کاربر ناشناس
فقه الرضا (کتاب): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
←نویسنده کیست؟
imported>Mgolpayegani |
imported>Mgolpayegani جز (←نویسنده کیست؟) |
||
| خط ۳۶: | خط ۳۶: | ||
== نویسنده کیست؟== | == نویسنده کیست؟== | ||
دربارهٔ مؤلف این کتاب آراء و دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد:<ref>مهریزی، صدرائی خوئی، میراث حدیث شیعه، ۱۳۸۰ش، ج۷، ص۴۶۰- ۴۶۱؛ منسوب به امام رضا، فقه الرضا(ع)، ۱۴۰۶ق، ص۱۰. </ref> | دربارهٔ مؤلف این کتاب آراء و دیدگاه‌های مختلفی وجود دارد:<ref>مهریزی، صدرائی خوئی، میراث حدیث شیعه، ۱۳۸۰ش، ج۷، ص۴۶۰-۴۶۱؛ منسوب به امام رضا، فقه الرضا(ع)، ۱۴۰۶ق، ص۱۰. </ref> | ||
#مؤلف آن [[امام رضا علیه السلام|امام رضا(ع)]] است. | #مؤلف آن [[امام رضا علیه السلام|امام رضا(ع)]] است. | ||
#یکی از فرزندان [[ائمه(ع)|ائمه]] به دستور امام آن را نوشته است. | #یکی از فرزندان [[ائمه(ع)|ائمه]] به دستور امام آن را نوشته است. | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
#تألیف یکی از اصحاب امام رضا(ع) است. | #تألیف یکی از اصحاب امام رضا(ع) است. | ||
# [[ابن شهر آشوب]] و [[علی بن محمد بیاضی]] معتقدند که این کتاب همان کتاب [[المقنعه (کتاب)|المقنعه]] منسوب به [[امام حسن عسکری علیه السلام|امام حسن عسكرى(ع)]] است. | # [[ابن شهر آشوب]] و [[علی بن محمد بیاضی]] معتقدند که این کتاب همان کتاب [[المقنعه (کتاب)|المقنعه]] منسوب به [[امام حسن عسکری علیه السلام|امام حسن عسكرى(ع)]] است. | ||
#[[سید حسین قزوینی]] و [[میرزا عبدالله افندی]] معتقدند که این کتاب همان کتاب الشرایع نوشته [[علی بن حسین بن موسی بن بابویه|علی بن بابویه قمی]] است.<ref>دزفولى، حاشیه كتاب المكاسب، ۱۴۱۰ق، ج۱، | #[[سید حسین قزوینی]] و [[میرزا عبدالله افندی]] معتقدند که این کتاب همان کتاب الشرایع نوشته [[علی بن حسین بن موسی بن بابویه|علی بن بابویه قمی]] است.<ref>دزفولى، حاشیه كتاب المكاسب، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۵۱.</ref> | ||
# [[سید حسن صدر]] معتقد است که این کتاب همان کتاب [[التکلیف (کتاب)|التکلیف]] [[شلمغانی|شَلْمَغانی]] است.<ref>دزفولى، حاشیه كتاب المكاسب، ۱۴۱۰ق، ج۱، | # [[سید حسن صدر]] معتقد است که این کتاب همان کتاب [[التکلیف (کتاب)|التکلیف]] [[شلمغانی|شَلْمَغانی]] است.<ref>دزفولى، حاشیه كتاب المكاسب، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۵۱.</ref> | ||
# مؤلف این کتاب مجهول است.<ref>مهریزی، صدرائی خوئی، میراث حدیث شیعه، ۱۳۸۰ش، ج۷، ص۴۶۰- ۴۶۱؛ منسوب به امام رضا، فقه الرضا(ع)، ۱۴۰۶ق، ص۱۰. </ref> [[شیخ حر عاملی]] معروف به صاحب وسائل، [[محمدحسین حائری اصفهانی]] و [[سید محمدباقر خوانساری]] قائل به این قول هستند.<ref>دزفولى، حاشیه كتاب المكاسب، ۱۴۱۰ق، ج۱، | # مؤلف این کتاب مجهول است.