کاربر ناشناس
قصی بن کلاب: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>Eahmadian بدون خلاصۀ ویرایش |
imported>Mahboobi جزبدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''قُصَیّ بن کِلاب بن مُرَّة‌بن کَعْب''' ، جد چهارم [[پیامبر اکرم]] (ص) و پیشوای [[قریش]] در [[مکه]] که این شهر را از سیطره [[ | '''قُصَیّ بن کِلاب بن مُرَّة‌بن کَعْب''' ، جد چهارم [[پیامبر اکرم]] (ص) و پیشوای [[قریش]] در [[مکه]] که این شهر را از سیطره [[قبیله خزاعه|خُزاعیان]] بیرون آورد و قریش را دوباره سروری داد و حفر چاه ها وخدمات به زایران [[کعبه|بیت الله الحرام]] و باز سازی کعبه،از جمله کارهای او است. به رغم شهرت و خدمات بسیار وی، از زندگی‌اش اطلاع چندانی نداریم و زمان تولد و وفات او نیز دانسته نیست. | ||
==خاندان قصی بن کلاب== | ==خاندان قصی بن کلاب== | ||
به نظر می‌رسد کلاب بن مره، پدر قصی، فقط دو پسر ( قصی و زُهره) و یک دختر به نام نُعم داشته است. مادر آنان، فاطمه، دختر سعدبن سَیَل از بنی‌جَدَره،تیره‌ای از قبیلۀ یمنی، [[اَزْد]] بود.<ref>ابن‌هشام، ج 1، ص 109ـ 110</ref> قصی علاوه بر این برادرو خواهر، برادری مادری هم به نام رِزاح داشت که پدرش ربیعة‌بن حرام بود.<ref>ابن‌هشام، ج 1، ص 124؛ قس سمعانی، ج 2، ص 195</ref> | به نظر می‌رسد کلاب بن مره، پدر قصی، فقط دو پسر ( قصی و زُهره) و یک دختر به نام نُعم داشته است. مادر آنان، فاطمه، دختر سعدبن سَیَل از بنی‌جَدَره،تیره‌ای از قبیلۀ یمنی، [[قبیله ازد|اَزْد]] بود.<ref>ابن‌هشام، ج 1، ص 109ـ 110</ref> قصی علاوه بر این برادرو خواهر، برادری مادری هم به نام رِزاح داشت که پدرش ربیعة‌بن حرام بود.<ref>ابن‌هشام، ج 1، ص 124؛ قس سمعانی، ج 2، ص 195</ref> | ||
==فرزندان== | ==فرزندان== | ||
نام فرزندان قصی را چنین ذکر کرده اند: [[عبد | نام فرزندان قصی را چنین ذکر کرده اند: [[عبد مناف]] یا مُغیره، عبدالله یا [[عبدالدار]]، عبدالعُزّی، عبدبن قصی.<ref>ابن‌کلبی، ص 26؛ ابن‌هشام، ج 1، ص 110ـ 111؛ قس بلاذری، 1417، ج 1، ص 59، 65؛ یعقوبی، ج 1، ص 239</ref> | ||
گفته‌اند قصی همزمان با دوران سلطنت [[بهرام گور]]، پادشاه [[ساسانی]] ( 438 یا 439 میلادی)، می‌زیسته است.<ref>رجوع کنید به ابوهلال عسکری، ص 25؛ مقدسی، ج 4، ص 126</ref> | گفته‌اند قصی همزمان با دوران سلطنت [[بهرام گور]]، پادشاه [[ساسانی]] ( 438 یا 439 میلادی)، می‌زیسته است.<ref>رجوع کنید به ابوهلال عسکری، ص 25؛ مقدسی، ج 4، ص 126</ref> | ||
| خط ۲۷: | خط ۲۷: | ||
وقتی فرزندان قصی پراکنده شدند و اموالش بسیار شد و شرافتی بزرگ یافت، حلیل درگذشت. <ref>ابن‌هشام، ج 1، ص 123</ref> حلیل در آستانه مرگ، قصی را نزد خود خواند و ولایت [[بیت الله الحرام]] و [[کلیدداری]] خانه | وقتی فرزندان قصی پراکنده شدند و اموالش بسیار شد و شرافتی بزرگ یافت، حلیل درگذشت. <ref>ابن‌هشام، ج 1، ص 123</ref> حلیل در آستانه مرگ، قصی را نزد خود خواند و ولایت [[کعبه|بیت الله الحرام]] و [[کلیدداری]] خانه کعبه را به او واگذارد، اما پس از مرگش، خزاعه کلید کعبه را، که نزد حبّی بود، گرفتند و مانع قصی شدند. قصی برای گرفتن حق خویش، از قریش و [[بنی کنانه]] و برادر مادری خود رزاح و حامیان او یاری خواست و در نهایت بر خزاعه پیروز گردید.<ref>ابن‌هشام، ج 1،ص 123ـ 124، 130ـ 131؛ ازرقی،ج 1، ص 105ـ 107؛ سهیلی، ج 2، ص 28ـ 29، 32- 33، 45ـ 46</ref> | ||
