پرش به محتوا

مشهد النقطة: تفاوت میان نسخه‌ها

۵۹۶ بایت اضافه‌شده ،  ‏۱۶ اکتبر ۲۰۱۶
جز
بدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
جزبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش ۲|ماه=[[مهر]]|روز=[[۲۴]]|سال=[[۱۳۹۵]]|کاربر=Shamsoddin  }}
{{در دست ویرایش ۲|ماه=[[مهر]]|روز=[[۲۴]]|سال=[[۱۳۹۵]]|کاربر=Shamsoddin  }}
[[پرونده:صخره مسجدالنقطه.jpg|بندانگشتی|صخره‌ای که گفته می‌شود چند قطره از خون سر [[امام حسین(ع)]] بر آن جاری شده است.]]
[[پرونده:صخره مسجدالنقطه.jpg|بندانگشتی|صخره‌ای که گفته می‌شود چند قطره از خون سر [[امام حسین(ع)]] بر آن جاری شده است.]]
'''مسجدالنقطه یا مشهدالنقطه و یا مشهدالحسین''' از زیارتگاه‌های شیعیان در شهر [[حلب]] [[سوریه]] است. این زیارتگاه در مکانی ساخته شده است که گفته می‌شود سر امام حسین به هنگام انتقال از [[کربلا]] به [[دمشق]] در آن مکان، بر سنگی قرار داده شده است و چند قطره از خون سر حضرت بر آن سنگ جاری شده است.
'''مسجدالنقطه یا مشهدالنقطه و یا مشهدالحسین''' از زیارتگاه‌های شیعیان در شهر [[حلب]] [[سوریه]] است. این زیارتگاه در مکانی ساخته شده است که گفته می‌شود سر امام حسین به هنگام انتقال از [[کربلا]] به [[دمشق]] در آنجا، بر سنگی قرار داده شده است و چند قطره از خون سر حضرت بر آن سنگ جاری شده است.


== ماجرا و انگیزه بنا==
== ماجرا و انگیزه بنا==
گفته شده است هنگامی که کاروان [[اسرای کربلا|اسرا]] و سرهای [[شهدای کربلا]] از [[عراق]] به [[حلب]] رسیدند، در غرب این شهر در کنار کوه جوشن و معبد «مارت مروثا» منزل کردند. آنان سر امام حسین را بر صخره‌ای گذاشتند هنگامی که آن را برداشتند، چند قطرۀ از خون آن بر صخره جاری شده بود.<ref>خامه یار، آثار پيامبر عليه السلام و زيارتگاه‌های اهل بيت عليهم السلام در سوريه، ص۱۴۰.</ref> پس از آن اهل حلب بر روی آن سنگ زیارتگاهی ساختند.<ref>نهرالذهب، ج۲، ص۲۱۲. </ref>  
گفته شده است هنگامی که کاروان [[اسرای کربلا|اسرا]] و سرهای [[شهدای کربلا]] از [[عراق]] به [[حلب]] رسیدند، در غرب این شهر در کنار کوه جوشن و معبد «مارت مروثا» منزل کردند. آنان سر امام حسین را بر صخره‌ای گذاشتند هنگامی که آن را برداشتند، چند قطرۀ از خون آن بر صخره جاری شده بود.<ref>حسینی جلالی، مزارات اهل البیت و تاریخها، ۱۴۱۵ق، ص۲۳۶.</ref> پس از آن اهل حلب بر روی آن سنگ زیارتگاهی ساختند.<ref>غزی، نهرالذهب، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۲۱۲. </ref>  