<ref>مهریزی، صدرائی خوئی، میراث حدیث شیعه، ۱۳۸۰ش، ج۷، ص۴۶۰-۴۶۱؛ منسوب به امام رضا، فقه الرضا(ع)، ۱۴۰۶ق، ص۱۰. </ref> [[شیخ حر عاملی]] معروف به صاحب وسائل، [[محمدحسین حائری اصفهانی]] و [[سید محمدباقر خوانساری]] قائل به این قول هستند.<ref>دزفولى، حاشیه كتاب المكاسب، ۱۴۱۰ق، ج۱، ص۵۰-۵۱.</ref> | ||
[[محمدتقی مجلسی|محمد تقی مجلسی]] و [[محمدباقر مجلسی|پسرش]]، [[محمود فاضل کاشانی]]، [[سید علی طباطبایی|سیّد علی طباطبایی]] معروف به صاحب [[ریاض المسائل فی بیان الاحکام بالدلائل (کتاب)|ریاض]]، [[سید محمد طباطبایی مجاهد|محمد بن علی طباطبایی]] صاحب [[مفاتیح الاصول (کتاب)|مفاتیح الاصول]]، [[یوسف بن احمد بحرانی|محدث بحرانی]]، [[ملا احمد نراقی]] و [[وحید بهبهانی]] از جمله علما و فقهایی هستند که بر این کتاب اعتماد کردند و از روایات آن با وجود اینکه برخی از سلسله سندهای آنها حذف شده و به عبارتی [[مرسل]] هستند، در استنباط [[احکام شرعی]] استفاده کرده‌اند.<ref>منسوب به امام رضا، فقه الرضا(ع)، ۱۴۰۶ق، ص۸-۲۲؛ قرشی، پژوهشی دقیق در زندگانی امام علی بن موسی الرضا علیه‌السلام، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۴۰۵.</ref> اما بسیاری از فقها مخصوصا متأخرین به دلیل مرسل‌بودن روایت‌های این کتاب به آن توجه ننموده و در استنباط احکام شرعی از آن استفاده نکرده‌اند. | [[محمدتقی مجلسی|محمد تقی مجلسی]] و [[محمدباقر مجلسی|پسرش]]، [[محمود فاضل کاشانی]]، [[سید علی طباطبایی|سیّد علی طباطبایی]] معروف به صاحب [[ریاض المسائل فی بیان الاحکام بالدلائل (کتاب)|ریاض]]، [[سید محمد طباطبایی مجاهد|محمد بن علی طباطبایی]] صاحب [[مفاتیح الاصول (کتاب)|مفاتیح الاصول]]، [[یوسف بن احمد بحرانی|محدث بحرانی]]، [[ملا احمد نراقی]] و [[وحید بهبهانی]] از جمله علما و فقهایی هستند که بر این کتاب اعتماد کردند و از روایات آن با وجود اینکه برخی از سلسله سندهای آنها حذف شده و به عبارتی [[مرسل]] هستند، در استنباط [[احکام شرعی]] استفاده کرده‌اند.<ref>منسوب به امام رضا، فقه الرضا(ع)، ۱۴۰۶ق، ص۸-۲۲؛ قرشی، پژوهشی دقیق در زندگانی امام علی بن موسی الرضا علیه‌السلام، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۴۰۵.</ref> اما بسیاری از فقها مخصوصا متأخرین به دلیل مرسل‌بودن روایت‌های این کتاب به آن توجه ننموده و در استنباط احکام شرعی از آن استفاده نکرده‌اند. | ||
===دلایل صحت انتساب=== | ===دلایل صحت انتساب=== | ||
