پرش به محتوا

خلیل بن احمد فراهیدی: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۷۵: خط ۷۵:


=== تأثیر بر علم نحو ===
=== تأثیر بر علم نحو ===
خلیل در پایه‌گذاری و تثبیت قواعد نحوی بر سَماع(شنیدن)، تعلیل و قیاس تکیه داشت. سماع نزد وی عبارت بود از شنیدن شعر و نثر و لغت از عرب فصیحی که به فصاحتش اعتماد داشت. از این رو، در جزیرة العرب به نزد قبایل می‌رفت و از آنان می‌شنید و چون [[کسایی]] از او پرسید این همه علم را از کجا آورده‌ای، پاسخ داد «‌از بیابان‌های حجاز و نجد و تهامه».<ref>شوقی ضیف، المدارس النحویة، ص۳۳، ۴۶</ref> با اینکه پیش از خلیل، قیاس در نحو نزد کسانی مانند عبدالله بن ابی اسحاق حضرمی رواج داشت، اما خلیل شیوه‌ای علمی به آن بخشید که از امتیازات مکتب بصره شد.<ref>مخزومی، الخلیل بن احمد الفراهیدی: اعماله و منهجه، ص۷۳</ref> از جمله، ابتکار نظریه عوامل نحوی و اصول و فروع آن از ابداعات اوست و به گفته [[شوقی ضیف]] با مطالعه کتاب [[سیبویه]] درمی‌یابیم که پایه‌گذار نظریه عوامل، خلیل است.<ref>شوقی ضیف، المدارس النحویة، ص۳۸</ref>  
خلیل در پایه‌گذاری و تثبیت قواعد نحوی بر سَماع(شنیدن)، تعلیل و قیاس تکیه داشت. سماع نزد وی عبارت بود از شنیدن شعر و نثر و لغت از عرب فصیحی که به فصاحتش اعتماد داشت. از این رو، در جزیرة العرب به نزد قبایل می‌رفت و از آنان می‌شنید و چون [[کسایی]] از او پرسید این همه علم را از کجا آورده‌ای، پاسخ داد «‌از بیابان‌های حجاز و نجد و تهامه».<ref>شوقی ضیف، المدارس النحویة، ص۳۳، ۴۶</ref> با اینکه پیش از خلیل، قیاس در نحو نزد کسانی مانند عبدالله بن ابی اسحاق حضرمی رواج داشت، اما خلیل شیوه‌ای علمی به آن بخشید که از امتیازات مکتب بصره شد.<ref>مخزومی، الخلیل بن احمد الفراهیدی: اعماله و منهجه، ص۷۳</ref> از جمله، ابتکار نظریه عوامل نحوی و اصول و فروع آن از ابداعات اوست و به گفته [[شوقی ضیف]] با مطالعه کتاب [[سیبویه]] درمی‌یابیم که پایه‌گذار نظریه عوامل،{{یادداشت|عوامل تاثیرگذار بر حالات و اعراب آخر کلمات}} خلیل است.<ref>شوقی ضیف، المدارس النحویة، ص۳۸</ref>  


خلیل در مکتب‌های دیگر نحوی زبان عربی نیز تأثیرگذار بود. زیرا اصول مهم مکتب بصره (سماع، قیاس، تعلیل) در مکتب کوفه نیز پذیرفته شد و آنان به این اصول تکیه کردند. همچنان که کسایی نحو را از خلیل آموخت و [[فرّاء|یحیی بن زید فرّاء]] (متوفی ۲۰۷) نیز [[الکتاب]] سیبویه را همدم خود قرار داده بود.<ref>سیدی، رویکرد زبان شناختی به نحو عربی، ص۱۷۸</ref>
خلیل در مکتب‌های دیگر نحوی زبان عربی نیز تأثیرگذار بود. زیرا اصول مهم مکتب بصره (سماع، قیاس، تعلیل) در مکتب کوفه نیز پذیرفته شد و آنان به این اصول تکیه کردند. همچنان که کسایی نحو را از خلیل آموخت و [[فرّاء|یحیی بن زید فرّاء]] (متوفی ۲۰۷) نیز [[الکتاب]] سیبویه را همدم خود قرار داده بود.<ref>سیدی، رویکرد زبان شناختی به نحو عربی، ص۱۷۸</ref>
۱۸٬۴۱۲

ویرایش