در برخی منابع برای پیدایش این بنا عوامل و انگیزه‌های دیگری بیان شده است<ref>نهرالذهب، فی تاریخ حلب، ج۲، ص۴۱۱.</ref>؛ ابن عدیم علت بنای این زیارتگاه را دیدن شدن امام حسین<ref>بغیه الطلب، ج۱، ص۴۱۲.</ref> یا [[امام علی]]<ref>بغیه الطلب، ج۱، ص۲۸۴.</ref> در خواب در این محل دانسته است. برخی از پژوهشگران متأخر زیارتگاه را مکان دیر راهب مسیحی دانسته‌اند که یک شب سر امام را نزد خود نگهداری کرد. اما ابن عدیم میان دیر و زیارتگاه تمایز قائل شده و مکان دیر را در شمال این زیارتگاه ذکر کرده است.<ref> ابن عدیم، بغیه الطلب، ج۱، ص۴۱۲-۴۱۳.</ref>
در برخی منابع برای پیدایش این بنا عوامل و انگیزه‌های دیگری بیان شده است<ref>غزی، نهرالذهب، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۴۱۱.</ref>؛ ابن عدیم علت بنای این زیارتگاه را دیدن شدن امام حسین<ref>ابن عدیم، بغیه الطلب، بیروت، ج۱، ص۴۱۲.</ref> یا [[امام علی]]<ref> ابن عدیم، بغیه الطلب، بیروت، ج۱، ص۲۸۴.</ref> در خواب در این محل دانسته است. برخی از پژوهشگران متأخر زیارتگاه را مکان دیر راهب مسیحی دانسته‌اند که یک شب سر امام را نزد خود نگهداری کرد. اما ابن عدیم میان دیر و زیارتگاه تمایز قائل شده و مکان دیر را در شمال این زیارتگاه ذکر کرده است.<ref> ابن عدیم، بغیه الطلب، بیروت، ج۱، ص۴۱۲-۴۱۳.</ref>


== تاریخچه بنا==
== تاریخچه بنا==
[[سیف الدوله حمدانی]] در سال ۳۵۰ق بر مکان سنگی که خون سر امام جاری شده بود، حجره و جامعی ساخت و آن را مسجدالنقطه نامید.<ref>حسینی جلالی، مزارات اهل البیت و تاریخها، ص۲۳۶-۲۳۷.</ref> اما برخی از پژوهشگران تاریخچه این بنا را به قرن اول قمری -دوران عبدالعزیز اموی- بر گردانده‌اند. آنان گزارش‌های مربوط به احداث آن در دوران سیف الدوله حمدانی-قرن چهارم- و ملک صالح اسماعیل -قرن ششم- را ناظر بر توسعه و بازسازی آن دانسته‌اند.
[[سیف الدوله حمدانی]] در سال ۳۵۰ق بر مکان سنگی که خون سر امام جاری شده بود، حجره و مسجدی ساخت و آن را مسجدالنقطه نامید.<ref>حسینی جلالی، مزارات اهل البیت و تاریخها، ۱۴۱۵ق، ص۲۳۶-۲۳۷.</ref> اما برخی از پژوهشگران تاریخچه این بنا را به قرن اول قمری -دوران عبدالعزیز اموی- بر گردانده‌اند. آنان گزارش‌های مربوط به احداث آن در دوران سیف الدوله حمدانی-قرن چهارم- و ملک صالح اسماعیل -قرن ششم- را ناظر بر توسعه و بازسازی آن دانسته‌اند.<ref>ن. ک: خامه یار، آثار پيامبر عليه السلام و زيارتگاه‌های اهل بيت در سوريه، ۱۳۹۳ش، ص۱۴۲-۱۴۵.</ref>


صلاح الدین ایوبی (۵۶۵-۵۸۹) از این زیارتگاه دیدن و مبلغی برای توسعه آن اختصاص داده است. پس از او فرزندش ملک الظاهر غازی آسیابی وقف آن کرد او همچنین شمس الدین ابوعلی حسین بن زهره را که در آن زمان نقیب سادات حلب بود متولی این بنا کرد. در این دوره چهار اتاق در شمال زیارتگاه ساخته شد.  
صلاح الدین ایوبی (۵۶۵-۵۸۹) از این زیارتگاه دیدن و مبلغی برای توسعه آن اختصاص داده است. پس از او فرزندش ملک الظاهر غازی آسیابی وقف آن کرد او همچنین شمس الدین ابوعلی حسین بن زهره را که در آن زمان نقیب سادات حلب بود متولی این بنا کرد. در این دوره چهار اتاق در شمال زیارتگاه ساخته شد.  


در سال ۶۵۸ق مغولان به این زیارتگاه حمله کردند و اموال وقفی آن را بردند. پس از این حادثه سلطان ملک الظاهر بیبرس مملوکی آن را بازسازی کرد و برای آن [[امام جماعت]]، مؤذن و متولی قرار داد.
در سال ۶۵۸ق مغولان به این زیارتگاه حمله کردند و اموال وقفی آن را بردند. پس از این حادثه سلطان ملک الظاهر بیبرس مملوکی آن را بازسازی کرد و برای آن [[امام جماعت]]، مؤذن و متولی قرار داد.<ref>خامه یار، آثار پيامبر عليه السلام و زيارتگاه‌های اهل بيت در سوريه، ۱۳۹۳ش، ص۱۴۲-۱۴۹.</ref>


