸۷ش.
*«[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/62536 کتابشناسی نماز معرفی و نقد]»، گلستان قرآن،  شماره ۷۹، شهريور ۱۳۸۰س.
*«[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/62536 کتابشناسی نماز معرفی و نقد]»، گلستان قرآن،  شماره ۷۹، شهريور ۱۳۸۰س.
* محمدی ری‌شهری، محمد، شناخت‌نامه نماز، مؤسسه علمی و فرهنگی دارالحدیث، ۱۳۹۲ش.
{{پایان}}
{{پایان}}