عبیدالله بن زیاد: تفاوت میان نسخه‌ها

==مشخصات و ویژگی‌ها==

ابو حفص، عبیدالله بن زیاد بن ابیه، از مادری کنیز به نام مرجانه زاده شد <ref>بلاذری احمد، انساب الاشراف، ج۴، ص۷۵.</ref> که سپس به ازدواج شیرویه ایرانی درآمد و عبیدالله در خانه او پرورش یافت. گفته‌اند که به همین سبب، خللی در گفتار ابن زیاد راه یافت و پاره‌ای از حروف عربی را نمی‌توانست به درستی ادا کند. <ref>جاحظ عمرو، البیان و التبیین، ج۱، ص۷۶.</ref> برخی ابن زیاد را به طعنه به مادرش منسوب کرده و «ابن مرجانه» خوانده‌اند که اشاره به اتهام ناپاکی تولد عبیدالله دارد و در برخی منابع، به بدنام و زناکار بودن او تصریح شده است.<ref>مفید، الاختصاص، ص73.</ref>

===ویژگی‌های اخلاقی و رفتاری===

==مقامهای سیاسی و حکومتی==

===دوره معاویه===

معاویه در سال ۵۵، ۵۶ یا ۵۷ق. او را از ولایت خراسان برداشت و به جای عبدالله بن عمرو بن غیلان به امارت بصره منصوب کرد. <ref>یعقوبی، تاریخ، ج۲، ص۲۳۷؛ طبری، تاریخ الطبری، ج۷، ص۱۷۲.</ref>

===دوره یزید===

====عبیدالله در کوفه====

به روایت [[یعقوبی]] ،  [[هانی بن عروه]] از پیش با ابن زیاد آشنایی داشت و در هنگام ورود عبیدالله به کوفه بیمار بود. او حدس می‌زد که عبیدالله پس از ورود به کوفه به عیادت وی خواهد آمد. از این رو با مسلم بن عقیل برای کشتن ابن زیاد در خانه خود قرار گذاشت.<ref>یعقوبی، تاریخ، ج۲، ص۲۴۳.</ref> به روایت دیگر  [[شریک بن اعور]] ، از سران شیعه کوفه، در خانه هانی بیمار شد و با مسلم قرار گذاشت که چون ابن زیاد به عیادت وی می‌آید، مسلم به او حمله کند و وی را بکشد.<ref>طبری، تاریخ الطبری، ج۷، ص۲۴۸.</ref> با این همه گویا چون هانی از وقوع قتل در خانه خود خشنود نبود، مسلم از آن کار سرباز زد و ابن زیاد جان به سلامت برد.<ref> ابوالفرج اصفهانی، مقاتل الطالبیین، ج۱، ص۹۸ و ۹۹.</ref>

به گزارش طبری، ابن زیاد اندکی پس از ورود به کوفه با نیرنگ توانست از محل اختفای مسلم بن عقیل آگاه شود. آنگاه هانی را به دارالاماره دعوت کرد و وی را به زندان افکند و اندکی بعد نیز مسلم بن عقیل را دستگیر کرد و هر دو را به قتل رسانید و سر آن‌ها را به نزد یزید فرستاد.<ref>طبری، تاریخ الطبری، ج۷، ص۲۲۹-۲۳۱ و ۲۷۰.</ref>

عمر بن سعد پیش از آن از سوی ابن زیاد به حکومت ری منصوب شده بود و در صدد عزیمت به ری بود؛ولی ابن زیاد او را مأمور بیعت گرفتن از حسین(ع) برای یزید یا جنگ با او کرد، و چون عمر خواست که وی را از آن کار معذور دارد، ابن زیاد حکومت او را بر ری، به مقابله با حسین بن علی(ع) مشروط کرد.  <ref>ابن سعد، طبقات الکبری، ج۵، ص۱۶۸؛ دینوری، اخبار الطوال، ج۱، ص۲۵۳.</ref>

===پس از مرگ یزید===

به نقل بلاذری، پس از مرگ یزید، ابن زیاد که در بصره بود، از مردم خواست که به صورت موقت تا زمانی که مسلمانان در انتخاب یک خلیفه، به اجماع برسند، با او بیعت کنند. وقتی بصریان با او بیعت کردند، کسانی را به کوفه فرستاد تا از کوفیان نیز برای او بیعت گیرند، ولی کوفیان نپذیرفتند و در پی آن بصریان نیز از پذیرش امارت او سر باز زدند.<ref>بلاذری، انساب الاشراف، ج۴، ص۷۹.</ref>

وقتی [[عبدالله بن زبیر]] در مدینه قدرت گرفت ــ چنان که بخش هایی از شام نیز به خلافت او گردن نهادند ــ و حتی [[مروان بن حکم]] به حجاز می‌رفت تا با او به خلافت بیعت کند، ابن زیاد در بَثَنیه مروان را ملاقات کرد و وی را از آن کار بازداشت و به وی قول داد که اگر او خود مدعی خلافت شود، پشتیبان او خواهد بود. مروان بازگشت و ابن زیاد نیز به دمشق رفت و ضحاک بن قیس را که از مردم شهر برای ابن زبیر بیعت گرفته بود، فریفت و از شهر بیرون راند و برای مروان بیعت گرفت. در جنگ مروانیان با ضحاک بن قیس در مرج راهط نزدیک دمشق که به شکست ضحاک انجامید، ابن زیاد، فرماندهی سواران مروان را بر عهده داشت.<ref>نک:  ابن سعد، طبقات الکبری، ج۵، ص۴۰-۴۲؛ طبری، تاریخ الطبری، ج۷، ص۴۷۶-۴۷۹.</ref>

وقتی عبیدالله به جزیره رسید، از مرگ مروان(۶۵ق /۶۸۵م) آگاه شد ، ولی به پیشروی خود ادامه داد. سلیمان بن صرد در عین الوَرده اردو زد و پیشاپیش، مسیّب بن نَجبة فزاری را به مقابله فرستاد و او شرحبیل بن ذی الکلاع را که از سوی ابن زیاد به جنگ آمده بود در هم شکست. <ref>ابوعلی مسکویه، تجارب الامم، ج۲، ص۹۵ و ۱۱۰.</ref>ابن زیاد حصین بن نمیر را به سوی سلیمان فرستاد. حصین در آغاز شکست خورد، ولی ابن زیاد با سپاه خود به او کمک و در جنگ خونینی که در عین الورده در گرفت (اواخر جمادی الاول ۶۵) سلیمان و یارانش شکست خوردند و کشته شدند.<ref>طبری، تاریخ الطبری، ج۷، ص۵۵۷ -۵۶۰.</ref>