در دوره [[عثمانی]] مدتی به این زیارتگاه توجهی نشد. اما از نیمه دوم قرن سیزدهم قمری در ایام [[عاشورا]] اهالی حلب در این زیارتگاه مراسمی برگزار می‌کردند و در این مراسم داستان ولادت پیامبر اکرم خوانده و نذری پخش می‌شد سلطان عبدالحمید عثمانی بخش‌هایی از آن را بازسازی کرد و هزینه‌های آن را از صندوق املاک سلطان عبدالحمید تآمین می‌شد. در جنگ جهانی اول (۱۹۱۴-۱۹۱۸م) مشهدالحسین به انبار سلاح و مهمات جنگی تبدیل شد. در سال ۱۳۳۷ق برابر با ۱۹۱۸م بر اثر انفجاری ساختمان زیارتگاه تخریب شد اما سنگی که حاوی آثار خون سر امام حسین بود در این حادثه آسیبی ندید و به مشهدالمحسن منتقل شد.  
در دوره [[عثمانی]] مدتی به این زیارتگاه توجهی نشد. اما از نیمه دوم قرن سیزدهم قمری در ایام [[عاشورا]] اهالی حلب در این زیارتگاه مراسمی برگزار می‌کردند و در این مراسم داستان ولادت پیامبر اکرم خوانده و نذری پخش می‌شد سلطان عبدالحمید عثمانی بخش‌هایی از آن را بازسازی کرد و هزینه‌های آن را از صندوق املاک سلطان عبدالحمید تآمین می‌شد. در جنگ جهانی اول (۱۹۱۴-۱۹۱۸م) مشهدالحسین به انبار سلاح و مهمات جنگی تبدیل شد.<ref>غزی، نهرالذهب، ۱۴۱۹ق، ج۲، ص۲۱۳.</ref> در سال ۱۳۳۷ق برابر با ۱۹۱۸م بر اثر انفجاری ساختمان زیارتگاه تخریب شد اما سنگی که حاوی آثار خون سر امام حسین بود در این حادثه آسیبی ندید و به مشهدالمحسن منتقل شد.<ref>حسینی جلالی، مزارات اهل البیت و تاریخها، ۱۴۱۵ق، ص۲۳۷-۲۳۸.</ref>


در سال ۱۹۶۰م مؤسسه بازسازی و احسان اسلامی جعفری برای برای بازسازی مشهدالنقطه تأسیس شد. این مؤسسه طی سال های ۱۹۶۱م تا ۱۹۶۷م کار بازسازی زیارتگاه را انجام داد و در سال ۱۹۷۹م ده اتاق در صحن خارجی آن ساخت و در سال ۱۹۹۰ م برابر با ۱۴۱۰ق سنگی که خون سر امام بر آن جاری شده بود به محل اصلی خود بازگردانده شد.<ref>خامه یار، آثار پيامبر عليه السلام و زيارتگاه‌های اهل بيت عليهم السلام در سوريه، ص۱۴۲-۱۴۹.</ref>
در سال ۱۹۶۰م مؤسسه بازسازی و احسان اسلامی جعفری برای برای بازسازی مشهدالنقطه تأسیس شد. این مؤسسه طی سال های ۱۹۶۱م تا ۱۹۶۷م کار بازسازی زیارتگاه را انجام داد و در سال ۱۹۷۹م ده اتاق در صحن خارجی آن ساخت و در سال ۱۹۹۰ م برابر با ۱۴۱۰ق سنگی که خون سر امام بر آن جاری شده بود به محل اصلی خود بازگردانده شد.<ref>خامه یار، آثار پيامبر عليه السلام و زيارتگاه‌های اهل بيت در سوريه، ۱۳۹۳ش، ص۱۴۲-۱۴۹.</ref>