# قاضی امیر حسین [[حدیث|محدث]] و عالم بوده است پس شهادت و علم او در این خصوص مورد قبول است. اما برخی در این نظر مناقشه کرده‌اند و معتقدند که علم قاضی امیر حسین برای دیگر [[مجتهد|فقها]] حجیت ندارد، | # قاضی امیر حسین [[حدیث|محدث]] و عالم بوده است پس شهادت و علم او در این خصوص مورد قبول است. اما برخی در این نظر مناقشه کرده‌اند و معتقدند که علم قاضی امیر حسین برای دیگر [[مجتهد|فقها]] حجیت ندارد، چراکه مسئله مهم نحوه علم قاضی امیرحسین است که از آن هیچ اطلاعی در دست نداریم.<ref>منسوب به امام رضا، فقه الرضا(ع)، ۱۴۰۶ق، ص۳۰-۳۱؛ خویی، مصباح الفقاهه، ۱۴۳۰ق، ص۱۹-۲۰؛ مهریزی، صدرائی خوئی، میراث حدیث شیعه، ۱۳۸۰ش، ج۷، ص۴۶۸.</ref> | ||
# عباراتی همچون: «یقول عبدالله علی بن موسی الرضا»، «نحن معاشر اهل البیت»، «امرنی ابی(اشاره به [[امام کاظم(ع)]])» و «جدنا [[امیر المومنین|امیر المؤمنين(ع)]]» در این کتاب وجود دارد که موجب اطمینان صدور این کتاب از امام(ع) می‌شود. <ref>منسوب به امام رضا، فقه الرضا(ع)، ۱۴۰۶ق، ص۲۹-۳۰؛ خویی، مصباح الفقاهه، ۱۴۳۰ق، ص۲۰-۲۱.</ref> [[سید ابوالقاسم خویی|آیت الله خویی]] در کتاب [[مصباح الفقاهه (کتاب)|مصباح الفقاهة]] در جواب این دلیل گفته است از آنجا که مؤلف این کتاب برای ما مجهول است، برای اینکه این نسبت‌ها یا عبارات دورغ نباشد هیچ دلیل قانع کننده‌ای وجود ندارد. علاوه بر این ممکن است یکی از رجال علوی، رجال [[سادات]] و کسی که از فرزندان [[ائمه(ع)|ائمه]] این کتاب را نوشته باشد. در این صورت جملاتی همچون «نحن معاشر اهل البیت»، «جدنا»، «عن ابی» از شخصی که مثلاً نوه [[امام موسی کاظم علیه السلام|امام کاظم(ع)]] است صحیح می‌باشد.<ref>خویی، مصباح الفقاهه، ۱۴۳۰ق، ص۲۰-۲۱.</ref> | # عباراتی همچون: «یقول عبدالله علی بن موسی الرضا»، «نحن معاشر اهل البیت»، «امرنی ابی(اشاره به [[امام کاظم(ع)]])» و «جدنا [[امیر المومنین|امیر المؤمنين(ع)]]» در این کتاب وجود دارد که موجب اطمینان صدور این کتاب از امام(ع) می‌شود. <ref>منسوب به امام رضا، فقه الرضا(ع)، ۱۴۰۶ق، ص۲۹-۳۰؛ خویی، مصباح الفقاهه، ۱۴۳۰ق، ص۲۰-۲۱.</ref> [[سید ابوالقاسم خویی|آیت الله خویی]] در کتاب [[مصباح الفقاهه (کتاب)|مصباح الفقاهة]] در جواب این دلیل گفته است از آنجا که مؤلف این کتاب برای ما مجهول است، برای اینکه این نسبت‌ها یا عبارات دورغ نباشد هیچ دلیل قانع کننده‌ای وجود ندارد. علاوه بر این ممکن است یکی از رجال علوی، رجال [[سادات]] و کسی که از فرزندان [[ائمه(ع)|ائمه]] این کتاب را نوشته باشد. در این صورت جملاتی همچون «نحن معاشر اهل البیت»، «جدنا»، «عن ابی» از شخصی که مثلاً نوه [[امام موسی کاظم علیه السلام|امام کاظم(ع)]] است صحیح می‌باشد.<ref>خویی، مصباح الفقاهه، ۱۴۳۰ق، ص۲۰-۲۱.</ref> | ||
===دلایل عدم صحت انتساب=== | ===دلایل عدم صحت انتساب=== | ||
بیشتر [[فقه|فقها]] با انتساب این کتاب به [[امام رضا علیه السلام|امام رضا(ع)]] مخالف کرده و آن را مجهول المؤلف می‌دانند و روایات این کتاب را به دلیل عدم ذکر سلسله سند آن غیر معتبر دانسته‌اند.<ref> منسوب به امام رضا، فقه الرضا(ع)، ۱۴۰۶ق، ص۴۴- | بیشتر [[فقه|فقها]] با انتساب این کتاب به [[امام رضا علیه السلام|امام رضا(ع)]] مخالف کرده و آن را مجهول المؤلف می‌دانند و روایات این کتاب را به دلیل عدم ذکر سلسله سند آن غیر معتبر دانسته‌اند.<ref> منسوب به امام رضا، فقه الرضا(ع)، ۱۴۰۶ق، ص۴۴-۴۵.</ref> مهم‌ترین دلایل برای صحت انتساب به امام رضا (ع) عبارتند از: | ||