گفته شده است قصی در جنگ با خزاعه، از یاری [[قیصر روم]] برخوردار بود.<ref>رجوع کنید به ابن‌قتیبه، ص 640ـ 641؛ قس جوادعلی، ج 4، ص 39</ref> به قولی نیز، پس از مرگ حلیل، پسرش، ابوغُبْشان مُحتَرِش، ریاست یافت، اما خانه کعبه را در مقابل شتری مادّه و خیک شرابی به قصی واگذارد.<ref>بلاذری، 1417، ج 1، ص 56؛ قس مسعودی، ج 2، ص 175</ref> | گفته شده است قصی در جنگ با خزاعه، از یاری [[قیصر روم]] برخوردار بود.<ref>رجوع کنید به ابن‌قتیبه، ص 640ـ 641؛ قس جوادعلی، ج 4، ص 39</ref> به قولی نیز، پس از مرگ حلیل، پسرش، ابوغُبْشان مُحتَرِش، ریاست یافت، اما خانه کعبه را در مقابل شتری مادّه و خیک شرابی به قصی واگذارد.<ref>بلاذری، 1417، ج 1، ص 56؛ قس مسعودی، ج 2، ص 175</ref> | ||
==قصی ومناصب مکه== | ==قصی ومناصب مکه== | ||
قصی مناصب مهم آن روز مکه یعنی حجابت (پرده‌داری)، سقایت (آب دادن به حاجیان)، رفادت (اطعام قریش از طریق اموالی که جمع‌آوری می‌شد)، [[دارالندوه]] و لوا (پرچم‌داری جنگ) را بر عهده گرفت و نخستین فرد از دودمان [[کَعب بن لُؤَیّ]] بود که ریاست و فرمانروایی یافت و پس از او شرافت و ریاست قریش و این مناصب در دودمان قصی برقرار ماند.<ref>ابن‌هشام، ج 1،ص 131ـ 132؛ ابن‌حبیب، ص 164ـ 165</ref> | قصی مناصب مهم آن روز مکه یعنی حجابت (پرده‌داری)، سقایت (آب دادن به حاجیان)، رفادت (اطعام قریش از طریق اموالی که جمع‌آوری می‌شد)، [[دارالندوه]] و لوا (پرچم‌داری جنگ) را بر عهده گرفت و نخستین فرد از دودمان [[کعب بن لوی|کَعب بن لُؤَیّ]] بود که ریاست و فرمانروایی یافت و پس از او شرافت و ریاست قریش و این مناصب در دودمان قصی برقرار ماند.<ref>ابن‌هشام، ج 1،ص 131ـ 132؛ ابن‌حبیب، ص 164ـ 165</ref> | ||
==خدمات قصی== | ==خدمات قصی== | ||
===حفرچاه و آب رسانی به مکه=== | ===حفرچاه و آب رسانی به مکه=== | ||
قصی برای مردم مکه و حجاج، خدمات برجسته‌ای انجام داد. حوضهایی از جنس پوست درست کرد و از چاه «میمون» و غیر آن، که خارج از مکه بود، آب آنها را تأمین می‌کرد تا در مکه و [[منا|مِنا]] و [[عرفات]] مردم را سیراب سازد.<ref>ابن‌سعد، ج 1، ص 73؛ صالحی شامی، ج 1، ص 275</ref> | قصی برای مردم مکه و حجاج، خدمات برجسته‌ای انجام داد. حوضهایی از جنس پوست درست کرد و از چاه «میمون» و غیر آن، که خارج از مکه بود، آب آنها را تأمین می‌کرد تا در مکه و [[سرزمین منا|مِنا]] و [[عرفات]] مردم را سیراب سازد.<ref>ابن‌سعد، ج 1، ص 73؛ صالحی شامی، ج 1، ص 275</ref> | ||