==موقعیت ==
==موقعیت ==
این زیارتگاه در دامنۀ کوه جوشن در غرب [[حلب]] قرار دارد<ref>معجم البلدان، ج۲، ص۱۸۶.</ref> در نزدیکی آن، [[مشهدالسقط]] و قبور برخی علمای شیعه مانند [[ابن زهره]] (۵۸۵ق)، [[ابن شهرآشوب]] و [[احمد بن منیر طرابلسی]] (۵۴۸ق) قرار دارد.<ref>حسینی جلالی، مزارات اهل البیت و تاریخها، ص۲۳۴-۲۳۵.</ref> برخی مورخان، علت نام‌گذاری کوه جوشن را منزل کردن [[شمر بن ذی الجوشن]] همراه [[اسیران کربلا|اسیران]] و سرهای [[شهدای کربلا]] در آنجا ذکر کرده‌اند.<ref> حموی، معجم البلدان، ج۲، ص۱۸۶.</ref>
این زیارتگاه در دامنۀ کوه جوشن در غرب [[حلب]] قرار دارد<ref>حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۲، ص۱۸۶.</ref> در نزدیکی آن، [[مشهدالسقط]] و قبور برخی علمای شیعه مانند [[ابن زهره]] (۵۸۵ق)، [[ابن شهرآشوب]] و [[احمد بن منیر طرابلسی]] (۵۴۸ق) قرار دارد.<ref>حسینی جلالی، مزارات اهل البیت و تاریخها، ۱۴۱۵ق، ص۲۳۴-۲۳۵.</ref> برخی مورخان، علت نام‌گذاری کوه جوشن را منزل کردن [[شمر بن ذی الجوشن]] همراه [[اسیران کربلا|اسیران]] و سرهای [[شهدای کربلا]] در آنجا ذکر کرده‌اند.<ref> حموی، معجم البلدان، ۱۹۹۵م، ج۲، ص۱۸۶.</ref>


== وضعیت==
== وضعیت==
منطقه مسجدالنقطه در حلب به «حی الانصاری» مشهور است. این مکان در نزدیکی [[مشهدالسقط]] قرار دارد.<ref>حسینی جلالی، مزارات اهل البیت و تاریخ‌ها، ص۲۳۴-۲۳۵.</ref>
منطقه مسجدالنقطه در حلب به «حی الانصاری» مشهور است. این مکان در نزدیکی [[مشهدالسقط]] قرار دارد.<ref>حسینی جلالی، مزارات اهل البیت و تاریخها، ۱۴۱۵ق، ص۲۳۴-۲۳۵.</ref>


زیارتگاه صحن بزرگی دارد و بر در ورودی آن به خط کوفی بر کتبه‌ای نوشته شده است «هذا مقام و مشهدالحسین علیه‌السلام» و پایین آن نیز نام سیف الدّوله حمدانی به عنوان سازنده این بنا به چشم می‌خورد. شبستان کوچک نیز دارد که در انتهای آن ایوانی قرار دارد و کنار آن [[ضریح|ضریحی]] کوچک است و در داخل آن سنگی بر روی استوانه‌ای قرار داده شده است گفته می‌شود این مکانی است که سر امام حسین بر آن گذاشته شده و قطره‌هایی از خون حضرت بر آن ریخته است.
زیارتگاه صحن بزرگی دارد و بر در ورودی آن به خط کوفی بر کتبه‌ای نوشته شده است «هذا مقام و مشهدالحسین علیه‌السلام» و پایین آن نیز نام سیف الدّوله حمدانی به عنوان سازنده این بنا به چشم می‌خورد. شبستان کوچک نیز دارد که در انتهای آن ایوانی قرار دارد و کنار آن [[ضریح|ضریحی]] کوچک است و در داخل آن سنگی بر روی استوانه‌ای قرار داده شده است گفته می‌شود این مکانی است که سر امام حسین بر آن گذاشته شده و قطره‌هایی از خون حضرت بر آن ریخته است.
خط ۳۱: خط ۳۱:
== منابع ==
== منابع ==
* ابن عدیم، عمر بن احمد بن ابی‌جراده، بغیة الطلب فی تاریخ حلب، دارالفکر، بیروت، بی‌تا.
* ابن عدیم، عمر بن احمد بن ابی‌جراده، بغیة الطلب فی تاریخ حلب، دارالفکر، بیروت، بی‌تا.
* خامه یار، احمد، آثار پيامبر عليه السلام و زيارتگاه‌های اهل بيت عليهم السلام در سوريه، نشر مشعر،  
* خامه یار، احمد، آثار پيامبر عليه السلام و زيارتگاه‌های اهل بيت در سوريه، نشر مشعر، ۱۳۹۳ش.
* حموی بغدادی، یاقوت، معجم البلدان، دارصادر، بیروت، ۱۹۹۵م.
* حموی بغدادی، یاقوت، معجم البلدان، دارصادر، بیروت، ۱۹۹۵م.
* غزی، کامل بالی حلبی، نهرالذهب فی تاریخ حلب، دارالقلم، حلب، ۱۴۱۹ق.
* غزی، کامل بالی حلبی، نهرالذهب فی تاریخ حلب، دارالقلم، حلب، ۱۴۱۹ق.