خوف و رجاء: تفاوت میان نسخه‌ها

خوف دارای درجاتی است که در این باره آرای [[تصوف|صوفیه‌]] اندکی اختلاف دارد. ابو نصر سراج با استناد به [[قرآن]]، خوف را سه گونه دانسته است. <ref>البته آیات مورد استناد (به ترتیب: آل عمران: ۱۷۵؛ الرحمن: ۴۶؛ نور:۳۷ دلالت واضحی به این مطلب ندارد</ref> این درجات عبارتند از: خوف خاصان (خوف الأجلّه)، خوف متوسطان (خوف الأوساط) و خوف عوام (خوف العامة). خوف خاصان منبعث از [[ایمان]] است؛ خوف متوسطان از بریدگی از حق و تیرگی زلال معرفتشان است؛ خوف عوام از خشم و کیفر خداست.<ref>ابونصر سرّاج، ص۶۰</ref> به اعتقاد خواجه عبدالله انصاری، خوف سه قسم است: اول خوفِ خاطر که در دل می‌آید و زود می‌گذرد. این خوف کمترین خوف است که اگر نباشد ایمان هم وجود نخواهد داشت؛ دوم خوفِ مقیم که بنده را از معاصی باز می‌دارد و امل او را کوتاه می‌کند؛ و سوم خوفِ غالب که خوف مکر است و خوف حقیقی نیز همین خوف است و راه اخلاص با این خوف باز می‌شود. این خوف بنده را از غفلت می‌رهاند و خوف [[توبه|تائبان]] است.<ref>خواجه عبدالله انصاری، ۱۹۵۴، ص۶۶</ref> غزالی درجات سه گانه خوف را به گونه دیگری تقسیم کرده است: خوف قاصر، مُفرط و معتدل.<ref>برای تفصیل مطلب ر.ک: غزالی، ج۴، ص۱۶۵</ref>