قصی بن کلاب: تفاوت میان نسخه‌ها

 

==قصی و مناصب مکه==

# حفرچاه و آب رسانی به مکه: قصی برای مردم مکه و حجاج، خدمات برجسته‌ای انجام داد. حوضهایی از جنس پوست درست کرد و از چاه «‌میمون‌» و غیر آن، که خارج از مکه بود، آب آنها را تأمین می‌کرد تا در مکه و [[سرزمین منا|مِنا]] و [[عرفات]] مردم را سیراب سازد.<ref>ابن سعد، ج۱، ص۷۳؛ صالحی شامی، ج۱، ص۲۷۵</ref> وی همچنین، برای نخستین بار، در شهر مکه چاهی حفر کرد و نامش را عَجول گذاشت. این چاه تا زمانی که قصی زنده بود، باقی ماند. بعدها بلااستفاده و در خانۀ [[امّ هانی]]، دختر [[ابوطالب]]، واقع شد و سپس جزء مسجدالحرام گردید. ظاهراً، با توجه به کمبود آب در مکه، چاه عجول اهمیت بسیار داشته است و علاوه بر قریش، حجاج نیز ازآب آن بهره‌مند می‌شده‌اند.<ref>فاکهی، ج۲، ص۱۷۳، ج۴، ص۹۷؛ بلاذری، ۱۴۱۳، ص۴۸؛ همو، ۱۴۱۷، ج۱، ص۵۸؛ یاقوت حموی، ذیل «‌العَجول‌» ص۵۸؛ ابن ضیاء، ص۶۷</ref> به قولی، قصی چاههای خُمّ و بَذَّر را نیز حفر کرد.<ref>فاکهی، ج۴، ص۹۸ـ ۹۹؛ </ref>

# اطعام زایران بیت الله الحرام: قصی علاوه بر این، زایران بیت الله الحرام را اطعام می‌کرد و معتقد بود حجاج، مهمانان خدا هستند و قریش، که در همسایگی بیت او قرار دارند، به پذیرایی از آنان سزاوارترند. از این رو، قریش را به انجام دادن این کار دعوت و تشویق می‌کرد و با همکاری آنان هزینه طعام و نوشیدنی حجاج را فراهم می‌نمود.<ref>ابن سعد، ج۱، ص۷۲ـ ۷۳؛ بلاذری، ۱۴۱۷، ج۱، ص۵۸</ref> قصی نخستین کسی بود که، بعد از [[حضرت ابراهیم]] و [[حضرت اسماعیل]] علیهماالسلام، برای راهنمایی حجاج، حدود حرم را با نصب علامتهایی از نو مشخص کرد. <ref>ازرقی، ج۲، ص۱۲۹؛ فاکهی، ج۲، ص۲۷۳، ج۵، ص۲۲۵</ref>

# شرافت دادن قریش بر مکه: قریش پیش از آمدن به مکه، در کوهها و دره‌های اطراف مکه زندگی می‌کردند. بعد از آن که قصی زعیم قریش شد، شهر مکه را به چهار بخش تقسیم، و هر قسمت را به گروهی از قریش واگذار کرد.<ref>رجوع کنید به ابن هشام، ج۱، ص۱۳۱ـ ۱۳۲؛ یعقوبی، ج۱، ص۲۴۰</ref> قصی از قریش خواست که منازل خود را اطراف کعبه بنا کنند. از این رو، خانه‌های قریش در جهتهای چهارگانۀ کعبه ساخته شد. فاصله خانه‌ها تا کعبه به‌اندازۀ مطاف (محل طواف) بود. <ref>حلبی، ج۱، ۱۹، ص۲۹۷</ref> قصی محل قریشیان را، به ترتیب نسب، در مکه معین کرد. گروهی را که در دره جای داد، قریش بِطاح یا اباطح و گروهی را که در بیرون دره جای داد، قریش ظاهری یا ظواهر خواندند.<ref>رجوع کنید به مسودی، ج۲، ص۱۷۶ـ ۱۷۷</ref> بدین گونه، قصی نخستین بار قریش را متحد و یکپارچه و گرامی و شکوهمند ساخت<ref>یعقوبی، ج۱، ص۲۴۰</ref> و از غیرقریشیان، از کسانی که وارد مکه می‌شدند، عوارض ده یک می‌گرفت. <ref>مسعودی، ج۲، ص۱۷۶</ref>

# تاسیس دارالندوه: قصی منزلی برای خود، چسبیده به مسجدالحرام، در سمت شامی (شمال) کعبه، به نام [[دارالندوه]] ساخت که در آن به سوی کعبه باز می‌شد و قریش در آن جا برای امور مهم و تصمیم گیریهای اساسی، از جمله جنگ و قضاوت در اختلافات و عقد ازدواج و غیر آن، اجتماع می‌کردند و فقط کسانی که چهل سال به بالا داشتند، می‌توانستند برای مشورت وارد آنجا شوند. چنین محدودیتی برای فرزندان قصی آنان وجود نداشت.<ref>ابن هشام، ج۱، ص۱۳۲؛ ازرقی، همان، ج۱، ص۱۰۹، ج۲، ص۱۰۹؛ بلاذری، ۱۴۱۷، ج۱، ص۵۸ـ ۵۹؛ ابن کثیر، ج۲، ص۲۰۷</ref>

# تاسیس مشعرالحرام: قصی در [[مزدلفه|مُزْدَلِفَه]] [[مشعرالحرام]] را بنا نهاد که محل وقوف و بیتوتۀ حجاج بود و در آنجا آتش روشن کرد تا کسانی که از عرفات به آنجا می‌رفتند، راه را بیابند و گم نشوند. این رسم پس از ظهور [[اسلام]] نیز ادامه یافت.<ref>ابن سعد، ج۱، ص۷۲؛ ابن حبیب، ص۲۳۶، ۳۱۹؛ طبری، ج۲، ص۲۶۵؛ ابن عبدربه، ج۳، ص۲۶۶</ref>

# بازسازی کعبه: گفته شده است قصی نخستین کسی بود که پس از حضرت ابراهیم علیه‌السلام، بود که کعبه را بازسازی و آن را سقف دار کرد.<ref>ماوردی، ص۴۱۸ـ ۴۱۹؛ قس ابن درید، ص۱۵۵؛ بعد ازتُبَّع؛ طبرانی، ص۶۳: بعد از کلاب بن مره؛ فاکهی، ج۵، ص۱۳۸: قریش ـ احتمالاً منظور، قصی است ـ بعد از جرهم و عمالقه؛ قلقشندی، ج۴، ص۲۵۰: بعد از عمالقه و سپس جرهم</ref> او طول دیوارهای کعبه را که ۹ ذراع بود تا ۱۸ ذراع افزایش داد و ارتفاع آن را ۲۵ ذراع قرار داد و با چوب نخل و چوب درخت «‌دَوم‌» آن را مسقف کرد و کعبه تا آن زمان چنین ساختاری نداشت.<ref>یعقوبی، ج۱، ص۲۴۰؛ قلقشندی، ج۴، ص۲۵۰ـ ۲۵۱</ref>