وی همچنین، برای نخستین بار، در شهر مکه چاهی حفر کرد و نامش را عَجول گذاشت. این چاه تا زمانی که قصی زنده بود، باقی ماند. بعدها بلااستفاده و در خانۀ [[امّ‌هانی]]، دختر [[ابوطالب]]، واقع شد و سپس جزء مسجدالحرام گردید. ظاهراً، با توجه به کمبود آب در مکه، چاه عجول اهمیت بسیار داشته است و علاوه بر قریش، حجاج نیز ازآب آن بهره‌مند می‌شده اند.<ref>فاکهی، ج 2، ص 173، ج 4، ص 97؛ بلاذری، 1413، ص 48؛ همو، 1417، ج 1، ص 58؛ یاقوت حموی، ذیل «العَجول»ص 58؛ ابن‌ضیاء، ص 67</ref> به قولی، قصی چاههای خُمّ و بَذَّر را نیز حفر کرد.<ref>فاکهی، ج 4، ص 98ـ 99؛</ref> | وی همچنین، برای نخستین بار، در شهر مکه چاهی حفر کرد و نامش را عَجول گذاشت. این چاه تا زمانی که قصی زنده بود، باقی ماند. بعدها بلااستفاده و در خانۀ [[امّ‌هانی]]، دختر [[ابوطالب]]، واقع شد و سپس جزء مسجدالحرام گردید. ظاهراً، با توجه به کمبود آب در مکه، چاه عجول اهمیت بسیار داشته است و علاوه بر قریش، حجاج نیز ازآب آن بهره‌مند می‌شده اند.<ref>فاکهی، ج 2، ص 173، ج 4، ص 97؛ بلاذری، 1413، ص 48؛ همو، 1417، ج 1، ص 58؛ یاقوت حموی، ذیل «العَجول»ص 58؛ ابن‌ضیاء، ص 67</ref> به قولی، قصی چاههای خُمّ و بَذَّر را نیز حفر کرد.<ref>فاکهی، ج 4، ص 98ـ 99؛</ref> | ||
| خط ۶۹: | خط ۶۹: | ||
==ویژگی های قصی== | ==ویژگی های قصی== | ||
قصی در درایت و دقت نظر، راست‌گویی، سخاوت و عفت برتر از مردم زمان خویش بود <ref>بلاذری، 1417، ج 1،ص 55</ref> و به اعتقاد [[شیعه دوازده امامی]] همچون دیگر آباء و اجداد [[پیامبر اکرم]]، مؤمن و موحد بود.<ref>رجوع کنید به مفید، ص 139؛ مجلسی، ج 12، ص 49؛ ج 15، ص 117</ref> قصی به پروردگار یکتا ایمان داشت و از عبادت [[لات]] و [[عُزّی]] و دیگر بتها خودداری می کرد و مردم عرب را از پرستش غیرخدا بازمی‌داشت.<ref> رجوع کنید به شهرستانی، ج 2،ص 248</ref> | قصی در درایت و دقت نظر، راست‌گویی، سخاوت و عفت برتر از مردم زمان خویش بود <ref>بلاذری، 1417، ج 1،ص 55</ref> و به اعتقاد [[شیعه دوازده امامی]] همچون دیگر آباء و اجداد [[پیامبر اکرم]]، مؤمن و موحد بود.<ref>رجوع کنید به مفید، ص 139؛ مجلسی، ج 12، ص 49؛ ج 15، ص 117</ref> قصی به پروردگار یکتا ایمان داشت و از عبادت [[لات]] و [[عزی|عُزّی]] و دیگر بتها خودداری می کرد و مردم عرب را از پرستش غیرخدا بازمی‌داشت.<ref> رجوع کنید به شهرستانی، ج 2،ص 248</ref> | ||
در منابع، سخنان حکیمانه‌ای به او نسبت داده شده است. او به فرزندان خود می‌گفت هر کس فرومایه‌ای را بزرگ دارد، شریک پستی او گشته است و هر کس کار زشتی را نیکو پندارد، شریک زشتی آن شده است و هر که بزرگواری شما اصلاحش نکند، پس خواری‌اش را به او بنمایانید، که دارو ریشه درد را می‌کند.<ref>رجوع کنید به یعقوبی، ج 1، ص 241</ref> | در منابع، سخنان حکیمانه‌ای به او نسبت داده شده است. او به فرزندان خود می‌گفت هر کس فرومایه‌ای را بزرگ دارد، شریک پستی او گشته است و هر کس کار زشتی را نیکو پندارد، شریک زشتی آن شده است و هر که بزرگواری شما اصلاحش نکند، پس خواری‌اش را به او بنمایانید، که دارو ریشه درد را می‌کند.<ref>رجوع کنید به یعقوبی، ج 1، ص 241</ref> | ||
| خط ۱۳۰: | خط ۱۳۰: | ||
==پیوند به بیرون== | ==پیوند به بیرون== | ||
* منبع مقاله با تلخیص از: [http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=7204 | * منبع مقاله با تلخیص از: [http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=7204 دانشنامه جهان اسلام] | ||
[[رده:پیامبر اسلام(ص)]] | [[رده:پیامبر اسلام(ص)]] | ||