# ناشناخته‌بودن این کتاب در چندین قرن و همچنین عدم اشاره علما و فقهای قرن‌های اولیه به این کتاب، نشان از صحیح نبودن انتساب است.<ref> منسوب به امام رضا، فقه الرضا(ع)، ۱۴۰۶ق، ص۲۳-۲۴؛ قرشی، پژوهشی دقیق در زندگانی امام علی بن موسی الرضا علیه‌السلام، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۴۰۵-۴۰۶.</ref> برخی در پاسخ گفته‌اند که ممکن است امام رضا(ع) و اصحاب او به دلیل [[تقیه]] این کتاب را مخفی کرده‌اند که دیگران در پاسخ عنوان کرده‌اند که این تقیه، قابل قبول نیست چرا که امام (ع) در زمان [[مأمون عباسی|مأمون]] آزادی برای نشر افکار خود داشته<ref>منسوب به امام رضا، فقه الرضا(ع)، ۱۴۰۶ق، ص۲۵.</ref> و همچنین مطالبی خلاف تقیه مانند انکار [[ازدواج موقت|متعه]] در این کتاب وجود دارد.<ref>خویی، مصباح الفقاهه، ۱۴۳۰ق، ص۲۰-۲۱.</ref> | # ناشناخته‌بودن این کتاب در چندین قرن و همچنین عدم اشاره علما و فقهای قرن‌های اولیه به این کتاب، نشان از صحیح نبودن انتساب است.<ref> منسوب به امام رضا، فقه الرضا(ع)، ۱۴۰۶ق، ص۲۳-۲۴؛ قرشی، پژوهشی دقیق در زندگانی امام علی بن موسی الرضا علیه‌السلام، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۴۰۵-۴۰۶.</ref> برخی در پاسخ گفته‌اند که ممکن است امام رضا(ع) و اصحاب او به دلیل [[تقیه]] این کتاب را مخفی کرده‌اند که دیگران در پاسخ عنوان کرده‌اند که این تقیه، قابل قبول نیست چرا که امام (ع) در زمان [[مأمون عباسی|مأمون]] آزادی برای نشر افکار خود داشته<ref>منسوب به امام رضا، فقه الرضا(ع)، ۱۴۰۶ق، ص۲۵.</ref> و همچنین مطالبی خلاف تقیه مانند انکار [[ازدواج موقت|متعه]] در این کتاب وجود دارد.<ref>خویی، مصباح الفقاهه، ۱۴۳۰ق، ص۲۰-۲۱.</ref> | ||
# [[شیخ صدوق|شیخ صدوق]] که تمام آثار وارده از امام رضا(ع) را در کتاب خود به نام [[عیون اخبار الرضا (کتاب)|عیون اخبار الرضا]] جمع‌آوری نموده، در هیچ‌کدام از تألیفاتش اشاره‌ای به این کتاب نکرده است.<ref>منسوب به امام رضا، فقه الرضا(ع)، ۱۴۰۶ق، ص۳۰؛ قرشی، پژوهشی دقیق در زندگانی امام علی بن موسی الرضا علیه السلام، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۴۰۵-۴۰۶.</ref> | # [[شیخ صدوق|شیخ صدوق]] که تمام آثار وارده از امام رضا(ع) را در کتاب خود به نام [[عیون اخبار الرضا (کتاب)|عیون اخبار الرضا]] جمع‌آوری نموده، در هیچ‌کدام از تألیفاتش اشاره‌ای به این کتاب نکرده است.<ref>منسوب به امام رضا، فقه الرضا(ع)، ۱۴۰۶ق، ص۳۰؛ قرشی، پژوهشی دقیق در زندگانی امام علی بن موسی الرضا علیه السلام، ۱۳۸۲ش، ج۱، ص۴۰۵-۴۰۶.</ref> | ||